Emerytura za pracę za granicą w UE - cz. 3

W przypadku ubiegania się o emeryturę w kilku państwach członkowskich wysokość świadczenia oblicza każda z instytucji rozpatrujących wniosek o emeryturę, przy czym wnioskodawca może znaleźć się w jednej z dwóch sytuacji: pierwszej, gdy spełnia wszystkie warunki do przyznania emerytury i nie zachodzi potrzeba stosowania zasady sumowania okresów ubezpieczenia lub drugiej, gdy nie spełnia warunku stażu ubezpieczeniowego i w celu przyznania emerytury konieczne jest zastosowanie zasady sumowania okresów.

Emerytura niezależna (krajowa)

W przypadku sytuacji pierwszej wnioskodawca uzyskuje prawo do tzw. emerytury niezależnej (krajowej). Jej wysokość jest ustalana wyłącznie z zastosowaniem przepisów wewnętrznych państwa, którego instytucja przyznaje emeryturę. Przepisy unijne nie ingerują w sposób obliczania takiej emerytury. Zasady jej wyliczenia określają wyłącznie krajowe przepisy każdego z państw członkowskich, czyli w przypadku ubiegania się o polską emeryturę są to przepisy obowiązujące w tym zakresie w Polsce.

Przykład:
Kobieta ur. w 1948 r. składa do ZUS wniosek o emeryturę. Kobieta udokumentowała 24 lata pracy w Polsce oraz 7 lat pracy w Hiszpanii. Zgodnie z polskimi przepisami okres 24 lat ubezpieczenia jest wystarczający do przyznania prawa do polskiej emerytury. W związku z tym prawo to zostanie ustalone wyłącznie na podstawie polskich okresów ubezpieczenia. Hiszpański okres ubezpieczenia nie będzie brany pod uwagę przy ustalaniu polskiej emerytury.

Emerytura zależna (proporcjonalna)

W przypadku sytuacji drugiej wnioskodawca uzyskuje prawo do tzw. emerytury zależnej (proporcjonalnej). Jeżeli łączna suma okresów ubezpieczenia (tych przebytych w danym państwie oraz doliczonych okresów zagranicznych) jest wystarczająca do przyznania prawa do emerytury, jest ona ustalana z uwzględnieniem przepisów unijnych, w myśl których:

• instytucja ubezpieczeniowa najpierw oblicza teoretyczną (pełną) kwotę emerytury, jaka przysługiwałaby danej osobie, gdyby wszystkie jej okresy ubezpieczenia zostały przebyte w państwie, w którym ustalana jest emerytura,
• następnie, na podstawie kwoty teoretycznej (pełnej) instytucja ubezpieczeniowa oblicza rzeczywistą kwotę emerytury. Do obliczenia rzeczywistej kwoty emerytury stosowana jest zasada „pro rata temporis”, czyli wysokość emerytury odpowiada stosunkowi okresów ubezpieczenia przebytych w państwie ustalającym emeryturę do sumy okresów ubezpieczenia przebytych we wszystkich branych pod uwagę państwach członkowskich.

Tak obliczona kwota emerytury proporcjonalnej jest wypłacana osobie zainteresowanej.

Przykład:
Mężczyzna ur. w 1948 r. posiada 19 lat ubezpieczenia w Polsce oraz 17 lat ubezpieczenia w Portugalii. Mężczyzna ukończył wiek emerytalny i składa w ZUS wniosek o emeryturę. ZUS, aby ustalić wysokość emerytury, musi dokonać następujących obliczeń:

• oblic...