Karuzela z procentami, czyli odsetki podatkowe 2016

Od początku tego roku odsetki podatkowe oblicza się według nowych zasad. Wprowadzone zmiany spowodowały, że kalkulacja wysokości należnych odsetek jest coraz bardziej skomplikowana.

Wszystko przez obowiązujące od 1 stycznia 2016 r. zmiany w ustawie z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.). Aktualnie zastosowanie mogą mieć aż trzy różne stawki odsetek podatkowych.

Stawka podstawowa

W myśl art. 56 § 1 Ordynacji podatkowej podstawowa stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8%. Taka sama reguła obowiązywała również w zeszłym roku. Zasada jest w miarę prosta. Schody zaczynają się nieco dalej.

Stawka obniżona

Stawka obniżona jest równa 50% podstawowej stawki odsetek za zwłokę. Mówi o tym art. 56a § 1 Ordynacji podatkowej. Obniżoną stawkę odsetek za zwłokę można jednak stosować w razie spełnienia łącznie następujących warunków:

1. złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji,
2. zapłaty zaległości podatkowej w ciągu 7 dni od dnia złożenia korekty.

Podkreślmy, że obniżonej stawki odsetek za zwłokę nie stosuje się w przypadku korekty deklaracji:

• złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach, gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej,
• dokonanej w wyniku czynności sprawdzających.

Warto przypomnieć, że przed rokiem 2016 stawka obniżona odsetek wynosiła 75%. Dodatkowo, w porównaniu z poprzednim stanem prawnym, z obniżonej stawki w odniesieniu do zaległości podatkowych powstałych po 31 grudnia 2015 r. nie można skorzystać w sytuacji, gdy korekta będzie dotyczyła okresu wcześniejszego niż wspomniane wyżej 6 miesięcy.

Stawka podwyższona

Stawka podwyższona odsetek podatkowych jest całkowitą nowością. W myśl art. 56b Ordynacji podatkowej podwyższoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 150% stawki podstawowej stosuje się do zaległości w podatku od towarów i usług oraz w podatku akcyzowym w przypadku:

• zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej bądź postępowania podatkowego,
• korekty deklaracji:
  • złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach, gdy nie stosuje się zawiadomienia – po zakończeniu kontroli podatkowej,
  • dokonanej w wyniku czynności sprawdzających

  – jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25% kwoty należnej i jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz.U. nr 200, poz. 1679, z późn. zm.), obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu,

• ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku.

Po co to wszystko?

Czy aż takie skomplikowanie przepisów o obliczaniu należnych odsetek podatkowych jest potrzebne? W uzasadnieniu zmian, gdy te były na etapie projektu, trudno znaleźć jakiekolwiek racjonalne wyjaśnienie. Zamiast więc upraszczać przepisy, dodatkowo się je komplikuje. Uzasadnianie wprowadzenia stawki podwyższonej dla zaległości z tytułu VAT i podatku akcyzowego faktem, że w tym zakresie podatnicy mają najwięcej do ukrycia, a te dwa podatki są głównym źródłem dochodów budżetowych, nie jest żadnym argumentem. Oby tylko w którymś momencie nie przyszło komuś do głowy wprowadzić kilkunastu (oczywiście różnych) stawek odsetek podatkowych. Po kilka dla każdego podatku i każdej opłaty. Mamy ich przecież całkiem sporo. Będzie co liczyć, a organom podatkowym – co kontrolować.

Odsetki ustawowe to oddzielna i chyba jeszcze bardziej złożona historia.

Krzysztof Koślicki
redaktor naczelny
www.podatki.biz

Przeczytaj również:

Odsetki ustawowe w 2016 r. – 5%, 7% czy 9,5%?

Podatki 2016. Istotna zmiana zasad naliczania odsetek od zaległości podatkowych