Impreza integracyjna jako przychód pracownika

Pytanie podatnika: Czy możliwe jest identyfikowanie przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych po stronie pracownika z tytułu udziału pracownika w imprezie integracyjnej/firmowej? Czy w związku z takim udziałem pracownika w imprezie integracyjnej/firmowej Spółka (pracodawca) powinien zidentyfikować przychód pracownika z tego tytułu i pobrać zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych? Czy poprawne jest obliczenie wysokości przychodu pracownika poprzez działanie arytmetyczne polegające na podzieleniu kosztów tego spotkania przez liczbę pracowników, którzy zgłosili swój udział w spotkaniu?

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. Nr 112, poz. 770, ze zm.) - Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 22 września 2014 r. (data wpływu do Biura - 30 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych powstałych po stronie pracownika z tytułu udziału w imprezie integracyjnej - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 30 września 2014 r. wpłynął do Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych powstałych po stronie pracownika z tytułu udziału w imprezie integracyjnej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca planuje zorganizować dla wszystkich swoich pracowników imprezę integracyjną/firmową, która będzie finansowana ze środków obrotowych. Impreza integracyjna będzie zorganizowana poza siedzibą i miejscem prowadzenia działalności (wynajęta sala, teren) lub w miejscu prowadzenia działalności. Uczestnictwo pracowników w tym spotkaniu nie będzie obowiązkowe i nie poniosą oni żadnych kosztów z tym związanych. Ponieważ obecność na imprezie nie jest obowiązkowa, to nie będzie sprawdzana przez Wnioskodawcę, tj. Wnioskodawca nie będzie miał pewności czy pracownik, który pierwotnie zadeklarował swój udział w imprezie, weźmie w niej udział. Wnioskodawca dokona wstępnego zapytania pracowników, kto planuje przyjść na imprezę integracyjną. Zapytanie będzie miało charakter szacunkowy i informacyjny w celu orientacji jak duże zamówienie dotyczące cateringu należy złożyć, jak dużą wynająć salę. Impreza zostanie zorganizowana poza godzinami pracy. Wnioskodawca dla zorganizowania spotkania integracyjnego będzie korzystał z usług firm zewnętrznych świadczących usługi gastronomiczne i cateringowe, usługi związane z organizacją i obsługą imprez integracyjnych. Podczas takich spotkań pracownicy będą mogli korzystać bez ograniczeń z każdej zaoferowanej w ramach imprezy atrakcji, np. gry i zabawy zespołowe na wolnym powietrzu mające na celu zbudowanie silnej tożsamości grupowej pracowników oraz konsumpcji posiłków i napoi. Pracodawca nie będzie prowadził ewidencji z jakich atrakcji i w jakiej ilości poszczególny pracownik skorzystał.

W związku z wydaniem przez Trybunał Konstytucyjny w dniu 8 lipca 2014 r. wyroku w sprawie K 7/13 powstaje pytanie o stanowisko organu podatkowego na temat obowiązków płatników i opodatkowania przychodów uzyskiwanych przez pracowników w przypadku organizowania przez pracodawców różnego rodzaju „pracowniczych imprez integracyjnych”.

W rzeczonym orzeczeniu po rozpoznaniu wniosku Prezydenta Konfederacji Lewiatan, Trybunał Konstytucyjny, stwierdził, że: „ art. 12 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 oraz art. 12 ust. 3 w związku z art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych rozumiane w ten sposób, że „inne nieodpłatne świadczenie” oznacza wyłącznie przysporzenie majątkowe o indywidualnie określonej wartości, otrzymane przez pracownika, są zgodne z art. 2 w związku z art. 217 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej”.

Trybunał Konstytucyjny wskazał w w/w wyroku, że zakres świadczeń zaliczanych do przychodów ze stosunku pracy jest bardzo szeroki, a rodzaje świadczeń pozapłacowych oferowanych przez pracodawców są różnorodne i ich wachlarz stale się poszerza. Trybunał podkreślił, że nie każde świadczenie od pracodawcy, które pracownik otrzymuje bez ustalonej za nie zapłaty, podlega opodatkowaniu jako przychód ze stosunku pracy. Trybunał uznał, że przychód stanowić mogą tylko te świadczenia, które leżą w interesie pracownika, a jest tak wtedy, gdy stanowią one realne przysporzenie majątkowe (korzyść), którego efekt jest uchwytny w jego majątku.

Zatem świadczenia uzyskiwane od pracodawcy, aby podlegały opodatkowaniu, muszą prowadzić do pojawienia się po stronie pracownika dochodu, czyli korzyści majątkowej, która może wystąpić w dwóch postaciach:

• powiększenie aktywów, co jest zwykłym skutkiem wypłaty pieniędzy, albo
• zaoszczędzenie wydatków, co może być następstwem świadczenia rzeczowego lub w formie usługi, co powoduje, iż w majątku pracownika nie pojawia się realny dochód (w znaczeniu ekonomicznym), ale ponieważ znaczenie dochodu na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest szersze, zaoszczędzenie wydatków musi być traktowane na równi z przyrostem majątku.

Trybunał Konstytucyjny podkreślił, że „inne nieodpłatne świadczenia” na rzecz pracownika mogą być uznane za jego dochód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych tylko pod warunkiem, że rzeczywiście spowodowały zaoszczędzenie przez niego wydatków. Ustalenie tej okoliczności zależy od tego, czy pracownik skorzystał ze świadczenia oferowanego przez pracodawcę w pełni dobrowolnie. Zgoda na skorzystanie ze świadczenia wyraża bowiem ocenę pracownika, że świadczenie jest celowe i przydatne, leży w jego interesie. Oznacza to, że w przypadku braku świadczenia ze strony pracodawcy pracownik musiałby ponieść wydatek.

W świetle powyższego Trybunał, wskazał że obiektywne kryterium wystąpienia po stronie pracownika przychodu nie jest spełnione, gdy pracodawca proponuje pracownikom udział w spotkaniach integracyjnych i szkoleniowych, choćby organizowanych poza miejscem pracy. W tym przypadku nawet jeżeli pracownik uczestniczy w spotkaniu dobrowolnie, to po jego stronie nie pojawia się korzyść. Zdaniem Trybunału nie sposób bowiem zakładać, że gdyby nie kurs lub konferencja organizowana przez pracodawcę, pracownik wydałby własne pieniądze na uczestniczenie w takim przedsięwzięciu. Trudno też poważnie utrzymywać, że przychodem pracownika z umowy o pracę czy stosunku służbowego jest możliwość okazjonalnego uczestnictwa w obiedzie czy kolacji, a wartość zjedzonych przez niego potraw i wypitych napojów wyznacza podstawę opodatkowania.

W ocenie Trybunału Konstytucyjnego zarówno dokształcanie pracowników, jak i organizowanie spotkań (wyjazdów) integracyjnych leży przede wszystkim w interesie pracodawców. Trybunał zwrócił uwagę, że z punktu widzenia pracodawcy tego rodzaju działania zwiększają atrakcyjność zatrudnienia i tym samym służą przyciągnięciu i rekrutacji najlepszych kandydatów, podnoszą kwalifikacje zawodowe osób zatrudnionych, zmniejszają absencję, a także tworzą dobrą atmosferę w zespole.

W konsekwencji nie sposób zaprzeczyć, że świadczenia oferowane przez pracodawców pracownikom, będące przedmiotem oceny w licznych orzeczeniach sądów administracyjnych, najczęściej służą podniesieniu jakości pracy i jej wydajności, a w ostatecznym rachunku - tworzeniu zysku pracodawcy. Natomiast z punktu widzenia indywidualnych pracowników korzystanie ze świadczeń oferowanych przez pracodawcę może się przedstawiać jako uciążliwy obowiązek, nieobjęty zakresem zadań, który trzeba podjąć w godzinach nadliczbowych. Ostateczne przełożenie wskazanych korzyści pracodawcy na wynagrodzenie pracownika jest zupełnie nieuchwytne dla tego ostatniego, jest skutkiem o niewymiernej wartości majątkowej.

Zastosowanie obiektywnego kryterium wyróżniania świadczeń będących przychodem pracownika są świadczenia wskazane w umowie o pracę, które pracodawca będzie wypełniał na rzecz pracownika, np. mieszkanie służbowe, bilet miesięczny, pakiet ubezpieczenia zdrowotnego czy dowóz do pracy. Akceptując warunki umowy pracownik wyraża zgodę na przyjęcie tych świadczeń, w istocie traktując je jako - stanowiący część dochodu - element wynagrodzenia za pracę. Kwalifikacja prawnopodatkowa tego rodzaju świadczeń nie powinna ulec zmianie, jeśli zostaną one zaproponowane w trakcie trwania stosunku służbowego, czy stosunku pracy, zawsze jednak po uzyskaniu zgody pracownika. Zgoda na skorzystanie ze świadczenia wyraża bowiem ocenę pracownika, że świadczenie jest celowe i przydatne, leży w jego interesie. Oznacza to, że w braku świadczenia ze strony pracodawcy pracownik musiałby ponieść wydatek.

Zastosowanie powyżej wskazanego kryterium, prowadzi do wniosku, że dowożenie pracownika z miejsca zamieszkania do pracy, czy też dodatkowe ubezpieczenie, może oznaczać zaoszczędzenie wydatku i - w konsekwencji - może stanowić przysporzenie objęte podatkiem dochodowym ale tylko pod warunkiem, że świadczenia te pracodawca spełniał dysponując uprzednią zgodą pracownika na ich przyjęcie. Pracownik decydując się skorzystać z przewozu, niewątpliwie zaoszczędza sobie wydatku, który musiałby ponieść. Podobnie należy ocenić zakup polis ubezpieczeniowych na rzecz pracowników. Ci, którzy - z różnych względów - nie chcą w ogóle posiadać dodatkowego ubezpieczenia, albo znajdują korzystniejszą formę od proponowanej przez pracodawcę, nie powinni być objęci ubezpieczeniem. Ci, którzy z niego dobrowolnie korzystają, uzyskują przysporzenie. Przysporzeniem dla ubezpieczonego jest samo posiadanie gwarancji niezależnie od tego, czy w okresie ubezpieczenia zdarzył się wypadek, z którym świadczenie było związane. Samo posiadanie ochrony ubezpieczeniowej jest już korzyścią majątkową niezależnie czy w danym roku konkretny pracownik realnie korzystał ze świadczenia. Zdaniem Trybunału, jedynie w przypadku gdy ubezpieczenie zostało przyjęte jako warunek niezbędny do zgodnego z prawem wykonania pracy - po stronie pracownika nie pojawia się korzyść, która mogłaby być objęta podatkiem dochodowym, wskazując, że ubezpieczenie takie jest ściśle związane z re...