Dofinansowanie wyjazdu do zielonej szkoły. Skutki podatkowe u pracownika

Koniec roku szkolnego to okres, w którym wiele szkół organizuje dla swoich uczniów wyjazdy do tzw. zielonych szkoły. Niektórzy pracodawcy finansują rodzicom wydatki na ten cel. Czy takie dofinansowanie jest przychodem pracownika, który należy opodatkować podatkiem dochodowym? Sprawdźmy.

Zaznaczmy na początek, że wolne od podatku dochodowego są dopłaty do: wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, w formie wczasów, kolonii, obozów i zimowisk, w tym również połączonego z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych i leczniczo-opiekuńczych, oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu - dzieci i młodzieży do lat 18:

• z funduszu socjalnego, zakładowego funduszu świadczeń socjalnych oraz zgodnie z odrębnymi przepisami wydanymi przez właściwego ministra - niezależnie od ich wysokości,
• z innych źródeł - do wysokości nie przekraczającej w roku podatkowym kwoty 760 zł.

Zasada ta wynika z art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 z późn. zm.).

Możliwość zastosowania zwolnienia

Jak wynika z powyższego, dopłaty do wypoczynku podlegają zwolnieniu od podatku dochodowego, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

• wypoczynek jest zorganizowany,
• organizatorem wypoczynku jest podmiot prowadzący działalność w tym zakresie,
• forma wypoczynku nie odbiega swoim charakterem od wymienionych form wypoczynku, takich jak wczasy, kolonie, obozy lub zimowiska, przy czym może to być również wypoczynek połączony z nauką, pobytu na leczeniu sanatoryjnym, w placówkach leczniczo-sanatoryjnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych, leczniczo-opiekuńczych,
• dopłata dotyczy dzieci i młodzieży uczestniczących w wypoczynku, które nie ukończyły 18-tego roku życia.

Zwróćmy uwagę, że wskazanie przez ustawodawcę czterech form wypoczynku, oznacza że nie każda dopłata do wypoczynku może korzystać ze zwolnienia, a tylko ta, która związana była z wypoczynkiem zorganizowanym przybierającym postać wczasów, kolonii, obozu lub zimowiska. Ustawodawca jednoznacznie określił katalog form wypoczynku objętych zwolnieniem, a także wymóg dla jego organizatorów, co powoduje, że tylko dopłaty do wypoczynku zorganizowanego przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie korzystają ze zwolnienia.

Zorganizowany wypoczynek

Organy podatkowe zgodnie podkreślają, że przez zorganizowany wypoczynek należy rozumieć wszelkie formy wypoczynku zorganizowanego. Wprowadzając obowiązek zorganizowania wypoczynku przez podmioty prowadzące działalność w tym zakresie, ustawodawca nie sprecyzował jednak bliżej tego pojęcia. Powołany przepis nie wskazuje jednak, czy ma być to podmiot, który świadczy usługi wypoczynkowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, czy podmiot zajmujący się statutowo tego typu działalnością. Istotne jest to, czy tego typu wypoczynek organizowany jest zgodnie ze specjalnymi regulacjami dotyczącymi organizowania wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Tak więc, zasadnicze znaczenie ma formalno - prawne umocowanie danego podmiotu do wykonywania czynności związanych z organizowaniem wypoczynku, określone (ściśle) w dokumentach stanowiących podstawę funkcjonowania danego podmiotu.

Konieczna dokumentacja

Do zastosowania zwolnienia wynikającego z art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych niezbędne jest posiadanie dokumentu (faktury VAT, rachunku, dowodu wpłaty KP, przelewu bankowego, przekazu pocztowego) który zawiera co najmniej:

• nazwę i adres podmiotu prowadzącego działalność w zakresie organizacji wypoczynku, na rzecz którego została dokonana wpłata (w razie wątpliwości należy zwrócić się z zapytaniem do usługodawcy, czy świadczy usługi wypoczynkowe w ramach prowadzonej działalności gospodarczej lub czy zajmuje się statutowo tego typu działalnością),
• określenie formy wypoczynku (wczasy, kolonie, obóz lub zimowisko),
• imię i nazwisko dziecka korzystającego z zorganizowanej formy wypoczynku,
• imię i nazwisko osoby dokonującej zapłaty,
• kwotę i datę dokonania zapłaty.

Warto zwrócić uwagę, że w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma regulacji określającej, jaki dowód powinien przedstawić pracownik, który poniósł wydatek z tytułu wypoczynku dziecka do lat 18. Zatem, aby dofinansowanie do wypoczynku dzieci mogło być zwolnione od podatku należałoby przyjąć, iż ma tu zastosowanie ogólna reguła, według której dowodem może być wszystko, co może się przyczynić do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W takiej sytuacji stosuje się dokumenty zwyczajowo przyjęte, jakimi są dowody wpłaty. Pojęcie dowód wpłaty jest pojęciem szerokim i obejmuje swym zakresem zarówno rachunek lub fakturę VAT wystawioną przez organizatora wypoczynku, przelew bankowy, przekaz pocztowy, jak również dokument wpłaty w kasie podmiotu prowadzącego działalność w tym zakresie. Z dowodu wpłaty powinno jednoznacznie wynikać: kto jest organizatorem wypoczynku, kto korzystał, tj. imię i nazwisko, z jakiej formy wypoczynku korzystało dziecko i w jakim okresie. Dowód powinien określać również kwotę poniesionego wydatku.

Podsumowując, podkreślmy, że dopłaty ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych do wypoczynku dzieci i młodzieży w wieku do lat 18, zorganizowanego w formie kolonii, obozów i zielonych szkół, po spełnieniu kilku warunków, mogą korzystać ze zwolnienia od podatku dochodowego niezależnie od ich wysokości. Jeśli środki pochodzą z innych źródeł niż zfśs, zwolnienie ma zastosowanie jedynie w przypadku dofinansowania nieprzekraczającego kwotę 760 zł. Stanowisko to potwierdza m.in. dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z 4 lutego 2011 r. nr IPPB4/415-866/10-4/MP.

Wiek dziecka ma znaczenie

Na koniec zwróćmy jeszcze uwagę na kwestię wieku dziecka. Jak podkreślił bowiem minister finansów w interpretacji z 4 grudnia 2013 r., nr DD3/033/272/MCA/13/RD-125985/13, jeśli chodzi o niepełnoletność dziecka, to warunek ten jest spełniony w sytuacji, gdy w którymkolwiek momencie trwania wczasów, kolonii, obozu, zimowiska lub pobytu w placówkach leczniczo-sanitarnych, rehabilitacyjno-szkoleniowych, leczniczo-opiekuńczych, bądź w trakcie przejazdów związanych z tym wypoczynkiem lub pobytem, ich uczestnikiem jest osoba małoletnia. Za powyższym twierdzeniem przemawia użyty przez ustawodawcę ciąg wyrazów: dopłaty do (...) wypoczynku (...) oraz przejazdów związanych z tym wypoczynkiem i pobytem na leczeniu dzieci i młodzieży do lat 18. W konsekwencji, dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia istotny jest wiek dziecka w trakcie pobytu na wczasach, kolonii, zimowisku, obozie lub leczeniu w placówkach wymienionych w art. 21 ust. 1 pkt 78 ustawy o PIT, a nie wiek dziecka w momencie otrzymania dopłaty. Jednocześnie należy zauważyć, iż przepisy ustawy nie zawierają regulacji, która zobowiązywałaby do podziału otrzymanej kwoty dopłaty proporcjonalnie do liczby dni przypadających na wypoczynek małoletniego dziecka, które podczas spędzania czasu na odpoczynku uzyskało pełnoletniość. Z tych też względów przyjąć należy, iż warunek wieku jest spełniony, jeżeli w którymkolwiek momencie trwania wypoczynku, pobytu lub przejazdów (a nie przez cały jego okres), dziecko nie miało ukończonych 18 lat.

Krzysztof Koślicki