Faktura dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej

Kontrahenci podatników VAT mogą należeć do dwóch różnych kategorii. Podmioty gospodarcze, które otrzymują fakturę VAT jako dokument potwierdzający realizację transakcji na ich rzecz, oraz osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej i rolnicy ryczałtowi. Zasadą jest, że sprzedaż dla tej drugiej grupy powinna zostać zarejestrowana w kasie fiskalnej. Transakcja taka potwierdzona zostaje przez paragon wystawiony przez to urządzenie. Jednakże w ściśle określonych przypadkach istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia z obowiązku stosowania kasy fiskalnej.

Zgodnie z rozporządzenie Ministra Finansów z 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących zwolnienie dotyczy m.in.:

  • limitu obrotów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nieprzekraczającego 20 000 zł w poprzednim roku podatkowym,
  • podatników dokonujących sprzedaży wysyłkowej jeżeli sprzedawca otrzyma zapłatę w całości na rachunek bankowy lub rachunek w SKOK-u, zaś z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła i na czyją rzecz sprzedaż nastąpiła (dane personalne nabywcy oraz jego adres).

Z drugiej jednak strony § 4 tegoż rozporządzenia określa czynności, które nie mogą korzystać ze zwolnień z ewidencjonowania w kasie rejestrującej. Są nimi m.in.

  • sprzedaż:
    • gazu płynnego,
    • części samochodowych,
    • wyrobów tytoniowych i alkoholowych,
  • usług:
    • naprawy samochodów,
    • prawniczych,
    • doradztwa podatkowego.

Skoro możliwe jest w określonych przypadkach niekorzystanie przez sprzedawcę z kasy rejestrującej powstaje pytanie w jaki sposób powinien on wówczas dokumentować dokonaną sprzedaż lub świadczone usługi. Otóż, podczas korzystania ze zwolnienia ze stosowania kasy fiskalnej podatnik powinien prowadzić dzienną ewidencję sprzedaży bezrachunkowej. Powinna ona zbroszurowana i składać się z następujących elementów:

  • numeracji stron,
  • daty uzyskania przychodu,
  • wartości przychodu brutto,
  • liczby porządkowej kolejnych wpisów,
  • podsumowania wartości przychodu z danego dnia.

W przypadku prowadzenia sprzedaży wysyłkowej, czyli otrzymania całości należności na konto bankowe, podstawę do dokonania zaewidencjonowania sprzedaży stanowi wyciąg bankowy. Jeżeli jednak brak jest możliwości identyfikacji, której sprzedaży dotyczy przelew, podatnik ma obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży bezrachunkowej tak jak w przypadku sprzedaży stacjonarnej.

Faktura na żądanie

Osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej ma jednak pełne prawo żądać wystawienia faktury. Dane, które powinna zawierać faktura określone są w art. 106e ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Elementów tych jest ponad dwadzieścia. Jednym z nich jest numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług zidentyfikowany jest dla podatku lub podatku od wartości dodanej. Jest to element najbardziej problematyczny ze wszystkich składników faktury jeśli chodzi o takie dokumenty wystawiane dla osób fizycznych nieprowadzącej działalności. Faktura taka nie musi bowiem zawierać NIP. Czy w związku z tym faktura VAT dla osoby fizycznej musi być opatrzona PESEL-em?

Biorąc pod uwagę zapisy ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników są dwa rodzaje identyfikatorów podatkowych:

  • PESEL dla podatników będących osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL nieprowadzącymi działalności gospodarczej lub niebędącymi zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług,
  • NIP w przypadku pozostałych podmiotów podlegających obowiązkowi ewidencyjnemu.

Można zatem odnieść wrażenie, że na fakturze dla osoby fizycznej musi zostać podany PESEL. Art. 106e ust. 1 pkt 5 mówi, że sprzedawca na fakturze dla osoby fizycznej zawrzeć musi numer, za pomocą którego nabywca towarów lub usług jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej, pod którym otrzymał on towary lub usługi. Numer PESEL z kolei nie jest nadawany na potrzeby VAT. Tak więc osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej nie dysponuje numerem, za pomocą którego byłaby zidentyfikowana na potrzeby VAT. W związku z tym sprzedawca wystawiający fakturę dla osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej nie jest obowiązany do umieszczenia na niej numeru PESEL nabywcy.

W myśl art. 106b ust. 3 ustawy o VAT jeżeli osoba fizyczna zażąda wystawienia faktury vatowiec ma obowiązek dokonać tej operacji. Jeżeli żądanie otrzymania faktury nabywca zgłosił po upływie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty, podatnik nie ma obowiązku wystawienia faktury. Może to uczynić na zasadzie dobrowolności.

Ustawodawca w art. 106i ust. 6 ustawy o VAT określił terminy w jakich vatowiec powinien osobie zgłaszającej takie żądanie fakturę wystawić:

  • nie później niż 15 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę – pod warunkiem, że żądanie wystawienia faktury zgłoszono do końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę,
  • nie później niż 15 dnia od dnia zgłoszenia żądania - pod warunkiem, że żądanie wystawienia faktury zostało zgłoszone po upływie miesiąca od końca miesiąca dostarczenia towaru lub wykonania usługi.

Najem

Częstym przypadkiem realizacji usług przez podatników VAT na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej jest dokumentowanie usług najmu. Zgodnie z art. 106i ust. 3 pkt 4 faktury dokumentujące wykonanie usług najmu, dzierżawy lub leasingu powinny zostać wystawione najpóźniej z upływem terminu płatności. Nie dotyczy to jednak przypadku gdy najemcą jest osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej. Wówczas wynajmujący nie jest zobowiązany do wystawienia faktury. Nie jest do tego zobligowany nawet wówczas gdy najemca tego zażąda. Jednakże żaden przepis nie stoi na przeszkodzie temu by sprzedawca z własnej woli taki dokument wystawił.

Faktura nie musi być również wystawiona, gdy świadczona usługa najmu korzysta ze zwolnienia z VAT. Potwierdził to Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej IBPP1/4512-51/15/DK z 23 kwietnia 2015 r.

Potwierdzenie odbioru faktury korygującej

Na zakończenie warto zwrócić uwagę na pewną niedogodność dla podatników związaną z wystawianiem faktur dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. Chodzi o faktury korygujące. W praktyce bowiem osoby fizyczne nie zawsze odsyłają wystawcy takie faktury, a dopiero potwierdzenie odbioru może upoważniać do obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty należnego podatku. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji ITPP2/443-785/11/12-S/EK z 27 lipca 2012 r. stwierdził, że jest ono możliwe w rozliczeniu za okres, w którym podatnik wszedł w posiadanie potwierdzenia, z którego wynika że nabywca otrzymał fakturę korygującą. Zatem wystawca faktury korygującej nie może zrezygnować z uzyskiwania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.

Adam Okonkwo

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...