Dostawa towarów objętych odwrotnym obciążeniem wraz z dodatkowymi usługami

Często działalność gospodarcza nie ogranicza się do samego wytworzenia towaru bądź jego sprzedaży. Przedsiębiorcy w jej ramach oprócz sprzedania towaru klientowi świadczą na jego rzecz usługi związane ze sprzedawanym towarem.

Ustawodawca w załączniku nr 11 do ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług zawarł złożoną z 41 pozycji listę towarów, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 7 tejże ustawy. Przepis ten uznaje za podatników VAT podmioty nabywające towary wymienione w tym załączniku. Wyszczególnione tam dobra należą do kategorii tzw. towarów wrażliwych, tj. wykorzystywanych przez oszustów w procederze wyłudzania VAT. Z tego właśnie powodu w stosunku do nich nie obowiązuje ogólna zasada, iż podatek od ich dostawy rozlicza sprzedawca.

Ponieważ katalog towarów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia obejmuje takie towary, które występują powszechnie obrocie gospodarczym, np. wyroby stalowe, aluminium, miedź, telefony komórkowe, laptopy, można śmiało powiedzieć, że zderzenie konieczności opodatkowania w systemie reverse charge i na zwykłych zasadach jest duże. Usługami świadczonymi wraz z dostawą towarów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia mogą być np. ich transport, ubezpieczenie, obróbka (w przypadku wyrobów z metali). W takim przypadku nasuwa się pytanie o sposób opodatkowania takich czynności, czy VAT od dostawy towarów podlegających odwrotnemu obciążeniu powinien być rozliczany przez nabywcę a od towarzyszących dostawie usług przez sprzedawcę?

Usługa kompleksowa

Odpowiedź na powyższą wątpliwość znaleźć można w samej naturze ww. świadczenia, które z reguły stanowi usługę kompleksową. Jej istota sprowadza się do tego, że co najmniej dwa świadczenia pozostają ze sobą w tak silnym związku ekonomiczno-gospodarczym, że ich podział na odrębne czynności wypaczałby ich sens. Ani przepisy ustawy o VAT ani Dyrektywy 2006/112/WE RADY z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L347/1) nie regulują kwestii czynności kompleksowych (złożonych). Pojęcie tego rodzaju czynności ukształtowane zostało przez orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE. Zgodnie z nim świadczenie obejmujące z ekonomicznego i gospodarczego punktu widzenia jedną czynność nie powinno być sztucznie dzielone. Dla klienta stanowi ono całość, której nie należy rozbijać na elementy składowe, ale traktować jako jedno świadczenie, zgodnie z elementem nadającym mu charakter dominujący. Przykładowo, kontrahent zamówił dostawę prętów stalowych z dosta...