Firmy ubezpieczeniowe bezprawne zaniżają koszty naprawy samochodu

Zgodnie z raportem NIK, w okresie od 2014 do 2018 roku, aż 73,9% zgłoszeń otrzymanych przez KNF dotyczyło ubezpieczeń OC posiadaczy pojazdów mechanicznych. Raport krytycznie odnosi się do podejmowanych przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego działań nadzorczych. Mowa tu m.in. o niewszczynaniu postępowań w celu nałożenia kar pieniężnych czy zwłoce w podejmowaniu działań nadzorczych przez UKNF. Raport krytycznie odnosi się również do działań Ministerstwa Finansów, które nie podjęło propozycji ustanowienia niezależnego rzeczoznawcy i uregulowania działalności kancelarii odszkodowawczych oraz nie opracowano strategii edukacji finansowej.

Interpelacja nr 9141 do ministra finansów w sprawie działalności zakładów ubezpieczeń

Szanowny Panie Ministrze,

działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 roku o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. 1996 Nr 73, poz. 350, z późn. zm.), niniejszym zwracam się z interpelacją w sprawie działalności zakładów ubezpieczeniowych.

Do mojego biura poselskiego dochodzą informacje o możliwych nieprawidłowościach związanych z działalnością zakładów ubezpieczeń wobec konsumentów. Automobilklub Polska wskazuje na m.in. zaniżanie kosztów naprawy uszkodzonych w zdarzeniach drogowych pojazdów, czego konsekwencją jest montowanie w nich części niezgodnych z parametrami i wymaganiami producentów pojazdów. Wskazana praktyka ma prowadzić do pogorszenia się stanu technicznego pojazdów oraz mieć negatywny wpływ na bezpieczeństwo ich użytkowników - niniejsze zostało potwierdzone w badaniach Instytutu Transportu Samochodowego.

W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na raport Najwyższej Izby Kontroli pt. "Ochrona Konsumentów Na Rynku Ubezpieczeniowym" (nr ewid. 152/2019/P/17/010/KBF, dalej jako: "raport"). Zgodnie z przywołanym raportem w okresie od 2014 roku do 2018 roku Komisja Nadzoru Finansowego otrzymała 11 587 zgłoszeń o potencjalnych nieprawidłowościach w działalności zakładów ubezpieczeniowych. Aż 73,9% tychże zgłoszeń dotyczyło ubezpieczeń odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Raport krytycznie odnosi się do podejmowanych przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego działań nadzorczych w związku z powzięciem informacji o przedmiotowych nieprawidłowościach. Mowa tu m.in. o niewszczynaniu postępowań w celu nałożenia kar pieniężnych czy zwłoce w podejmowaniu działań nadzorczych przez UKNF. Raport krytycznie odnosi się również do działań Ministerstwa Finansów, które nie podjęło propozycji ustanowienia niezależnego rzeczoznawcy i uregulowania działalności kancelarii odszkodowawczych oraz nie opracowano strategii edukacji finansowej.

Kluczowym wnioskiem raportu jest stwierdzenie konieczności przyjęcia rozwiązań prawnych, które umożliwiałyby w sposób wiążący rozstrzyganie sporów z zakładami ubezpieczeń na etapie przedsądowym. Jak bowiem wskazuje Najwyższa Izba Kontroli - obecnie ubezpieczeni są w słabszej pozycji od zakładów ubezpieczeniowych, które wykorzystując niniejsze, proponują niższe odszkodowania, licząc na uniknięcie postępowanie sądowego, które jest długie i uciążliwe dla ubezpieczonego.

Rekapitulując, w związku z brakiem odpowiedniego nadzoru nad zakładami ubezpieczeniowymi oraz licznymi przykładami nieprawidłowości w związku z działalnością prowadzoną przez wskazane podmioty, apeluję do Pana Ministra o podjęcie niezwłocznych działań mających na celu zmianę opisywanego stanu rzeczy.

Mając na uwadze powyższe, proszę o udzielenie odpowiedzi na następujące pytania:

  1. Z czego wynika brak nadzoru KNF nad działalnością zakładów ubezpieczeniowych i niepodejmowanie działań w celu wyeliminowania opisywanych nieprawidłowości?
  2. Jakie działania w przedmiotowej sprawie zamierza podjąć Minister Finansów?

Posłowie:

Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, Tomasz Trela, Anita Sowińska, Magdalena Biejat, Katarzyna Kretkowska, Maciej Gdula, Anna Maria Żukowska, Hanna Gill-Piątek

24 lipca 2020 r.

Odpowiedź na interpelację nr 9141 w sprawie działalności zakładów ubezpieczeń

Szanowna Pani Marszałek,

w odpowiedzi na interpelację nr 9141 Pani Poseł Agnieszki Dziemianowicz-Bąk oraz Posłanek i Posłów Klubu Parlamentarnego Lewicy w sprawie „działalności zakładów ubezpieczeń” uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

1. Z czego wynika brak nadzoru KNF nad działalnością zakładów ubezpieczeniowych i niepodejmowanie działań w celu wyeliminowania opisywanych nieprawidłowości?

Z informacji przesłanych do Ministra Finansów przez Zastępcę Przewodniczącego Komisji Nadzoru Finansowego wynika, że Komisja Nadzoru Finansowego nie jest właściwa do oceny kwestii technicznych, w szczególności technicznej zgodności kosztorysu, zastosowanych części zamiennych i sposobu dokonania naprawy, jak również adekwatności wskazanych w kosztorysie cen części zamiennych czy też stawek rbg. Adekwatność jakości i cen części zamiennych oraz kosztów robocizny podanych w przygotowanym kosztorysie, zakłady ubezpieczeń zapewniają poprzez wskazanie warsztatu, który dokona naprawy zgodnie z takim kosztorysem.

W swoim piśmie Zastępca Przewodniczącego KNF podkreśliła, że zgodnie z ustawą z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 180, z późn. zm.), KNF sprawuje nadzór nad rynkiem finansowym w Polsce. Celem takiego nadzoru jest zapewnienie prawidłowego funkcjonowania tego rynku, jego stabilności, bezpieczeństwa oraz przejrzystości, zaufania do rynku finansowego, a także zapewnienie ochrony interesów uczestników tego rynku również poprzez rzetelną informację dotyczącą funkcjonowania rynku, przez realizację celów określonych między innymi w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o nadzorze ubezpieczeniowym i emerytalnym (t.j.: Dz. U. z 2019 r. poz. 207). W konsekwencji, do KNF należy również sprawowanie nadzoru nad działalnością ubezpieczeniową i reasekuracyjną zgodnie z odpowiednimi przepisami.

W przesłanych wyjaśnieniach wskazane zostało ponadto, że do kompetencji KNF nie należy wydawanie rozstrzygnięć, na mocy których zakład ubezpieczeń zrealizuje świadczenie w określonej wysokości na rzecz uprawnionego w postępowaniu likwidacyjnym.Jest to kompetencja należąca wyłącznie do sądów cywilnych, które rozstrzygają w sprawach spornych, bazując na przepisach prawa cywilnego oraz opiniach biegłych sądowych z zakresu motoryzacji.

Jednocześnie w piśmie wskazane zostało, że w zakresie pozasądowego (przedsądowego) rozwiązywania sporów konsumenckich, przy Komisji Nadzoru Finansowego funkcjonuje Sąd Polubowny, który jest stałym, niezależnym sądem właściwym do rozpoznawania sporów między uczestnikami rynku finansowego, w szczególności pomiędzy podmiotami podlegającymi nadzorowi KNF a odbiorcami świadczonych przez nich usług. Sąd Polubowny przy KNF jest podmiotem uprawnionym w rozumieniu ustawy z dnia 23 września 2016 r. o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich (Dz. U. z 2016 r. poz. 1823). Przed Sądem Polubownym rozpatrywane są sprawy, których wartość przedmiotu sporu, co do zasady, wynosi co najmniej 500 zł oraz o prawa niemajątkowe. W ramach Sądu Polubownego działa Centrum Mediacji oraz Centrum Arbitrażu.

Do wyjaśnień przesłanych przez Urząd Komisji Nadzoru Finansowego załączony został także link do strony internetowej Sądu Polubownego:

https://www.knf.gov.pl/dla_konsumenta/sad_polubowny/informacje_ogolne.

2. Jakie działania w przedmiotowej sprawie zamierza podjąć Minister Finansów?

W Ministerstwie Finansów prowadzone były w tym zakresie prace w ramach Rady Rozwoju Rynku Finansowego. Miało to miejsce na forum Podzespołu ds. postulatów branży motoryzacyjnej w zakresie napraw powypadkowych utworzonego w ramach Zespołu Roboczego ds. przeglądu przepisów ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz niektórych aspektów działalności kancelarii odszkodowawczych nad uregulowaniem udziału niezależnego rzeczoznawcy w procesie likwidacji szkód komunikacyjnych.

Z uwagi na zgłoszone wątpliwości propozycja udziału niezależnego rzeczoznawcy samochodowego została skonsultowana w zakresie oszacowania skutków finansowych proponowanych rozwiązań w celu dokonania oceny skutków takiej regulacji na rynek ubezpieczeń komunikacyjnych w Polsce. Przedstawiciele zarówno zakładów ubezpieczeń, jak i organu nadzoru - Urząd Komisji Nadzoru Finansowego wskazali, że wprowadzenie udziału niezależnego rzeczoznawcy w przypadku braku satysfakcji klienta z wyceny dokonanej przez ubezpieczyciela mogłoby nie przyczynić się do zwiększenia transparentności, przewidywalności oraz efektywności procesu likwidacji szkód, a jednocześnie mogłoby spowodować wzrost kosztów procesu likwidacji szkód komunikacyjnych, np. poprzez niekontrolowany wzrost stawek rynkowych za czynności realizowane przez niezależnych rzeczoznawców. Rozważenie rozwiązań prawnych w tym zakresie powinno bowiem uwzględniać analizę skutków regulacji, w tym w szczególności finansowych, które finalnie zostaną przeniesione na posiadaczy pojazdów mechanicznych, tj. podmiotów obowiązanych do zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC.

Ponadto, Urząd Komisji Nadzoru Finansowego wskazywał, że z punktu widzenia równości traktowania poszkodowanych w wyniku różnych wypadków czy zdarzeń trudno również uznać za uzasadnione, że tylko w przypadku likwidacji rzeczowych szkód komunikacyjnych wprowadzona zostanie instytucja rzeczoznawcy samochodowego, podczas gdy np. nie zostanie wprowadzone analogiczne rozwiązanie w procesie likwidacji szkód majątkowych lub w procesie likwidacji szkód osobowych powstałych także w wyniku wypadków komunikacyjnych czy nieszczęśliwych wypadków lub wypadków przy pracy (lekarz orzecznik). Zauważyć należy także, że ekspertyza rzeczoznawcy samochodowego nie znajdzie zastosowania we wszystkich przypadkach szkód rzeczowych, bowiem nierzadko spór pomiędzy zakładem ubezpieczeń a poszkodowanym nie dotyczy zakresu i kosztu naprawy, a samego faktu zaistnienia wypadku lub osoby sprawcy, co wymaga udziału raczej eksperta z zakresu ruchu drogowego. Istotnym jest również to, że pomimo, iż przesłanką proponowanej regulacji ma być m.in. poprawa jakości napraw pojazdów uczestniczących w wypadkach komunikacyjnych i likwidacja tzw. szarej strefy napraw pojazdów, to zupełnie pominięta została w niej kwestia weryfikacji napraw pojazdów sprawców wypadków, których liczba jest tak samo znacząca jak liczba pojazdów osób poszkodowanych, a w procesie ich napraw zakłady ubezpieczeń uczestniczą w zdecydowanie mniejszym stopniu (z uwagi na mniejszy odsetek pojazdów objętych ochroną w ramach AC). Mając na uwadze tę kwestię właściwym jest położenie większego nacisku na jakość diagnostyki technicznej wszystkich pojazdów mechanicznych, w tym w szczególności biorących udział w kolizjach i wypadkach drogowych, niż wprowadzanie postulowanego rozwiązania przewidującego dodatkowy udział rzeczoznawcy samochodowego tylko w procesie likwidacji szkód komunikacyjnych i tylko w pojazdach osób poszkodowanych.

Jednocześnie, w ostatnim czasie Sąd Najwyższy w składzie 7 sędziów uznał prawo poszkodowanych oraz cesjonariuszy roszczeń odszkodowawczych z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, do żądania pokrywania od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zwrotu kosztów tzw. prywatnej opinii (ekspertyzy) rzeczoznawcy, jeżeli jej sporządzenie było niezbędne do efektywnego dochodzenia odszkodowania (uchwała z dnia 2 września 2019 r., sygn. akt III CZP 99/18). Uchwała ta rozstrzyga w tym zakresie występujące dotychczas rozbieżności w orzecznictwie. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uzasadnieniu uchwały, „zlecenie przez poszkodowanego osobie trzeciej ekspertyzy na potrzeby dochodzenia odszkodowania od ubezpieczyciela pozostaje w normalnym związku przyczynowym w rozumieniu art. 361 § 1 KC z wypadkiem komunikacyjnym, a jej koszt wchodzi w określony w art. 361 § 2 KC zakres szkody objętej należnym odszkodowaniem od ubezpieczonego i tym samym od ubezpieczyciela, jeżeli w stanie faktycznym sprawy, przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności, zlecenie ekspertyzy, jak i jej koszt były celowe, niezbędne, konieczne, racjonalne oraz wystarczająco uzasadnione z punktu widzenia efektywnej realizacji roszczenia odszkodowawczego. Z punktu widzenia konieczności i racjonalności poniesionych wydatków niezbędne jest też uwzględnienie, czy poszkodowany prowadzi działalność gospodarczą i dysponuje wiedzą lub kadrą isprzętem, które pozwalają bez pomocy osób trzecich ocenić rozmiar uszkodzeń pojazdów. Wymagania te powinny spełniać wydatki na ekspertyzę dotyczącą rozmiaru szkody powypadkowej, jak również na ekspertyzę zleconą w celu wykazania odpowiedzialności ubezpieczyciela, w szczególności gdy sprawca szkody lub ubezpieczyciel negują swoją odpowiedzialność, a same okoliczności wypadku komunikacyjnego wymagają profesjonalnej analizy.”

Mając na uwadze przedstawione rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego należy wskazać, że uchwała ta, rozstrzygając istniejące rozbieżności w orzecznictwie sądów powszechnych, przyczyni się do zniwelowania problemów klientów z uzyskaniem zwrotu kosztów opinii rzeczoznawcy, zarówno w przypadku ekspertyzy dotyczącej rozmiaru szkody powypadkowej, jak również ekspertyzy zleconej w celu wykazania odpowiedzialności ubezpieczyciela.

Ponadto odnosząc się do kwestii likwidacji szkód komunikacyjnych i napraw powypadkowych, należy wskazać na odpowiednie przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (j.t.: Dz. U. z 2020 r. poz. 110, z późn. zm.). Zgodnie z art. 81 ust. 11 pkt 5 dodatkowemu badaniu technicznemu podlega pojazd, w którym została dokonana naprawa wynikająca ze szkody istotnej. Szkoda istotna, w myśl art. 2 pkt 10a tej ustawy, to szkoda w zakresie elementów układu nośnego, hamulcowego lub kierowniczego pojazdu mającą wpływ na bezpieczeństwo ruchu drogowego, kwalifikującą pojazd do dodatkowego badania technicznego i stwierdzona przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny lub przez zakład ubezpieczeń w związku z otrzymanym zgłoszeniem szkody z tytułu zawartej umowy ubezpieczenia, o którym mowa w dziale II w grupach 3 i 10 załącznika do ustawy z dnia 11 września 2015 r. o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (czyli umowy ubezpieczenia OC i AC). Zakres i sposób przeprowadzenia badań technicznych został określony w rozporządzeniu Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach (j.t.: Dz. U. z 2015 r. poz. 776). Informacje o szkodach istotnych są ponadto, zgodnie z art. 80b ust. 1 pkt 11 Prawa o ruchu drogowym, gromadzone w centralnej ewidencji pojazdów (CEP) prowadzoną w systemie teleinformatycznym przez ministra właściwego do spraw informatyzacji.

Mając na uwadze powyższe, z dużą ostrożnością należy podchodzić do wprowadzania regulacji, które dodatkowo mogą wpłynąć na podwyżki składek w tym ubezpieczeniu. Rozważenie rozwiązań prawnych w tym zakresie powinno bowiem uwzględniać analizę skutków regulacji, w tym w szczególności finansowych, które finalnie zostaną przeniesione na posiadaczy pojazdów mechanicznych, tj. podmiotów obowiązanych do zawarcia umowy obowiązkowego ubezpieczenia OC.

W kontekście podniesionej w interpelacji kwestii uregulowania działalności tzw. kancelarii odszkodowawczych, pragnę wskazać, że w poprzedniej kadencji Parlamentu, z inicjatywy senackiej, opracowany został projekt ustawy o świadczeniu usług w zakresie dochodzenia roszczeń odszkodowawczych wynikających z czynu niedozwolonego. 26 października 2018 r. Senat podjął uchwałę w sprawie wniesienia tego projektu do Sejmu. Projekt ten (druk sejmowy nr 3136) został skierowany do I czytania w Komisji Sprawiedliwości i Praw Człowieka, które miało miejsce 13 lutego 2019 r. 14 czerwca 2019 r. do projektu wpłynęło Stanowisko Rządu, w opracowaniu którego, z uwagi na przedmiot regulacji w nim zawartych, resortem wiodącym było Ministerstwo Sprawiedliwości, a resort finansów współuczestniczył w jego przygotowaniu. Prace nad projektem ustawy nie zostały w poprzedniej kadencji Sejmu zakończone.

Odnosząc się do kwestii „strategii edukacji finansowej” należy wskazać, że w Ministerstwie Finansów podejmowane są działania zmierzające do opracowania takiej strategii.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Finansów
Piotr Nowak

Warszawa, 11 sierpnia 2020 r.

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...