Działalność gospodarcza i etat. Przesunięcie wypłaty wynagrodzenia za pracę a składki ZUS

Dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy tak długo, jak długo trwa stosunek pracy dodatkowe (pozapracownicze) tytuły ubezpieczeń mają charakter dobrowolny. Prawidłowym więc jest uznanie, iż przedsiębiorca zatrudniony równolegle na pełen etat na umowę o pracę i otrzymujący z tego tytułu wynagrodzenie wyższe niż minimalne nie będzie miał obowiązku opłacania składek z tytułu działalności gospodarczej, w sytuacji, gdy wynagrodzenie za pracę zostanie wypłacone w miesiącu wcześniejszym, niż to wynika z umowy o pracę - wyjaśnił ZUS.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku
Gdańsk, dnia 30 czerwca 2016 r.
DI/100000/43/606/2016

Decyzja nr 276

Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust. 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015 r., poz. 584 ze zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 121 ze zm.) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku uznaje stanowisko zawarte we wniosku Pani ... prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą ... z dnia 26 maja 2016 r. doręczonym dnia 1 czerwca 2016 r. za prawidłowe w części dotyczącej ustalenia czy przedsiębiorca zatrudniony równolegle na umowę o pracę będzie zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w sytuacji przesunięcia wypłaty wynagrodzenia za pracę.

Uzasadnienie

W dniu 1 czerwca 2016 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku wpłynął wniosek Pani ... prowadzącej działalność gospodarczą pod firmą o wydanie pisemnej interpretacji w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wniosek został uzupełniony pismem doręczonym dnia 27 czerwca 2016 r.

Wnioskodawczyni w treści złożonego wniosku wskazała, iż od 1 września 2012 r. na podstawie umowy o pracę jest pracownikiem/nauczycielem szkoły podstawowej w ... W tym czasie (od 2012 r. do dzisiaj) wynagrodzenie ww. jako nauczyciela było większe niż minimalne wynagrodzenie obowiązujące w tym czasie na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów.

Równolegle z pracą w szkole wnioskodawczyni prowadzi także indywidualną działalność gospodarczą i opłaca składki na ubezpieczenie zdrowotne zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Wynagrodzenie ze szkoły płatne jest do 10 dnia następnego miesiąca. Wyjątkiem jest tu miesiąc grudzień, gdzie wnioskodawczyni otrzymuje wynagrodzenie dwa razy:

1. wynagrodzenie za miesiąc poprzedni (listopad) ww. otrzymuje do 10 grudnia,
2. w końcu miesiąca np. 30 grudnia ww. otrzymuje wynagrodzenie za grudzień - czyli płatne kilka dni wcześniej niż to wynika z umowy.

Deklaracja RCA ze szkoły dotycząca miesiąca stycznia np. 2016 jest zerowa, bo podstawa składki jest 0,00 zł. Faktycznie jednak wynagrodzenie za grudzień zostało wypłacone, tylko, że w poprzednim miesiącu kalendarzowym.

Wypłata wynagrodzenia przez szkołę za miesiąc grudzień przed końcem grudnia wynika z faktu, że wynagrodzenie jest finansowane z dotacji oświatowej. Dotacja oświatowa musi być rozliczona do końca roku finansowego, a wszystkie wydatki pokryte z dotacji muszą być uregulowane do 31 grudnia danego roku.

Wnioskodawczym kieruje pytanie czy w związku z opisaną sytuacją w miesiącu styczniu powinna opłacić z tytułu dzielności gospodarczej tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne. Czy jednak z uwagi na podstawę zerową w styczniu zaistniał obowiązek opłacenia w ramach indywidualnej działalności gospodarczej dodatkowo składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy.

W opinii wnioskodawczym stała umowa o pracę i otrzymywanie wynagrodzenia za wszystkie miesiące w roku (w wysokości wyższej niż minimalne wynagrodzenie) gwarantuje ww., że obowiązek płacenia składek w ramach indywidualnej działalności gospodarczej dotyczy tylko składek na ubezpieczenie zdrowotne.

Wnioskodawczyni wskazała, iż otrzymuje ze szkoły wynagrodzenie za wszystkie miesiące w roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych otrzymuje składki za wszystkie miesiące roku od wypłaconego wynagrodzenia, nie następuje uszczuplenie należnych składek, a zmiana terminu płatności wynagrodzenia za grudzień wynika z innych, nadrzędnych przepisów ustawowych nakładających na szkołę inny termin dokonania wypłaty wynagrodzenia (dotyczy to obowiązku rozliczania dotacji oświatowych do końca danego roku).

Według wnioskodawczyni w opisanej powyżej sytuacji za miesiąc styczeń w ramach indywidualnej działalności gospodarczej należne są tylko składki na ubezpieczenie zdrowotne.

Uzupełniając wniosek pismem doręczonym dnia 26 maja 2016 r. wnioskodawczyni podkreśliła, iż intencją wnioskodawczyni jest uzyskanie interpretacji co do poprawności wysokości odprowadzonych składek za okresy poprzednie, w tym za okres styczeń 2016 r. i poprzednie, a poprzez to sprawdzenie czy nie wystąpiła nadpłata składek, a także uzyskanie interpretacji w zakresie zdarzeń przyszłych np. styczeń 2017 r., gdyż taka sytuacja powtórzy się już za kilka miesięcy.

Wnioskodawczyni wskazuje jednocześnie, iż Zakład Ubezpieczeń społecznych ma obowiązek odnieść się do zdarzeń przeszłych i powołuje się na wyroki Sądu Najwyższego o sygn. akt III UK 72/14 oraz o sygn. akt II UK 136/14.

Mając na uwadze treść wniosku, jak również obowiązujące w tym przedmiocie przepisy prawa Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku zważył co następuje:

Przepis art. 10 ust. 1, 2, 6 i 7 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej, lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne, lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. Wniosek o wydanie interpretacji może dotyczyć zaistniałego stanu faktycznego lub zdarzeń przyszłych. Wniosek o wydanie interpretacji podlega opłacie w wysokości 40 zł, którą należy wpłacić w terminie 7 dni od dnia złożenia wniosku. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie wniosek pozostawia się bez rozpatrzenia. W przypadku wystąpienia w jednym wniosku o wydanie interpretacji odrębnych stanów faktycznych lub zdarzeń przyszłych pobiera się opłatę od każdego przedstawionego we wniosku odrębnego stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego.

Zgodnie natomiast z art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych Zakład wydaje interpretacje indywidualne, o których mowa w art. 10 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek.

Pani ... prowadząca działalność gospodarczą pod firmą w przypadku wniosku DI/1000 00/43/606/2016, uiściła opłatę w kwocie 40,00 zł. Będący przedmiotem rozpoznania wniosek z dnia 26 maja 2016 r. zawiera zdarzenie przeszłe (nie podlegające interpretacji) oraz zdarzenie przyszłe.

Wobec powyższego, wniosek przedłożony dnia 1 czerwca 2016 r., pozostawiony został bez rozpatrzenia w części dotyczącej ustalenia czy przedsiębiorca zatrudniony równolegle na umowę o pracę był zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne w sytuacji przesunięcia wypłaty wynagrodzenia za pracę za styczeń 2016 r. oraz okresy wcześniejsze i czy , w związku z podjętymi już działaniami, nie wystąpiła nadpłata składek na ubezpieczenia społeczne.

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami. Natomiast art. 6 ust. 1 pkt 5 stanowi, że obowiązkowi ubezpieczeń społecznych na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące.

W myśl art. 9 ust. 1 i 1a ww. ustawy osoby będą pracownikami spełniającymi jednocześnie warunki do objęcia obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów (inny niż umowa o pracę), których podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu stosunku pracy jest niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym także z innych tytułów. W przypadku osiągania z umowy o pracę wynagrodzenia w kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę, istnieje możliwość objęcia dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności, od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony.

Wyjątek od zasady wymienionej w art. 9 ust. 1a, stanowią pracownicy zatrudnieni u pracodawcy w pełnym wymiarze czasu pracy, którym przepisy Kodeksu pracy gwarantują co najmniej minimalne wynagrodzenie. Przyjęcie jednak literalnego brzmienia przepisu art. 9 ust. 1a prowadziłoby do sytuacji, w której obowiązek opłacania składek z innych tytułów powstałby w razie choroby pracownika lub nie wypłacania pracownikowi należnego wynagrodzenia. Podkreślenia wymaga więc, iż dla pracownika zatrudnionego w pełnym wymiarze czasu pracy tak długo, jak długo trwa stosunek pracy dodatkowe (pozapracownicze) tytuły ubezpieczeń mają charakter dobrowolny. Prawidłowym więc jest uznanie, iż przedsiębiorca zatrudniony równolegle na pełen etat na umowę o pracę i otrzymujący z tego tytułu wynagrodzenie wyższe niż minimalne nie będzie miał obowiązku opłacania składek z tytułu działalności gospodarczej, w sytuacji, gdy wynagrodzenie za pracę zostanie wypłacone w miesiącu wcześniejszym, niż to wynika z umowy o pracę.

Równocześnie Zakład Ubezpieczeń Społecznych informuje, iż nie wydaje interpretacji indywidualnych w zakresie obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy, gdyż ustawodawca nie przyznał mu kompetencji w tym zakresie na co wskazuje treść ww. art. 83d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z czym w oparciu o art. 66 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego organ zawiadamia, iż w przedmiotowej sprawie wnioskodawczym jest uprawniona do wniesienia podania do właściwego miejscowo Dyrektora Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia (odnośnie opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne) oraz do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (odnośnie opłacania składek na Fundusz Pracy). Takie podanie złożone zgodnie z niniejszym zawiadomieniem, w terminie 14 dni od daty doręczenia zawiadomienia uważa się za złożone w dniu wniesienia pierwszego podania.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.