10.06.2022

Przedsiębiorca może do kosztów podatkowych zaliczyć wydatki związane z osiąganym obecnie lub planowanym w przyszłości przychodem. Jednym z warunków jest jednak aby konkretny wydatek nie był wymieniony w katalogu określonym w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

W kontekście kosztów związanych z konsumpcją w trakcie spotkań biznesowych należy mieć na uwadze treść art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy PIT (analogiczny przepis znajduje się również w ustawie o CIT), który wskazuje, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych.

Warto jednak wskazać, że zgodnie z dominującą obecnie linią orzeczniczą powyższe wyłączenie nie znajduje zastosowania do wydatków związanych z konsumpcją w trakcie spotkań biznesowych.

Omawiany wydatek nie jest bowiem wydatkiem związanych z reprezentacją. Przyjmuje się, że reprezentacja to działanie w celu wykreowania oraz utrwalenia pozytywnego wizerunku podatnika wobec innych podmiotów. W podanym znaczeniu reprezentacja to przede wszystkim każde działanie skierowane do istniejących lub potencjalnych kontrahentów podatnika lub osoby trzeciej w celu stworzenia oczekiwanego wizerunku podatnika dla potrzeb ułatwienia zawarcia umowy lub stworzenia korzystnych warunków jej zawarcia. W takiej sytuacji wydatki na reprezentację to koszty, jakie ponosi podatnik w celu wykreowania swojego pozytywnego wizerunku, uwypuklenie swojej zasobności, profesjonalizmu.

Nie można jednak w dzisiejszych realiach gospodarczych uznać, że wydatki na konsumpcje w trakcie spotkań biznesowych związane są z reprezentacją.

Takie stanowisko zaprezentował między innymi Dyrektor KIS w interpretacji z dnia z 8 czerwca 2018 r., nr 0111-KDIB1-2.4010.175.2017.1.DP

Również WSA w Gorzowie Wielkopolskim w wyroku z dnia 04.11.2021r., I SA/Go 290/21  wskazał, że wymienienie w art. 23 ust. 1 pkt 23 ustawy PIT jako przykładowych kosztów reprezentacyjnych wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, że wydatki te zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Nie są one kosztami jedynie wówczas, gdy mają charakter reprezentacyjny. Kwalifikacja każdego przypadku powinna być odrębna, uzależniona od jego okoliczności.

Podróż w czasie - przełomowe orzeczenie

Ze względu na wciąż pojawiające się w przeszłości niejasności, czy omawiane wydatki zakwalifikować jako koszt podatkowy, brak ustawowej definicji „reprezentacji” oraz rozbieżne interpretacje indywidualne organów podatkowych – jedną ze spraw skierowano do rozpatrzenia przez siedmioosobowy skład sędziowski Naczelnego Sądu Administracyjnego. Wyrok w tej sprawie został wydany 17 czerwca 2013 r., sygn. akt II FSK 702/11. Odnosi się co prawda do podatnika podatku CIT, ale znajduje zastosowanie również do podatników PIT, ze względu na analogiczne przepisy w obu ustawa. Czytamy w nim między innymi:

(...) dla prawidłowej interpretacji poniesionych wydatków na gastronomię należy określić, w jakim celu zostały one poniesione. Zatem jako koszt reprezentacji można uznać wydatek, który miał na celu poprawę lub budowę dobrego wizerunku przedsiębiorstwa bez względu na miejsce świadczonej usługi lub też określenie, czy dany wydatek miał charakter wystawności, okazałości lub wytworności, ponieważ niezwykle trudnym jest sprecyzowanie dla nich miernika.

Dalej czytamy:

(...) Przenosząc przedstawione rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy stwierdzić należało, że podane przez spółkę wydatki związane z poczęstunkiem dla osób będących klientami, muszą być uznane za koszt uzyskania przychodów, nie ulega bowiem wątpliwości, że stworzenie właściwego klimatu dla prowadzonej działalności rodzi skutek w postaci zwiększenia przychodu. Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego pomiędzy poniesionym wydatkiem polegającym na poczęstunku (zarówno dostarczonym w firmie, jak i poza jej siedzibą), a osiągniętym przychodem zachodzi związek przyczynowy. Jednocześnie wydatki te jak podano to "drobny poczęstunek oraz napoje (kawa, herbata)" oraz "obiad lub innym posiłek na koszt zapraszającego", to nic innego jak wydatek mieszczący się w kategorii wydatków wskazanych w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. W realiach rozpoznawanej sprawy nie było również podstaw do wskazywania, ze w odniesieniu do tego rodzaju wydatków mogły zachodzić podstawy do ich pominięcia, tylko ze względu na miejsce ich świadczenia. Jednocześnie wbrew temu co przyjął sąd pierwszej instancji wydatek na zakup nie każdej usługi gastronomicznej należy klasyfikować do kosztów reprezentacji wyłączonej z kosztów uzyskania przychodów.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego tylko wydatek na zakup tych usług gastronomicznych, których jedynym (głównym) celem jest tworzenie lub poprawa wizerunku firmy na zewnątrz podlega wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 16 ust. 1 pkt 28 u.p.d.o.p. w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007r.

Podkreślić należy, że skoro w ocenie organu interpretacyjnego usługi gastronomiczne (catering) świadczone w tych samych okolicznościach faktycznych nie stanowiąc reprezentacji mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów, to nic nie przemawia za odmową zaliczenia tożsamych wydatków na zakup usług gastronomicznych tylko z tego względu, że ich świadczenie miało miejsce poza siedzibą podatnika. Na istnienie innych, istotnych okoliczności różnicujących świadczenie na rzecz podatnika usług gastronomicznych nie wskazano. Jak wynika z opisu stanu faktycznego zarówno usługi gastronomiczne w formie cateringu, jak i usługi gastronomiczne świadczone na zewnątrz pozostawały w ścisłym związku z prowadzonymi rozmowami handlowymi, a ich jedynym (głównym) celem nie była poprawa wizerunku podatnika. Towarzyszyły czynnościom związanym z zawarciem kontraktu, co należy przyjąć jako bezpośrednio związane z przychodami podatnika wynikającymi z realizacji tego kontraktu. Powołana przez sąd pierwszej instancji klasyfikacja usług gastronomicznych nie mogła mieć decydującego znaczenia. Przede wszystkim nie została wprowadzona do stosowania w omawianych przepisach. Pozwalała jedynie na wykazanie, co zasadnie uczynił sąd pierwszej instancji, że tak samo catering jak i zakup tych usług na zewnątrz (poza siedzibą podatnika) stanowi jednolicie rozumianą usługę gastronomiczną wbrew przyjętemu podziałowi przez organ interpretacyjny. Rozstrzygające znaczenie miało nie miejsce świadczenia zakupionych usług gastronomicznych, lecz to czy w przedstawionym stanie faktycznym należało zakupione usługi gastronomiczne stanowiące wydatki, o których mowa w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p zakwalifikować do kosztów reprezentacji (art. 16 ust. 1 pkt 28 tej ustawy) i na tej zasadzie wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego w przedstawionym stanie faktycznym nie było do tego podstaw.

Teza tego wyroku brzmi natomiast następująco:

"Tylko wydatki na zakup tych usług gastronomicznych stanowiących koszty uzyskania przychodu zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 20 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), których jedynym (głównym) celem jest tworzenie lub poprawa wizerunku firmy na zewnątrz podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów na zasadach określonych w art. 16 ust. 1 pkt 28 tej ustawy w brzmieniu obowiązującym od 1 stycznia 2007 r. "

Pełna treść orzeczenia z uzasadnieniem: https://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/E48CB4A571

Do powyższego odniósł się również Minister Finansów 25 listopada 2013 r. w interpretacji nr DD6/033/127/SOH/2013/RD-120521, w której przychylił się do wyroku NSA z 17 czerwca 2013 r., tym samym orzekając:

Wymienienie w przepisach podatkowych jako przykładowych kosztów reprezentacji wydatków na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych, nie oznacza, iż wydatki tego rodzaju zawsze muszą zostać wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Kwalifikacja każdego przypadku powinna być odrębna pod kątem warunków i okoliczności uzasadniających poniesienie takich wydatków.

Reasumując powyższe interpretacje organów podatkowych i wyroki sądów administracyjnych, należy podkreślić, że w kwestii tego, czy dany koszt może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodu, decydujące jest określenie, jaki jest główny cel jego poniesienia. Przykładowo, do kosztów podatkowych jednostka nie będzie mogła zaliczyć wydatków poniesionych na catering lub gastronomię na spotkaniu rozrywkowym przeznaczonym dla rodziny i bliskich pracowników. Każda sytuacja nabycia usług gastronomicznych powinna więc zostać poddana indywidualnej ocenie przez pryzmat występujących okoliczności i celu poniesienia kosztu.

Marcin Sądej, Redakcja podatki.biz

Hasła tematyczne: koszty uzyskania przychodów, usługi gastronomiczne