Działalność nierejestrowa - poradnik praktyczny dla początkujących (6)

Prowadzący działalność nierejestrową często będzie świadczył usługi (lub dokonywał sprzedaży) na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (lub innego rodzaju instytucji - np. szkół czy urzędów). Spotka się zapewne z oczekiwaniem odpowiedniego dokumentowania przeprowadzonej transakcji - czyli po prostu wystawienia rachunku (i ew. pokwitowania otrzymania zapłaty). W dzisiejszym odcinku poradnika przedstawiamy niezbędne informacje, dotyczące trybu i warunków wystawiania dokumentów sprzedaży przez osoby, trudniące się działalnością nierejestrową.

Na jakie pytania odpowiada przewodnik: Działalność nierejestrowa- poradnik praktyczny dla początkujących?

Dzisiaj odpowiadamy na kolejne pytania z listy. Żeby przeczytać odpowiedzi na pytania, na które już udzieliliśmy odpowiedzi, wystarczy kliknąć w odpowiedni link. 

Ze względu na obszerność materiału poradnik publikujemy w częściach, a na koniec udostępnimy go w pliku pdf do pobrania w całości. Kolejne części będą ukazywały się w kolejne dni.

XVIII. Czy prowadząc działalność nierejestrową mogę wystawiać faktury lub rachunki?

Odpowiedź na to pytanie jest szczególnie istotna dla osób, które będą chciały zająć się działalnością nierejestrową. W obrocie z przedsiębiorcami lub instytucjami konieczne będzie najczęściej udokumentowanie wynagrodzenia - i do tego właśnie będzie służył rachunek. Prowadzący działalność niezarejestrowaną ma prawo wystawiać rachunki - odpowiednie regulacje dotyczące tej sytuacji znajdują się w Ordynacji podatkowej. Wynika z nich, że w istocie to nie tylko prawo - ale w niektórych sytuacjach - obowiązek.

Ordynacja podatkowa (wyciąg)

(...)

Art. 87. § 1. Jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są obowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi.

§ 2. Obowiązek wystawienia rachunku, o którym mowa w § 1, nie dotyczy rolników sprzedających produkty roślinne i zwierzęce pochodzące z własnej uprawy, hodowli lub chowu, nieprzerobione lub nieprzetworzone sposobem przemysłowym, chyba że sprzedaż jest dokonywana w ich odrębnych, stałych miejscach sprzedaży poza obrębem uprawy, hodowli lub chowu, z wyjątkiem sprzedaży na targowiskach, o których mowa w art. 20 ust. 1c pkt 3 lit. b ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

§ 3. Podatnicy wymienieni w § 1, od których zażądano rachunku przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, wystawiają rachunek nie później niż w terminie 7 dni od dnia wykonania usługi lub wydania towaru. Jeżeli jednak żądanie wystawienia rachunku zostało zgłoszone po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, wystawienie rachunku następuje w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia żądania.

§ 4. Podatnik nie ma obowiązku wystawienia rachunku, jeżeli żądanie zostało zgłoszone po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

§ 5. Minister właściwy do spraw finansów publicznych określi, w drodze rozporządzenia, zakres informacji, które muszą być zawarte w rachunkach, uwzględniając w szczególności dane identyfikujące sprzedawcę i kupującego, wykonawcę i odbiorcę usług oraz oznaczenie wartości i rodzaju transakcji.

(...)

Uważny Czytelnik zauważy, że przytoczony wyżej przepis dotyczy podatników prowadzących działalność gospodarczą, a przecież ustawa Prawo Przedsiębiorców mówi, iż prowadzący działalność nierejestrową nie jest osobą prowadzącą działalność gospodarczą. I to prawda - ale wspominaliśmy już wielokrotnie w poradniku, że definicji działalności gospodarczych jest wiele, a jej brzmienie zależy od ustawy, w której zostanie umieszczona. Podobnie jest i w przypadku Ordynacji Podatkowej. Definicja działalności gospodarczej użyta w ordynacji mówi, iż przez działalność gospodarczą rozumie się każdą działalność zarobkową w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, w tym wykonywanie wolnego zawodu, a także każdą inną działalność zarobkową wykonywaną we własnym imieniu i na własny lub cudzy rachunek, nawet gdy inne ustawy nie zaliczają tej działalności do działalności gospodarczej lub osoby wykonującej taką działalność – do przedsiębiorców.

A ponieważ prowadzący działalność nierejestrową z pewnością prowadzi działalność zarobkową, wg ustawy Ordynacja podatkowa prowadzi tym samym działalność gospodarczą - i odnoszą się do niego wszystkie przepisy Ordynacji dedykowane prowadzącym działalność gospodarczą.

Przeanalizujmy wobec tego kolejne fragmenty tego fragmentu Ordynacji.

„Jeżeli z odrębnych przepisów nie wynika obowiązek wystawienia faktury, podatnicy prowadzący działalność gospodarczą są obowiązani, na żądanie kupującego lub usługobiorcy, wystawić rachunek potwierdzający dokonanie sprzedaży lub wykonanie usługi”.

Tym odrębnym przepisem, o którym mowa jest głównie Ustawa o podatku od towarów i usług (VAT) i wydane do niej rozporządzenia wykonawcze. Przepisy te określają kategorie podatników zobowiązanych do dokumentowania operacji dostaw towarów i usług fakturą. Prowadzący działalność nierejestrową najczęściej nie będzie należał do tej grupy podatników (choć w poprzednim odcinku wskazaliśmy sytuacje wyjątkowe). Jeśli prowadząc działalność nierejestrową podatnik nie jest zobowiązany do wystawiania faktur, na żądanie nabywców wystawia rachunek.

„Podatnicy wymienieni w § 1, od których zażądano rachunku przed wykonaniem usługi lub wydaniem towaru, wystawiają rachunek nie później niż w terminie 7 dni od dnia wykonania usługi lub wydania towaru. Jeżeli jednak żądanie wystawienia rachunku zostało zgłoszone po wykonaniu usługi lub wydaniu towaru, wystawienie rachunku następuje w terminie 7 dni od dnia zgłoszenia żądania”.

Przepis ustawy wyznacza precyzyjny termin do spełnienia obowiązku. Jego naruszenie może spowodować dotkliwe sankcje. Oto jeden z przepisów Kodeksu Karnego Skarbowego:

Kodeks Karny Skarbowy (wyciąg)

(...)

Art. 62. § 1. Kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania,

podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych.

§ 2. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.

§ 2a. Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, a kwota podatku wynikająca z faktury albo suma kwot podatku wynikających z faktur jest małej wartości,

podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.

§ 3. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew obowiązkowi nie przechowuje wystawionej lub otrzymanej faktury lub rachunku, bądź dowodu zakupu towarów.

§ 4. Karze określonej w § 1 podlega także ten, kto wbrew przepisom ustawy dokona sprzedaży z pominięciem kasy rejestrującej albo nie wyda dokumentu z kasy rejestrującej, stwierdzającego dokonanie sprzedaży.

§ 5. W wypadku mniejszej wagi, sprawca czynu zabronionego określonego w § 1-4

podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe.

(...)

W cytowanych wyżej przepisach jest kilka pojęć, które warto w tym momencie przybliżyć - aby prowadzący działalność nierejestrową wiedział, kiedy może się nie martwić, a kiedy powinien zacząć.

Co to jest stawka dzienna?

Stawka dzienna nie ma stałej wartości - jej wysokość określa sąd, biorąc pod uwagę dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe. Sąd, określając wysokość stawki dziennej, porusza się w obszarze widełek określonych przez ustawodawcę.

Stawka dzienna nie może być niższa od jednej trzydziestej części minimalnego wynagrodzenia w czasie orzekania w pierwszej instancji ani też przekraczać jej czterystakrotności.

Ten zapis oznacza, że każda podwyżka wynagrodzenia minimalnego oznacza zaostrzenie karania sprawców przestępstw i wykroczeń skarbowych.

Co oznacza: mała wartość, duża wartość, wielka wartość

Mała wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego nie przekracza dwustukrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia.

Duża wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza pięćsetkrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia.

Wielka wartość jest to wartość, która w czasie popełnienia czynu zabronionego przekracza tysiąckrotną wysokość minimalnego wynagrodzenia

Ustawowy próg

W przepisach KKS często wspomina się o ustawowym progu — jeżeli zmieścimy się w tym progu, popełniając czyn zakazany, będziemy karani łagodniej.

Z ustawowym progiem mamy do czynienia, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu czynu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia.

Wypadek mniejszej wagi

Wypadek mniejszej wagi jest to czyn zabroniony jako wykroczenie skarbowe, które w konkretnej sprawie, ze względu na jej szczególne okoliczności - zarówno przedmiotowe, jak i podmiotowe - zawiera niski stopień społecznej szkodliwości czynu, w szczególności gdy uszczuplona lub narażona na uszczuplenie należność publicznoprawna nie przekracza ustawowego progu, a sposób i okoliczności popełnienia czynu zabronionego nie wskazują na rażące lekceważenie przez sprawcę porządku finansowoprawnego lub reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach, albo sprawca dopuszczający się czynu zabronionego, którego przedmiot nie przekracza kwoty małej wartości, czyni to z pobudek zasługujących na uwzględnienie.

Brak obowiązku wystawienia rachunku

Prowadzący działalność nierejestrową nie będzie miał obowiązku wystawienia rachunku, jeżeli żądanie wystawienia zostało zgłoszone po upływie 3 miesięcy od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Ale brak obowiązku nie oznacza braku możliwości. Jeśli będziemy chcieli, rachunek możemy wystawić - mimo upływu ustawowego terminu. Zależy to tylko od naszej dobrej woli.

Co powinien zawierać rachunek?

Treść rachunku może być dowolna, ale musi on zawierać elementy, wskazane w przepisach wydanych na podstawie Ordynacji podatkowej. Obecnie tym przepisem jest Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22.08.2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach.

Zgodnie z rozporządzeniem, rachunek musi zawierać co najmniej:

  1. imiona i nazwiska (nazwę albo firmę) oraz adresy sprzedawcy i kupującego bądź wykonawcy i odbiorcy usługi;
  2. datę wystawienia i numer kolejny rachunku;
  3. określenie rodzaju i ilości towarów lub wykonanych usług oraz ich ceny jednostkowe;
  4. ogólną sumę należności wyrażoną liczbowo i słownie.

Wystawianie duplikatu rachunku

W przypadku gdy oryginał rachunku uległ zniszczeniu albo zaginął, ponownie wystawiony rachunek musi, oprócz danych wskazanych wyżej zawierać również wyraz "DUPLIKAT" oraz datę jego ponownego wystawienia.

CDN

Redakcja podatki.biz (RG)

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...