Jednoosobowa działalność gospodarcza - zbieg tytułów do ubezpieczeń (1)
Jednoosobowa działalność gospodarcza często jest dla przedsiębiorcy jednym z kilku rodzajów aktywności. A ponieważ przepisy o ubezpieczeniu społecznym obejmują swoim zasięgiem praktycznie każdą aktywność zarobkową, nieuchronnie dochodzi do wystąpienia kilku różnych tytułów do ubezpieczeń obowiązkowych. W takiej sytuacji mówimy o zbiegu tytułów ubezpieczeń.
Jednoosobowa działalność gospodarcza i zbieg tytułów ubezpieczeń: uwagi wstępne
Dla rozstrzygnięcia obowiązku ubezpieczeń społecznych osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą i posiadających inne tytuły do ubezpieczeń ważne jest m.in. zakwalifikowanie czynności wykonywanych przez tę osobę dla celów podatkowych - w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Dlatego też analizując sytuację, w której występuje zbieg ubezpieczeń musimy każdorazowo rozpoznać, jakiego rodzaju przychody uzyskuje przedsiębiorca. Przychody te możemy kwalifikować do:
- przychodów z działalności gospodarczej lub osoby współpracującej z osobą prowadzącą działalność gospodarczą;
- przychodów z tytułu umowy o pracę lub umowy o charakterze podatkowo analogicznym z umową o pracę:
- przychodów z tytułu umowy zlecenia i umów o podobnym charakterze;
- przychodów z tytułu wykonywaniu pracy nakładczej;
- przychody z działalności świadczonej osobiście;
- inne przychody stanowiące tytuł do ubezpieczeń (duchowni, osoby w stosunku służbowym, osoby w okresach zasiłkowych, osoby mające prawo do emerytury lub renty itp.)
W praktyce oznacza to, iż nie ma znaczenia, jak zakwalifikuje swoje przychody przedsiębiorca (choć to przedsiębiorca dokonuje wstępnej kwalifikacji deklarując wysokość składek i dokonując zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych). Istotne jest w ostatecznym rozrachunku to, jak nasze przychody potraktuje fiskus.
Przykład
Pan Andrzej prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. Wykonywał prace dla byłego pracodawcy, nie wchodzące jego zdaniem w zakres działalności. W wyniku kontroli okazało się, że przychody z umowy o współpracy okazały się w rzeczywistości przychodami ze stosunku -pracy - tak bowiem kontrolujący określili stosunek łączący Pana Andrzeja z byłym pracodawcą. W wyniku tych ustaleń po ich uprawomocnieniu, wszystkie przychody zostały potraktowane jako przychody ze stosunku pracy, ustalono dla nich wysokość składek na ubezpieczenie społeczne, a u Pana Andrzeja wystąpił - wstecznie - zbieg tytułów ubezpieczeń - i obowiązkowym tytułem ubezpieczeń społecznych stał się stosunek pracy.
-
Z informacji ZUS
...Dlatego też, uznanie przez organ podatkowy, że czynności wykonywane w ramach danej umowy są dla celów podatkowych czynnościami wykonywanymi w ramach stosunku pracy (nie są czynnościami wykonywanymi w ramach pozarolniczej działalności gospodarczej) oznacza, że osoba wykonująca tylko taką umowę powinna podlegać obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jako pracownik. Natomiast w sytuacji, gdy osoba wykonująca taką umowę, wykonuje także czynności w ramach pozarolniczej działalności, następuje zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych. Wówczas podlega ona obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym jako pracownik, natomiast obowiązek ubezpieczeń z tytułu działalności gospodarczej rozstrzyga się zgodnie z art. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Zbieg tytułów ubezpieczeń: Jednoosobowa działalność gospodarcza i umowa o pracę
Osoba prowadząca działalność gospodarczą (lub osoba współpracująca) i uzyskująca jednocześnie przychody z tytułu stosunku pracy jest objęta obowiązkiem ubezpieczeniowym wyłącznie ze stosunku pracy - jednak pod pewnymi warunkami.
Warunki te są spełnione , jeżeli:
-
w umowie o pracę zagwarantowane jest co najmniej minimalne wynagrodzenie - w przeliczeniu na okres pełnego miesiąca,
-
w razie braku zagwarantowania co najmniej minimalnego wynagrodzenia (dotyczy np. pracowników niepełnoetatowych) - jeśli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu stosunku pracy wynosi co najmniej tyle, ile minimalne wynagrodzenie.
Przykład
Pani Anna prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. Przyjęła propozycję pracy na 1/2 etatu, z wynagrodzeniem umownym 1800 zł/miesięcznie - od kwietnia 2018 roku. Ponieważ jest to wynagrodzenie niższe od wynagrodzenia minimalnego obowiązującego w tym roku, obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne będzie za kwiecień 2018 opłacała zarówno z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jak i pracy etatowej.
W maju Pani Anna otrzymała ekstra premię uznaniową - i jej łączne wynagrodzenie wyniosło 2200 zł brutto. To jednak nie zmieniło faktu, iż w umowie o pracę ma zagwarantowane jedynie wynagrodzenie w wysokości 1800 zł - i obciążenia związane z podleganiem obowiązkowi ubezpieczeń społecznych pozostały bez zmian.
Kilka miesięcy później Pani Anna otrzyma obiecaną podwyżkę - do kwoty 2200 zł miesięcznie. Począwszy od miesiąca, za który przysługiwała jej będzie podwyższona kwota wynagrodzenia, pozarolnicza działalność gospodarcza przestanie stanowić obowiązkowy tytuł do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, ponieważ zostanie przekroczone wynagrodzenie minimalne w wysokości 2100 zł.
Uwaga Nie ma wymogu, aby przychód ze stosunku pracy wywodził się z jednej umowy o pracę. Dla wystąpienia omawianego skutku w postaci uniknięcia konieczności opłacania składek ZUS z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej wystarczy, że umowna suma wynagrodzeń z tytułu umów o pracę będzie wynosiła co najmniej tyle, ile kwota minimalnego wynagrodzenia. |
Zmniejszenie wynagrodzenia z tytułu umowy o pracę w trakcie jej trwania
Czasem pracownik otrzymuje mniejsze niż umowne wynagrodzenie za pracę. Dzieje się tak np. w przypadku choroby i otrzymywania zasiłku chorobowego. W tym przypadku następuje odpowiednie pomniejszenie wynagrodzenia. Nie ma to wpływu na istnienie zbiegu tytułów do ubezpieczenia społecznego - istotne jest, że w umowie pracownik ma gwarantowaną kwotę minimalnego wynagrodzenia w przeliczeniu na pełny miesiąc.
Składki na ubezpieczenie zdrowotne
Wiele osób zapomina o tym, iż składki na ubezpieczenie zdrowotne nie są składkami na ubezpieczenie społeczne. To zupełnie inny tytuł ubezpieczeń obowiązkowych, a ze składkami na ubezpieczenie społeczne łączy je głównie to, że ich poborcą jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Dlatego też omawiany dzisiaj i w następnych odcinkach zbieg tytułów do ubezpieczeń społecznych nie dotyczy składek na ubezpieczenie zdrowotne. Tymi zajmiemy się już wkrótce osobno.
Za tydzień
Omówimy zbieg tytułów do ubezpieczeń w następujących przypadkach:
- Pozarolnicza działalność gospodarcza i umowa zlecenia
- Pozarolnicza działalność gospodarcza i kilka umów zlecenia
- Pozarolnicza działalność gospodarcza, umowy zlecenia i umowa o pracę.
Redakcja podatki.biz
Ostatnie artykuły z tego działu
- Przekazanie całego majątku firmy małżonkowi nie jest opodatkowane VAT
- Składki ZUS obejmą od 2025 r. wszystkie umowy zlecenia?
- Bon energetyczny tylko dla części gospodarstw domowych
- Nowelizacja ustawy o rachunkowości z podpisem prezydenta
- ZUS: Niepełnosprawni przedsiębiorcy mogą obniżyć składkę zdrowotną
- Składka zdrowotna dla przedsiębiorców. Planowana obniżka budzi kontrowersje
- Projekty ustaw. KSeF a koszty podatkowe w PIT i CIT
- Opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci. RPO domaga się zmian
- Platformy cyfrowe od lipca z obowiązkiem raportowania transakcji
- Przedawnienie zobowiązań podatkowych. Kontrowersyjne przepisy będą uchylone?
Wszystkie artykuły z tego działu »
Dodaj nowy komentarz