Jesienna zielona szkoła dla dziecka. Dofinansowanie bez podatku?

Początek roku to czas, w którym wiele szkół organizuje wyjazdy dla uczniów. Rodzice dzieci i młodzieży niekiedy otrzymują dofinansowanie na ten cel od swoich pracodawców. Czy takie środki trzeba opodatkować PIT? Zobaczmy.

Szukając odpowiedzi na tak postawione pytanie, musimy zajrzeć do przepisów ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 361, z późn. zm., dalej: ustawa o PIT).

Możliwe zwolnienie z podatku

Zwróćmy uwagę, że zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są dopłaty do: wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonego z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych, oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu - dzieci i młodzieży do lat 18:

• z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra – niezależnie od ich wysokości,
• z innych źródeł – do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł.

Podkreślić trzeba, że wskazanie ww. czterech form wypoczynku oznacza, że nie każda dopłata do wypoczynku może korzystać ze zwolnienia, a tylko ta, która związana była z wypoczynkiem zorganizowanym przybierającym postać wczasów, kolonii, obozu lub zimowiska. Ustawodawca jednoznacznie określił katalog form wypoczynku objętych zwolnieniem, a także wymóg dla jego organizatorów, co powoduje, że tylko dopłaty do wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie korzystają ze zwolnienia.

Wypoczynek musi zorganizowany

Organy podatkowe zgodnie podkreślają, że przez zorganizowany wypoczynek należy rozumieć wszelkie formy wypoczynku zorganizowanego. Wprowadzając obowiązek zorganizowania wypoczynku przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, ustawodawca nie sprecyzował jednak bliżej tego pojęcia. Powołany przepis nie wskazuje jednak, czy ma być to podmiot, który świadczy usługi wypoczynkowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, czy podmiot zajmujący się statutowo tego typu działalnością.

Istotne jest to, czy tego typu wypoczynek organizowany jest zgodnie ze specjalnymi regulacjami dotyczącymi organizowania wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Tak więc zasadnicze znaczenie ma formalnoprawne umocowanie danego podmiotu do wykonywania czynności związanych z organizowaniem wypoczynku, określone (ściśle) w dokumentach stanowiących podstawę funkcjonowania danego podmiotu.

Konieczna dokumentacja

Konieczne jest również prawidłowe udokumentowanie wyjazdu. Do zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o PIT niezbędne jest posiadanie dokumentu (faktury VAT, rachunku, dowodu wpłaty KP, przelewu bankowego, przekazu pocztowego), który zawiera co najmniej:

• nazwę i adres podmiotu prowadzącego działalność w zakresie organizacji wypoczynku, na rzecz którego została dokonana wpłata (w razie wątpliwości należy zwrócić się z zapytaniem do usługodawcy, czy świadczy usługi wypoczynkowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej lub czy zajmuje się statutowo tego typu działalnością),
• określenie formy wypoczynku (wczasy, kolonie, obóz lub zimowisko),
• imię i nazwisko dziecka korzystającego z zorganizowanej formy wypoczynku,
• imię i nazwisko osoby dokonującej zapłaty,
• kwotę i datę dokonania zapłaty.

Warto zwrócić uwagę, że w przepisach ustawy o PIT nie ma regulacji określającej, jaki dowód powinien przedstawić pracownik, który poniósł wydatek z tytułu wypoczynku dziecka do lat 18. Zatem aby dofinansowanie do wypoczynku dzieci mogło być zwolnione od podatku, należałoby przyjąć, iż ma tu zastosowanie ogólna reguła, według której dowodem może być wszystko, co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem.

W takiej sytuacji stosuje się dokumenty zwyczajowo przyjęte, jakimi są dowody wpłaty. Organy podatkowe potwierdzają, że pojęcie dowodu wpłaty jest pojęciem szerokim i obejmuje swym zakresem zarówno rachunek lub fakturę VAT wystawioną przez organizatora wypoczynku, przelew bankowy, przekaz pocztowy, jak i dokument wpłaty w kasie podmiotu prowadzącego działalność w tym zakresie. Z dowodu wpłaty powinno jednoznacznie wynikać: kto jest organizatorem wypoczynku, kto korzystał, tj. imię i nazwisko, z jakiej formy wypoczynku korzystało dziecko i w jakim okresie. Dowód powinien określać również kwotę poniesionego wydatku.

Ważne kwestie praktyczne

1. Minister Finansów w interpretacji z 4 grudnia 2013 r., nr DD3/033/272/MCA/13/RD-125985/13, podkreślił, że jeśli chodzi o niepełnoletność dziecka, to warunek ten jest spełniony w sytuacji, gdy w którymkolwiek momencie trwania wczasów, kolonii, obozu, zimowiska lub pobytu w placówkach leczniczo-sanitarnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych, leczniczo-opiekuńczych, bądź w trakcie przejazdów związanych z tym wypoczynkiem lub pobytem, ich uczestnikiem jest osoba małoletnia. Za powyższym twierdzeniem przemawia użyty przez ustawodawcę ciąg wyrazów: dopłaty do (...) wypoczynku (...) oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu dzieci i młodzieży do lat 18.
2. Dla zastosowania omawianego zwolnienia istotna jest forma zorganizowanego wypoczynku. Mianowicie musi ona przybrać postać wczasów, kolonii, obozów lub zimowisk bądź musi być związana z pobytem na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych lub leczniczo-opiekuńczych. Poza zakresem tego zwolnienia – zgodnie z intencją ustawodawcy – są zatem tzw. „wczasy pod gruszą”, wizyta u rodziny, czy „wypady” organizowane na własną rękę i związany z tym pobyt dzieci w hotelach, pensjonatach, domach wczasowych bądź wynajmowanych pokojach, gospodarstwach agroturystycznych, prywatnych kwaterach. W odniesieniu do pojęcia „wczasów” ujętego w art. 21 ust.1 pkt 78 ustawy o PIT należy wyjaśnić, że chodzi o wczasy zorganizowane przez podmiot prowadzący działalność w zakresie organizowania wypoczynku, a nie o wykupienie pobytu w domu wczasowym, hotelu czy pensjonacie. Przy czym istotne jest, aby organizator był uprawniony do organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Stanowisko to wynika z interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 3 listopada 2015 r., nr IBPB-2-2/4511-512/15/HS.
3. Do podmiotów prowadzących działalność w zakresie wypoczynku zaliczyć można zarówno te podmioty, które świadczą usługi wypoczynkowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, np.: biura turystyczne, biura podróży, jak również te, które zajmują się statutowo tego rodzaju działalnością, m.in. szkoły i placówki, kościoły, stowarzyszenia, organizacje charytatywne, fundacje, których działalnością statutową może być organizowanie wypoczynku zorganizowanego. Potwierdza Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 29 października 2015 r., nr IPPB4/4511-1015/15-4/MP.

Krzysztof Koślicki