Jak wielkie korporacje unikają opodatkowania? Najbardziej znane przypadki i metody

Każdy przedsiębiorca jest zobligowany do płacenia podatków. Jednocześnie jest to temat budzący duży niepokój wśród osób prowadzących działalność gospodarczą, co wynika głównie z niejasnych przepisów, dużych obciążeń oraz konsekwencji z ich nieregulowania. W efekcie prowadzenie firmy staje się trudniejsze, a należności podatkowe największych korporacji mogą wynosić nawet miliardy złotych. Bywa więc, że takie obciążenie staje się powodem, dla którego przedsiębiorcy decydują o podjęciu lub niepodjęciu działalności w konkretnym państwie.

Unikanie obowiązków względem państwa

Wraz z postępującą globalizacją stosunków gospodarczych, zwiększa się ryzyko podwójnego opodatkowania. W rezultacie przedsiębiorcy analizują rozwiązania również w tej kwestii. Niektórzy szukają okazji do uniknięcia płacenia podatków w ogóle i często efektywnie stosują je po dziś dzień.

Jest to bez wątpienia istotny problem, w ramach którego wdrażanie tego typu rozwiązań okazuje się dla firm o wiele bardziej opłacalne niż płacenie podatków na przyjętych zasadach. Za to państwa do dziś nie mają efektywnych metod ich zwalczania.

Prawo w przypadku biznesów międzynarodowych

Tło historyczne

Globalizacja działalności gospodarczej jest dość nowym zagadnieniem. Dotychczas nie występowała w takiej skali, jak ma to miejsce obecnie.

Ze względu na rosnącą rolę Internetu w naszym życiu, otwarcie granic oraz zwiększenie międzynarodowej migracji firm, pojawił się też problem podwójnego opodatkowania. Zarówno kraj, w którym uzyskiwało się dochód, jak i kraj pochodzenia podmiotu (rezydencji) rościły sobie prawo do pobierania podatku od uzyskiwanych korzyści majątkowych. W wyniku tego pojawiały się rozmaite konflikty i problemy, za to pokrzywdzonym zazwyczaj okazywał się właśnie podatnik.

W celu wprowadzenia większej sprawiedliwości do podatków międzynarodowych, podjęto próbę regulacji tej kwestii. Jak wiadomo, kraje nie mogły podjąć decyzji o wyłączeniu opodatkowania w innym państwie, a przy tym same nie chciały rezygnować z uzyskiwanych na tej drodze dochodów.

Dlatego doszło do zawarcia umów międzynarodowych, które uregulowały tą trudną sytuację. W ramach zawartych postanowień, jedno państwo zachowywało prawo do pobierania podatków, a drugie się z niego rezygnowało. Po dziś dzień działa to właśnie w ten sposób (choć z pewnymi modyfikacjami).

Prawo właściwe dla kwestii podatkowych. Jak je określić?

Nadal panuje zasada opodatkowania zarówno w kraju rezydencji, jak i kraju uzyskania dochodu.

• Rezydencja to sytuacja, w której podmiot będący rezydentem jest zobligowany do zapłaty w danym kraju podatku od uzyskanego dochodu oraz od dochodu pozyskiwanego ze wszystkich źródeł na całym świecie. Dla osób fizycznych najczęściej określa się go przez miejsce zamieszkania lub przebywania w kraju ponad 183 dni. Z kolei dla osób prywatnych będą inne czynniki, w tym np. położenie siedziby firmy czy miejsce sprawowania faktycznego zarządu itd.

Przykładowo, jeśli Polak przebywałby na terytorium Niemiec przez mniej niż połowę roku, to w teorii Polska mogłaby rościć sobie prawa do opodatkowania dochodu uzyskiwanego przez jej mieszkańca, za to Niemcy – z tytułu uzyskiwanego tam dochodu. W efekcie miałoby miejsce podwójne opodatkowanie.

Aktualnie podatki z działalności międzynarodowej przedsiębiorstw i osób fizycznych są regulowane dodatkowo przez umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. Są to regulacje organizacji międzynarodowych, do których należy konkretne państwo. W ostateczności stosowane są zasady ogólnie systemów krajowych obu państw. Jednak zazwyczaj porozumienia międzynarodowe zmieniają zasadę opodatkowania zarówno w miejscu rezydencji, jak i miejscu uzyskania dochodu.

Czym są umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania? To porozumienia między dwoma państwami, które pozwalają w sposób usystematyzowany wprowadzić do opodatkowania pewne reguły. Zwykle przyjmowanym wzorem umów są te proponowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, przygotowywane w 2 językach. Polska stanowi stronę 90 takich porozumień. Mówią one o osobach prawnych i fizycznych, dając im prawo poboru po...