Dopuszczalność rozporządzania i korzystania z opracowania cudzej fotografii

Przepisami prawa autorskiego są objęte tylko te fotografie, które są utworami. Zgodnie bowiem z art. 1 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631, z późn. zm.; dalej: pr.a.), przedmiotem tej regulacji są utwory fotograficzne. Aby dane zdjęcie było uznane za utwór, musi jednakże spełniać przesłanki wynikające z art. 1 ust. 1 pr.a., tzn. być przejawem działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalonym w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia.

Czas trwania autorskich praw majątkowych

Podkreślenia wymaga, że nie wszystkie fotografie, które są uznawane za utwór na gruncie ustawy o prawie autorskim, są objęte ochroną z niego wynikającą. Pod uwagę należy brać przede wszystkim czas trwania autorskich praw majątkowych. Jak wynika z art. 36 pr.a., z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w ustawie, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem lat siedemdziesięciu od śmierci twórcy. W przypadku zaś utworu, którego twórca nie jest znany, okres ten liczy się od daty pierwszego rozpowszechnienia.

Pod uwagę należy brać też zmiany obowiązującego prawa. Ochrona praw autorskich do zdjęcia z pewnością dotyczy fotografii wykonanych od dnia 23 maja 1994 r., tj. od dnia, w którym weszła w życie aktualnie obowiązująca ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Istotne znaczenie ma tu tylko to, czy zdjęcie ma charakter utworu w rozumieniu ustawy.

Fotografie wykonane pod rządami ustawy z dnia 10 lipca 1952 r. o prawie autorskim (Dz.U. Nr 34, poz. 234, z późn. zm.) będą zaś objęte ochroną tylko wówczas, gdy na zdjęciu wyraźnie uwidoczniono zastrzeżenie prawa autorskiego. Warunek taki wynikał z art. 2 § 1 ustawy.

Wcześniej obowiązująca regulacja, tj. ustawa z dnia 26 marca 1926 r. o prawie autorskim (Dz.U. z 1935 r., Nr 36, poz. 260, z późn. zm.) wprowadzała w art. 3 warunek, że „Prawo autorskie do utworów fotograficznych (...) istnieje pod warunkiem, że zastrzeżenie wyraźnie uwidoczniono na odbitkach. Na odbitkach fotograficznych (...) należy uwidocznić rok zdjęcia (...). W braku podania roku prawo autorskie do takich utworów wtedy tylko ma skutek przeciw osobom trzecim, jeżeli wiedziały, że czas trwania prawa autorskiego jeszcze nie upłynął”’.

Istotne znaczenie ma także to, że prawo autorskie dopuszczało i nadal dopuszcza możliwość opracowania cudzego utworu. Jest to jednak obwarowane pewnymi warunkami, które musi spełnić osoba korzystająca z pierwotnego utworu, aby nie narazić się na konsekwencje działania niezgodnego z prawem.

Czym jest opracowanie

Jak wynika z art. 2 ust. 1 pr.a., op...