Faktoring i jego odmiany: przewodnik praktyczny po faktoringu, część druga

Faktoring, zdobywający coraz silniejszą pozycję na rynku krótkookresowego finansowania jest korzystną alternatywą dla pożyczek i kredytów. Dla firm korzystających z faktoringu sytuacja wygląda obecnie bardzo dobrze - zwiększa się konkurencja wśród faktorów, średni czas dostępu do gotówki ulega skróceniu, a koszty finansowania zmniejszają się. Ale nie dajmy się zwieść pierwszej napotkanej ofercie. Analizując propozycje firm faktoringowych trzeba analizować wiele różnych elementów. Aby to robić skutecznie, należy wiedzieć, co nam zaoferują dostawcy gotówki. Zapraszamy do drugiej części przewodnika po faktoringu dla małych i średnich przedsiębiorców.

Rodzajów faktoringu jest wiele, a różnice cenowe oddają najczęściej stopień złożoności usługi i bezpieczeństwa finansowania. Pamiętajcie, oceniając poszczególne rodzaje faktoringu w ofercie faktora , że wystawiając fakturę z odroczonym terminem płatności zawsze przyjmujecie na siebie pewne ryzyko (ubezpieczając je lub nie - to już zależy od Waszej decyzji). Nawiązanie relacji z faktorem raczej tego ryzyka nie zwiększy - często natomiast przyczyni się do jego zmniejszenia. I to właśnie ryzyko stanowi podstawę głównego podziału faktoringu - omówiliśmy go już w pierwszym odcinku poradnika. Przypomnijmy tylko, że to podział na faktoring pełny (bez regresu, całkowity) i faktoring niepełny (z regresem, częściowy).

Przy faktoringu niewłaściwym ryzyko niewypłacalności dłużnika ponosi wyłącznie przedsiębiorca, przy faktoringu pełnym - faktor. Zauważcie, że przy tym pierwszym rodzaju faktoringu ryzyko najczęściej nie ulegnie zmianie, przy drugim - ulegnie redukcji.

Faktoring jawny, faktoring tajny (cichy)

Dla faktorantów ten podział faktoringu może w wielu przypadkach mieć duże znaczenie. Faktoring jawny polega na tym, że kontrahent przedsiębiorcy wie o tym, że faktura, którą otrzymał od niego jest przekazywana do faktoringu. Zdaje sobie wobec tego sprawę, że może mieć do czynienia ze zwiększonym natężeniem działań windykacyjnych już chwilę po tym, jak minie termin płatności. To może mieć efekt pozytywny - dyscyplinujący, ale również negatywny - zachęcający kontrahentów do wyboru mniej wymagających dostawców. Jako przedsiębiorca powinieneś rozważyć podział swoich kontrahentów na dwie grupy, jeśli masz wśród nich klientów wrażliwych, a następnie skorzystanie albo z oferty faktorów, oferujących oba te rodzaje faktoringu, albo z oferty różnych faktorów, którzy dopuszczają możliwość zgłaszania do faktoringu tylko części faktur.

W przewodniku praktycznym Faktoring dla małych i średnich przedsiębiorców odpowiadamy na pytania, na które warto znać odpowiedź, rozważając, czy faktoring jest dla naszej firmy odpowiednim źródłem kapitału. W najbliższych odcinkach przekażemy następujące informacje:

1. Faktoring – czym jest i czym nie jest;

2. Szczególne rodzaje faktoringu, wyłączenia, przeszkody do zawarcia umowy faktoringu;

3. Faktoring i jego koszty. Porównanie z innymi produktami poprawiającymi płynność;

4. Faktoring i podatki dochodowe;

5. Faktoring i podatek VAT;

6. Ewidencjonowanie operacji związanych z faktoringiem w PKPiR i księgach rachunkowych.

W zależności od branży w jakiej działacie i z jakiej pochodzą Wasi odbiorcy, spotkacie się z ofertami faktorów, którzy będą chcieli płacić w różnych częściach i terminach. W związku z tym dokonuje się kolejny podział na rodzaje faktoringu.Faktoring cichy (faktoring niejawny) jest atrakcyjną ofertą dla firm, których odbiorcy w umowach zastrzegli sobie zakaz dokonywania cesji wierzytelności. Przy faktoringu cichym odbiorca nie dowie się, że wierzytelność jest przedmiotem obrotu (szczególnego rodzaju obrotu - bo do ostatecznej cesji wierzytelności przy faktoringu cichym nie dochodzi - to zawsze faktoring z regresem), a faktura z odroczonym terminem płatności może służyć poprawie przepływów gotówkowych. Przykładem typowego klienta w faktoringu cichym jest dostawca dla supermarketów, który czeka zgodnie z umową na pieniądze kilka miesięcy, i - najczęściej je w końcu dostaje. W trakcie oczekiwania może, korzystając z faktoringu cichego obracać gotówką i nie martwić się potencjalną wielkością następnego zamówienia.

Faktoring zaliczkowy - faktorant przy tym rodzaju faktoringu otrzyma przed upływem terminu płatności faktury jedynie zaliczkę w uzgodnionej części wartości faktury. Reszta zostanie wypłacona dopiero po upływie terminu płatności (przy faktoringu pełnym - przy faktoringu niepełnym po upływie oznaczonego w umowie terminu w skutek braku zapłaty zaliczkę trzeba będzie zwrócić).

Faktoring wymagalnościowy (faktoring terminowy) - faktorant otrzyma uzgodnioną część faktury w określonym w umowie pomiędzy faktorantem a faktorem terminie.

Faktoring dyskontowy (faktoring natychmiastowy) - faktorant, korzystając z faktoringu dyskontowego otrzyma zapłatę natychmiast po przedstawieniu faktury do wykupu i jej zaakceptowaniu przez faktora.

Wszystkie powyższe rodzaje faktoringu mogą występować w formie połączonej - w odniesieniu do części wierzytelności - mówimy wtedy o faktoringu mieszanym.

Faktoring odwrócony (faktoring odwrotny)

Ten rodzaj faktoringu kierowany jest nie do sprzedawców, a do nabywców. Przy faktoringu odwrotnym dzięki umowie podpisanej z faktorem przenosimy obowiązki dłużnika z siebie na faktora. Niesie to wiele różnych korzyści, z których chyba najistotniejszą jest możliwość uzyskiwania korzystniejszych efektów dyskontowych u sprzedawcy. Najlepiej pokazać to na przykładzie (który z konieczności jest nieco uproszczony).

Przykład

Kupujesz towar od sprzedawcy, który wystawia fakturę z terminem płatności 60 dni. Jednocześnie informuje, że w przypadku płatności w terminie do 7 dni od daty dostawy udzieli dodatkowego rabatu w wysokości 3%. Masz zawartą umowę faktoringu odwrotnego z faktorem, który za 53 dni finansowania pobierze opłatę w wysokości 1,5% kredytu. Dzięki temu zyskujesz 1,5% wartości zakupu.

Korzyści dodatkowe to oczywiście poprawa płynności, wzrost zaufania u dostawców (w pewien sposób korzystasz z renomy faktora), możliwość elastycznego planowania przepływu gotówki i polityki terminów płatności itp. Minusy tego rodzaju faktoringu to oczywiście konieczność pozytywnego przejścia weryfikacji dotyczącej sytuacji finansowej - podobnej jak przy wsparciu w postaci kredytu w rachunku bieżącym.

Spotyka się również inne rodzaje faktoringu, gdzie podstawą podziału jest miejsce prowadzenia działalności (faktoring krajowy, faktoring zagraniczny, faktoring eksportowy) - ten podział ma znaczenie głównie przy ocenie skutków podatkowych ze względu na miejsce świadczenia usługi i status rezydencji świadczącego i korzystającego z usługi faktoringu - to już jednak dość złożone zagadnienia, nie wchodzące w zakres tego poradnika.

Trudności w zawarciu umowy, warunki, wyłączenia

Faktoring nigdy nie jest procedurą automatyczną - mimo zapewnień, które czasem można spotkać w ofertach. Powodów jest wiele, pierwszym z nich jest taki, że faktorant zawsze musi zapłacić wynagrodzenie - i musi być do tego zdolny. Poza tym - w zależności od stopnia ryzyka, faktor będzie chciał uzyskać informacje - dotyczące nas i naszych kontrahentów.

Kiedy przejdziecie już do lektury tego, co w umowach jest drobnym drukiem, zauważycie, że istnieje wiele ograniczeń, wyłączeń i klauzul ograniczających ryzyka faktora. Na co trzeba zwrócić uwagę?

Analizując ofertę sprawdźcie przede wszystkim, czy:

• branże, z których pochodzą Wasi dostawcy nie należy do branż ograniczanych (całkowicie, bądź ilościowo albo pod względem stosowanych terminów);
• umowy, które zawarliście z odbiorcami nie zawierają klauzul umożliwiających zwrot towaru lub obniżenie należności ostatecznej - i jaki jest do tego stosunek faktora;
• finansowane faktury mogą być przedstawione w dowolnym momencie przed terminem płatności, czy też istnieją jakieś ograniczenia;'
• konieczne będzie zawarcie dodatkowych umów ubezpieczenia;
• czy istnieją jakieś dodatkowe koszty stałe lub zmienne;
• czy rodzaj oferowanego faktoringu zgodny jest z tym, czego oczekujecie i czy umowa nie zawiera klauzul umożliwiających zmianę rodzaju faktoringu w wyniku zaistnienia jakiegoś zdarzenia;
• czy Wasi kontrahenci nie będą narażenia na inwazyjne działania faktora przed terminem płatności, w szczególności czy faktor może się bez Waszej wiedzy z nimi kontaktować;
• czy faktor zastrzega sobie wyłączność;
• czy do wykupu można przedstawiać tylko wybrane faktury.

Kiedy już to będziecie wiedzieli, nadejdzie czas na kalkulację kosztów, analizę dostępności i porównanie ich z kosztami kredytu czy pożyczki - o czym w kolejnym odcinku poradnika.

Redakcja podatki.biz (RG)

CDN.