Jednorazowa amortyzacja - podstawowe zasady

Z dniem 1 stycznia 2007 r. ustawodawca wprowadził korzystne zmiany w zasadach amortyzacji, tj. wprowadził możliwość dokonywania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego. Dotyczy on tzw. małych podatników oraz podatników, którzy w danym roku rozpoczną prowadzenie działalności.

Kto może dokywać jednorazowego odpisu?

Definicja małego podatnika określona została w art. 5a pkt 20 ustawy o PIT i art. 4a pkt 10 ustawy o CIT. Zgodnie z nimi, za małego podatnika uznaje się podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro, przy czym przeliczenia tej kwoty dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1000 zł. I tak, w 2014 r. podatnik jest małym podatnikiem jeżeli uzyskał w 2013 r. przychód nieprzekraczający 5 068 000 zł, w 2015 r. obowiązywać będzie limit: 5 015 000 zł.

Tylko w roku rozpoczęcia działalności z jednorazowej amortyzacji będą mogli skorzystać też podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą. Nie dotyczy to jednak tych podatników podatku dochodowego od osób fizycznych, którzy w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia:

• prowadzili działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnicy spółki niemającej osobowości prawnej lub
• działalność gospodarczą prowadził małżonek danego przedsiębiorcy, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.

Z metody jednorazowej amortyzacji nie skorzystają także niektórzy podatnicy rozpoczynający działalność rozliczający się na podstawie przepisów ustawy o CIT. Metoda ta nie dotyczy podatników utworzonych:

• w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo
• w wyniku przekształcenia spółki niebędącej osobą prawną, albo
• przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10 000 euro (42 000 zł).

Jak wynika z powyższego, mali podatnicy będą mogli stosować metodę jednorazowej amortyzacji w każdym roku podatkowym, w którym będą spełniali kryteria małego podatnika, a podatnicy rozpoczynający działalność tylko w roku podatkowym, w którym rozpoczęli działalność.

Jakie środki trwałe można amortyzować jednorazowo?

Jednorazowa amortyzacja obejmuje środki trwałe zaliczone do grupy 3-8 Klasyfikacji Środków Trwałych (grupa 3 - kotły i maszyny energetyczne, 4 - maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania, 5 - maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne, 6 - urządzenia techniczne, 7 - środki transportu, 8 - narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, gdzie indziej nie sklasyfikowane), z wyłączeniem samochodów osobowych.  Co obejmuje dana grupa można sprawdzić w naszej bazie: Klasyfikacja Środków Trwałych KŚT.

Nie ma przy tym żadnego znaczenia to, czy będą to środki trwałe nowe, czy używane. Istotne jest jedynie, że amortyzacji jednorazowej można dokonać tylko w tym roku podatkowym, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Jak należy liczyć roczny limit jednorazowej amortyzacji?

Jednorazowe odpisy amortyzacyjne w roku podatkowym nie mogą łącznie przekroczyć równowartości kwoty 50 000 euro. Przeliczenia na złote tej kwoty dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wystąpiło zdarzenie, o którym mowa w tym przepisie, w zaokrągleniu do 1000 zł. Ponieważ w dniu 1 października 2013 r. zastosowanie miał kurs euro ogłoszony 1 października równy 4,2230 zł (tabela kursów średnich NBP nr 190/A/NBP/2013), w 2014 r. kwota ta wynosi w przeliczeniu 211 000 zł (w 2015 r. będzie to kwota 209 000 zł).

Ważne! W przypadku spółki niebędącej osobą prawną kwota limitu odpisów amortyzacyjnych dotyczy tej spółki.

Warto zaznaczyć, że do limitu jednorazowych odpisów (rocznie 50 000 euro) nie wlicza się odpisów od składników majątku, których wartość nie przekracza 3500 zł.

Ważną dla podatników informacją jest to, że skorzystanie przez nich z nowej, preferencyjnej stawki stanowi pomoc de minimis.

Jak dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego?

Podatnicy mogą dokonać jednorazowych odpisów amortyzacyjnych nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (a więc już w tym samym miesiącu) lub dokonywać odpisów amortyzacyjnych na ogólnych zasadach (w równych ratach co miesiąc albo w równych ratach co kwartał, albo jednorazowo na koniec roku podatkowego).

Możliwość zastosowania jednorazowej stawki oznacza dla podatnika tak naprawdę możliwość dokonania jednorazowego odpisu amortyzacyjnego według dowolnej stopy amortyzacyjnej. Warunkiem jest bowiem jedynie nieprzekroczenie kwoty 50 000 euro. Podatnik może więc w ramach tego limitu zamortyzować środek trwały w 100% lub celowo rozłożyć koszty amortyzacji na kilka lat, wykorzystując w pierwszym roku np. tylko 20% czy 40% zużycia.

W następnym roku podatkowym po zastosowaniu jednorazowego odpisu podatnicy będą dokonywać odpisów amortyzacyjnych według metody liniowej (z możliwością podwyższenia lub obniżenia stawek amortyzacyjnych) lub degresywnej - a więc według zasad jednakowych dla wszystkich podatników, określonych w przepisach ustaw podatkowych.

Podatnik, który zdecyduje się stosować metodę degresywną, w następnym roku będzie dokonywał odpisów amortyzacyjnych od wartości księgowej środka trwałego (wartości początkowej pomniejszonej o odpisy amortyzacyjne dokonane w pierwszym roku podatkowym) lub zastosuje metodę liniową.

Ważne! Suma odpisów amortyzacyjnych, w tym dokonanych w pierwszym roku podatkowym oraz niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów nie może przekroczyć wartości początkowej tych środków trwałych.

Podstawa prawna:
Art. 22k ust. 7-13 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 361, z późn. zm.)
Art. 16k ust. 7-13 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851, z późn. zm.)

Ewa Iwan