Działalność nieewidencjonowana i Prawo Przedsiębiorców - ewidencja VAT, podatek dochodowy
Ustawa Prawo Przedsiębiorców, już wkrótce wchodząca w życie (czeka na podpis i publikację) wprowadza omawiane przez nas wstępnie przed tygodniem pojęcie działalności nieewidencjonowanej - czyli takiej, która jest całkowicie legalna, ale nie wymaga rejestrowania w ewidencji działalności gospodarczej. Taka aktywność gospodarcza z natury rzeczy słabiej poddaje się kontroli - pojawia się zatem pytanie, w jaki sposób aparat państwowy ma zamiar sprawować nad nią nadzór.
To istotna kwestia nie tylko dla osób, które mają zamiar w ten sposób osiągać przychody, ale również i dla przedsiębiorców, którzy prowadzą działalność zarejestrowaną i mogą czuć się zaniepokojeni możliwością pojawienia się konkurencji, która już na starcie będzie miała sporą przewagę - wynikającą z braku kontroli i nadzoru.
Jak wskazuje lektura uzasadnienia załączonego do procedowanego wcześniej pakietu ustaw, pomysłodawcy zauważyli ten problem. Czy go skutecznie wyeliminowali? - praktyka pokaże.
Czym jest działalność nieewidencjonowana? Działalność nieewidencjonowana to działalność, która co prawda nosi wszelkie cechy działalności gospodarczej, ale ze względu na wysokość przychodów, osobę wykonującego działalność i staż nie jest uznawana za działalność gospodarczą w rozumieniu Prawo Przedsiębiorców. Prawo Przedsiębiorców: Art. 5. 1. Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia, o którym mowa w ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej. Działalność nieewidencjonowana jest definiowana poprzez trzy przesłanki:
Uwaga W przepisach wprowadzających Prawo Przedsiębiorców znajduje się przepis przejściowy stanowiący, iż przepisy o działalności nieewidencjonowanej stosuje się również do działalności wykonywanej przez osoby, które w okresie 1 roku przed dniem wejścia w życie ustawy nie były wpisane do CEIDG lub które zostały wykreślone z CEIDG więcej niż 1 rok przed dniem wejścia w życie ustawy - nawet jeżeli w okresie ostatnich 60 miesięcy przed dniem wejścia w życie ustawy wykonywały działalność gospodarczą. |
Obowiązki wobec konsumentów - przedsiębiorca, czy też nie?
W rozumieniu Prawa Przedsiębiorców osoba fizyczna wykonująca działalność nieewidencjonowaną przedsiębiorcą nie jest. Pamiętajmy jednak, że w polskim prawie istnieje wiele definicji przedsiębiorcy i działalności gospodarczej. Jeżeli więc prowadzący działalność spełni przesłanki wynikające z Kodeksu Cywilnego - będzie przedsiębiorcą w jego rozumieniu - i jako taki będzie miał wszystkie obowiązki (i prawa) przewidziane w Kodeksie Cywilnym dla przedsiębiorców. Będą go oczywiście również obowiązywać przepisy adresowane do przedsiębiorców w innych aktach prawnych, odwołujących się do kodeksowej definicji przedsiębiorcy - również te, dotyczące relacji z konsumentami.
Kodeks Cywilny - wyciąg Przedsiębiorcy i ich oznaczenia Art. 43.1 Przedsiębiorcą jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, o której mowa w art. 331 § 1, prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową. Art. 432 § 1. Przedsiębiorca działa pod firmą. Art. 433 § 1. Firma przedsiębiorcy powinna się odróżniać dostatecznie od firm innych przedsiębiorców prowadzących działalność na tym samym rynku. Art. 434 Firmą osoby fizycznej jest jej imię i nazwisko. Nie wyklucza to włączenia do firmy pseudonimu lub określeń wskazujących na przedmiot działalności przedsiębiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych określeń dowolnie obranych. Art. 435 § 1. Firmą osoby prawnej jest jej nazwa. Art. 436 Firma oddziału osoby prawnej zawiera pełną nazwę tej osoby oraz określenie „oddział” ze wskazaniem miejscowości, w której oddział ma siedzibę. Art. 437 Zmiana firmy wymaga ujawnienia w rejestrze. W razie przekształcenia osoby prawnej można zachować jej dotychczasową firmę z wyjątkiem określenia wskazującego formę prawną osoby prawnej, jeżeli uległa ona zmianie. To samo dotyczy przekształcenia spółki osobowej. Art. 438 § 1. W przypadku utraty członkostwa przez wspólnika, którego nazwisko było umieszczone w firmie, spółka może zachować w swej firmie nazwisko byłego wspólnika tylko za wyrażoną na piśmie jego zgodą, a w razie jego śmierci – za zgodą jego małżonka i dzieci. Art. 439 § 1. Firma nie może być zbyta. Art. 4310 Przedsiębiorca, którego prawo do firmy zostało zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać usunięcia jego skutków, złożenia oświadczenia lub oświadczeń w odpowiedniej treści i formie, naprawienia na zasadach ogólnych szkody majątkowej lub wydania korzyści uzyskanej przez osobę, która dopuściła się naruszenia. |
Kontrola i nadzór
Jak zauważyli projektodawcy, działalność nieewidencjonowana bez wprowadzenia dodatkowych regulacji rodziłaby ryzyko wzrostu szarej strefy i działań pozornych. Zapobiegać mają temu przepisy art. 25 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dotyczące podmiotów powiązanych) oraz wykorzystanie już istniejących przepisów ustawy o podatków od towarów i usług.
Działalność nieewidencjonowana i ewidencja dla celów zwolnienia z VAT
Ustawa o podatku od towarów i usług ma własną definicję działalności gospodarczej. Obejmuje ona również osoby, które będą - zgodnie z nową ustawą - prowadziły działalność nieewidencjonowaną. W konsekwencji osoby te uznane będą za podatników podatku VAT (jeśli będą oczywiście spełniać pozostałe ustawowe warunki).
Ustawa o VAT przewiduje zwolnienie podmiotowe dla osób, nieprzekraczających limitu przychodów (art. 113), a żadna z osób prowadzących działalność nieewidencjonowaną tych limitów nie przekroczy, - ale jednocześnie w art. 109 zobowiązuje korzystających ze zwolnienia podatników do prowadzenia dziennej, uproszczonej ewidencji sprzedaży. I ta właśnie ewidencja ma stanowić w założeniu projektodawców główne narzędzie służące do kontroli legalności działań w zakresie działalności nieewidencjonowanej.
Opodatkowanie dochodów z działalności nieewidencjonowanej podatkiem dochodowym
Do ustawy o podatku dochodowym w art. 20 wprowadza się przepisy określające, do jakich przychodów należy zaliczać przychody z działalności ewidencjonowanej.
„1ba. Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się również przychody osiągane z działalności, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.”
Tak więc dochód z działalności nieewidencjonowanej będzie ustalony na zasadach ogólnych - przewidzianych dla przychodów z innych źródeł i rozliczony w zeznaniu rocznym przez prowadzącego tę działalność.
Co istotne, do przychodów tych zaliczy się również niektóre przychody osiągnięte po przekroczeniu limitu.
„1bb. W razie przekroczenia limitu przychodu należnego określonego w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, uznaje się, że podatnik, poczynając od dnia złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a jeżeli wniosek nie został złożony w terminie określonym w art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – poczynając od dnia następującego po dniu, w którym nastąpił bezskuteczny upływ tego terminu, uzyskuje przychody, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3.
1bc. Przychody osiągnięte w okresie od dnia, w którym przekroczono limit określony w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a jeżeli wniosek nie został złożony w terminie określonym w art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców – do dnia, w którym nastąpił bezskuteczny upływ tego terminu, zalicza się do przychodów, o których mowa w ust. 1ba.”
Co w praktyce oznaczają powyższe zapisy?
Przekroczenie limitu powoduje automatycznie uznanie działalności za działalność gospodarczą. Jednak przedsiębiorca ma 7 dni na złożenie wniosku o wpisanie do CEIDG. Zanim to zrobi, jego przychody nadal będą stanowiły przychody z innych źródeł. W tym okresie przedsiębiorca nie musi prowadzić dodatkowych ewidencji - czyli np. PKPIR. Ale po przekroczeniu tego terminu wszystkie przychody uznawane są już za przychody z działalności gospodarczej - ze wszystkimi tego konsekwencjami.
Wprowadzenie przepisów dotyczących działalności nieewidencjonowanej ma również swoje przełożenie na kwestie związane ze składkami na ubezpieczenie społeczne. Napiszemy o tym w kolejnej części cyklu, poświęconego działalności nieewidencjonowanej.
Redakcja podatki.biz (RG)
Czytaj również: Nowa instytucja - Działalność nieewidencjonowana: podstawowe zasady
Ostatnie artykuły z tego działu
- Bon energetyczny tylko dla części gospodarstw domowych
- Nowelizacja ustawy o rachunkowości z podpisem prezydenta
- ZUS: Niepełnosprawni przedsiębiorcy mogą obniżyć składkę zdrowotną
- Składka zdrowotna dla przedsiębiorców. Planowana obniżka budzi kontrowersje
- Projekty ustaw. KSeF a koszty podatkowe w PIT i CIT
- Opodatkowanie osób samotnie wychowujących dzieci. RPO domaga się zmian
- Platformy cyfrowe od lipca z obowiązkiem raportowania transakcji
- Przedawnienie zobowiązań podatkowych. Kontrowersyjne przepisy będą uchylone?
- Dodatkowa waloryzacja emerytur coraz bliżej. Rząd opublikował projekt
- Zwrot składki zdrowotnej w PIT-36L oraz PIT-28 - MF wyjaśnia
Wszystkie artykuły z tego działu »
Dodaj nowy komentarz