Dojazd pracowników do/z pracy a prawo do odliczenia VAT

Jedną z najważniejszych zmian w ustawie o podatku od towarów i usług, jaka weszła w życie w 2014 r., jest bez wątpienia zmiana w zakresie odliczania podatku naliczonego z tytułu nabycia i eksploatacji pojazdów samochodowych. Oczywiście niektóre warunki tego odliczenia budzą u podatników szczególne wątpliwości. O które chodzi najczęściej?

Tytułem wstępu warto przypomnieć, że od 1 kwietnia 2014 r. w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku wynikającej m.in. z faktury otrzymanej przez podatnika.

Pojazdem samochodowym natomiast jest pojazd silnikowy, którego konstrukcja umożliwia jazdę z prędkością przekraczającą 25 km/h (przy czym należy zaznaczyć, że określenie to nie obejmuje ciągnika rolniczego) o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony.

Ustawa przewiduje kilka wyjątków, zgodnie z którymi pomimo posiadania pojazdu samochodowego możliwe jest odliczenie podatku naliczonego w pełnej wysokości (oczywiście przy założeniu wykonywania wyłącznie czynności opodatkowanych VAT).

Kiedy pojazd wykorzystywany jest wyłącznie do działalności gospodarczej?

Możliwość odliczenia podatku naliczonego w pełnej wysokości od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi będzie istniała m.in. w przypadku, gdy pojazdy samochodowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika. Natomiast zgodnie z ustawą o VAT pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:

  1. sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub
  2. konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.

Pojazdy, o których mowa w punkcie drugim, zostały określone w ustawie o VAT, tak jak zostały określone pozostałe warunki odnoszące się do tych pojazdów, aby mogły one być uznane za pojazdy związane wyłącznie z działalnością gospodarczą podatnika (art. 86a ust. 9–11 ustawy).

Wracając jednak do warunku określonego w punkcie pierwszym – obserwując linię orzeczniczą organów podatkowych, łatwo jest zauważyć pewien rozdźwięk pomiędzy stanowiskiem podatników i organów podatkowych w zakresie możliwości uznania pojazdu samochodowego jako wykorzystywanego wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.

Parkowanie w miejscu zamieszkania pracownika – problem podstawowy

Aby pojazd samochodowy mógł zostać uznany za użytkowany wyłącznie do celów działalności gospodarczej, a co za tym idzie aby przysługiwało podatnikowi pełne prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu ponoszonych wydatków związanych z tym pojazdem, podatnik musi m.in. ustalić zasady jego używania oraz założyć ewidencję przebiegu.

Do tych zasad podatnicy jak najbardziej się stosują, wskazując w tworzonych przez siebie regułach użytkowania służbowych pojazdów samochodowych szczegółowe zasady korzystania z nich, zwłaszcza korzystania przez pracowników. Najczęściej zasady wykorzystywania służbowych samochodów wynikają z wewnętrznego regulaminu używania służbowych pojazdów samochodowych, do którego przestrzegania zobowiązani są wszyscy pracownicy.

Okazuje się jednak, że inaczej niż podatnicy organy podatkowe postrzegają możliwość uznania użytkowania pojazdu samochodowego wyłącznie do celów działalności gospodarczej w przypadku, gdy pojazdy te są wykorzystywane wyłącznie w celach służbowych, a przy tym także w celu dojazdu do/z miejsca zamieszkania. Powstaje pytanie: czy użycie pojazdu we wskazanych wyżej celach nie ma charakteru użytku prywatnego, czyli czy jest ściśle związane z wykonywaniem obowiązków służbowych, a tym samym zasadne jest traktowanie przedmiotowych pojazdów jako pojazdów używanych wyłącznie do celów służbowych, tj. celów związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą?

Parkujesz poza siedzibą – pełne odliczenie niemożliwe

Zdaniem organów podatkowych określone przez podatnika zasady używania pojazdów muszą obiektywnie potwierdzać, że pojazd jest wykorzystywany wyłącznie w działalności gospodarczej i nie ma możliwości prywatnego użytku tych pojazdów. Przy czym użytek prywatny należy postrzegać w kategoriach potencjalnej, a nie faktycznej możliwości użytku pojazdu do celów prywatnych. Okolicznościami potwierdzającymi obiektywnie brak możliwości użytku prywatnego może być przykładowo nadzór nad używaniem pojazdów w trakcie wykonywania obowiązków służbowych, np. za pomocą GPS lub – w razie używania pojazdów przez pracowników do celów służbowych – obowiązek zostawiania po godzinach pracy na parkingach przedsiębiorstwa, bez możliwości ich pobrania poza tymi godzinami, w tym w weekendy czy wyjazd urlopowy, na cele inne niż wyłącznie działalność przedsiębiorstwa.

Dojazd z miejsca zamieszkania pracownika do miejsca pracy i z miejsca pracy do miejsca zamieszkania nie pozwala w opinii organów podatkowych zakwalifikować użytkowanych w ten sposób pojazdów jako użytkowanych wyłącznie w prowadzonej działalności gospodarczej. Jak podkreślają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych, używanie samochodów przez pracowników do świadczenia pracy na rzecz pracodawcy stanowi niewątpliwie wykorzystywanie pojazdów do działalności gospodarczej. Jednakże aby podatnik mógł skorzystać z prawa do pełnego odliczenia podatku naliczonego, powinna być bezwzględnie wykluczona możliwość wykorzystywania pojazdów w inny sposób (przez pracowników) w prowadzonej działalności.

Udostępnienie samochodów służbowych w celu dojazdu z miejsca zamieszkania do pracy i odwrotnie lub z miejsca pobytu (np. w sytuacji delegowania pracownika do innej miejscowości w celu wykonywania tam obowiązków służbowych) przede wszystkim sprzyja wygodzie pracownika, który nie musi we własnym zakresie organizować sobie środka transportu do pracy. Zatem dojazd pracownika do pracy nie ma związku z działalnością gospodarczą pracodawcy.

W sytuacji gdy pracodawca udostępnia pracownikom samochody służbowe, z przeznaczeniem na dojazdy z pracy do miejsca zamieszkania (i odwrotnie), tym samym zaspakaja w pierwszym rzędzie potrzeby prywatne pracownika, gdyż to pracownik bez względu na odległość od miejsca pracy ma zadbać o to, w jaki sposób „dostanie się” na ustaloną z pracodawcą godzinę. Pracodawca nie ma obowiązku zapewnienia pracownikowi transportu z pracy i do pracy. Jeżeli jednak dobrowolnie ułatwia dotarcie z miejsca pracy do miejsca zamieszkania (i odwrotnie), przez przekazanie samochodu służbowego do wykorzystania w tym celu, niewątpliwie mamy wówczas do czynienia ze świadczeniem na rzecz pracownika.

Ponieważ określenie sposobu, w jaki pracownik stawia się do pracy, nie należy do sfery zainteresowań i obowiązków pracodawcy (jest to prywatna sprawa pracownika), to przekazanie samochodu na ten cel zaspokaja osobiste potrzeby pracownika (jest udogodnieniem dla pracownika, który nie musi we własnym zakresie organizować sobie środka transportu do/z pracy). Należy stwierdzić więc, że dojazd z pracy do miejsca zamieszkania pracownika nie ma związku z działalnością gospodarczą pracodawcy. Zapewnienie ułatwienia w tym zakresie ze strony pracodawcy realizuje cel prywatny (niewynikający ze stosunku pracy) pracownika, nie zaś cel gospodarczy pracodawcy.

Zatem, zdaniem organów podatkowych, dojazd pracowników firmy czy też właścicieli działalności gospodarczej z miejsca zamieszkania do miejsca siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności gospodarczej jest przez nie uznawane za niezwiązane wyłącznie z działalnością gospodarczą, co z kolei powoduje brak po stronie podatników możliwości odliczenia 100% wartości podatku naliczonego z tytułu ponoszonych wydatków związanych z pojazdami samochodowymi.

Taka sama sytuacja będzie miała miejsce wtedy, gdy podatnik wykorzystuje służbowy pojazd samochodowy w celu dotarcia do miejsca zamieszkania i rozpoczęcia z tego miejsca we wczesnych godzinach porannych delegacji.

Za wykorzystywanie pojazdu do celów innych niż związane wyłącznie z działalnością gospodarczą będziemy musieli również uznać takie sytuacje, gdy pracownik, wracając z delegacji np. późnym wieczorem, nie odstawi pojazdu na firmowy parking (albo miejsce wskazane przez pracodawcę wykluczające użytek pojazdu do celów prywatnych pracownika), a uda się do miejsca zamieszkania, z którego w następnym dniu dojedzie do pracy.

Przykład:
Czynny podatnik VAT w grudniu 2014 r. zamierza kupić samochód osobowy, który ma być wykorzystywany wyłącznie do
czynności opodatkowanych VAT. Samochód zostanie wprowadzony do ewidencji środków trwałych firmy i będzie służył wyłącznie do prowadzenia działalności gospodarczej, tj. wyjazdów służbowych do klientów, spotkań biznesowych, załatwiania spraw służbowych w urzędach skarbowych, urzędach pracy, zakładach ubezpieczeń społecznych, jak również do dojazdu do pracy z miejsca zamieszkania do siedziby firmy.

W takim przypadku nie będzie możliwe odliczenie 100% podatku naliczonego związanego z nabyciem pojazdu samochodowego.

Krzysztof Kaźmierski

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...