powiększ tekst drukuj prześlij do siebie prześlij do znajomego

17.03.2022: Facebook

Dobrowolne podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

O dobrowolnych ubezpieczeniach emerytalnym i rentowych mo�emy mówi�:

w przypadku zbiegu tytu�ów do ubezpiecze�, tj. gdy dana osoba spe�nia warunki do podlegania ubezpieczeniom spo�ecznym z kilku tytu�ów i z jednego z nich ubezpieczenia maj� charakter obowi�zkowy, a z pozosta�ych tytu�ów - dobrowolny,

w przypadku wskazanym w art. 7 ustawy o systemie ubezpiecze� spo�ecznych.

Wyja�nienia zawarte w poradniku dotycz� tej drugiej sytuacji.

1. Osoby dobrowolnie podlegaj�ce ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

Do dobrowolnych ubezpiecze� emerytalnego i rentowych mo�esz przyst�pi�, je�li nie jeste� obj�ty tymi ubezpieczeniami obowi�zkowo. Je�eli okres dobrowolnych ubezpiecze� przekroczy 10 lat, nie b�dzie obowi�zywa� gwarancja wyp�aty minimalnego �wiadczenia. Otrzymasz wtedy �wiadczenie w wysoko�ci, która wynika ze stanu �rodków na Twoim koncie w ZUS.

Wa�ne! Je�eli nie jeste� obj�ty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi obowi�zkowo, to mo�esz si� zg�osi� do tych ubezpiecze� dobrowolnie je�li:

mieszkasz w Polsce, b�d�
nie mieszkasz w Polsce, ale by�e� wcze�niej obj�ty obowi�zkowymi ubezpieczeniami emerytalnymi i rentowymi w Polsce, albo
nie mieszkasz w Polsce, ale maj� do Ciebie zastosowanie przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia spo�ecznego.

W przypadku gdy z�o�y�e� zg�oszenie w którym wskaza�e�, �e chcesz by� obj�ty dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi i uzyska�e� tytu� do obowi�zkowych ubezpiecze� (np. zosta�e� zatrudniony na podstawie umowy o prac�, rozpocz��e� prowadzenie dzia�alno�ci gospodarczej itp.), podlegasz wówczas obowi�zkowo ubezpieczeniom emerytalnemu oraz rentowym i musisz by� z tego tytu�u zg�oszony do ubezpiecze�. W takim bowiem przypadku nie wyst�puje ju� sytuacja braku jakiegokolwiek tytu�u do ubezpiecze�, która mog�aby by� uzasadnieniem do podlegania dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. W konsekwencji od dnia powstania tytu�u do obowi�zkowych ubezpiecze� nie masz prawa do obj�cia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi na zasadzie dobrowolno�ci.

Dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi obj�ty zostaniesz od dnia wskazanego w zg�oszeniu o obj�cie tymi ubezpieczeniami, nie wcze�niej jednak ni� od dnia, w którym z�o�ysz zg�oszenie. A zatem data, od której b�dziesz obj�ty tymi ubezpieczeniami nie mo�e by� wcze�niejsza ni� data z�o�enia zg�oszenia.

Przyk�ad 1

Jan Kowalski do 31 grudnia 2021 r. by� zatrudniony na podstawie umowy o prac�. 7 marca 2022 r. z�o�y� zg�oszenie w którym zaznaczy�, �e chce by� obj�ty dobrowolnymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi od 7 marca 2022 r. i tym samym od tej daty zosta� obj�ty tymi ubezpieczeniami.

Je�li chcesz by� obj�ty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi to zg�oszenie mo�esz z�o�y� w placówce Zak�adu Ubezpiecze� Spo�ecznych lub przes�a� poczt�. W przypadku przesy�ania zg�oszenia poczt�, za dat� wp�ywu zg�oszenia ZUS przyjmuje dat� stempla pocztowego.

Wa�ne! Je�li dobrowolnie podlegasz ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, nie mo�esz by� obj�ty ubezpieczeniami chorobowym i wypadkowym.

2. Podstawa wymiaru sk�adek

Podstaw� wymiaru sk�adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe b�dzie dla Ciebie stanowi�a zadeklarowana kwota, nie ni�sza jednak ni� kwota minimalnego wynagrodzenia (w 2022 r. – 3010 z�).

Za miesi�c, w którym w trakcie miesi�ca zosta�e� obj�ty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ubezpieczenia te usta�y (trwa�y tylko cz�� miesi�ca), kwot� najni�szej podstawy wymiaru sk�adek zmniejszasz proporcjonalnie, tj. dzielisz j� przez liczb� dni tego miesi�ca i mno�ysz przez liczb� dni podlegania ubezpieczeniom.

Liczba któr� uzyskasz w wyniku podzielenia nie podlega zaokr�gleniu (bez wzgl�du na liczb� miejsc po przecinku, jak� wskazuje u�yta maszyna licz�ca) i powinna zosta� przemno�ona w takiej postaci, w jakiej zosta�a wyliczona. Dopiero po pomno�eniu zaokr�glasz ustalon� podstaw� wymiaru sk�adek do pe�nych groszy. Zaokr�glenia dokonujesz z uwzgl�dnieniem trzeciego miejsca po przecinku. Obliczon� w taki sposób podstaw� wymiaru sk�adek zaokr�glasz do pe�nych groszy w gór�, je�eli ko�cówka jest równa lub wy�sza od 0,50 grosza, albo w dó�, je�eli ko�cówka jest ni�sza od 0,50 grosza.

W okresie od dnia obj�cia dobrowolnymi ubezpieczeniami do dnia ich ustania masz obowi�zek rozliczania i op�acania sk�adek za ka�dy miesi�c trwania tych ubezpiecze�.

Przyk�ad 2

Osoba zg�osi�a si� do dobrowolnych ubezpiecze� emerytalnego i rentowych od 7 marca 2022 r. Jako podstaw� wymiaru sk�adek zadeklarowa�a kwot� minimalnego wynagrodzenia.

Podstawa wymiaru sk�adek za marzec wynosi:

3010 z� : 31 (liczba dni miesi�ca) x 25 (liczba dni podlegania ubezpieczeniom) =2427,42 z�. Sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne wynosz�:

sk�adka na ubezpieczenie emerytalne 19,52% x 2427,42 z� = 473,83 z�
sk�adka na ubezpieczenia rentowe 8,00% x 2427,42 z� = 194,19 z�

Przyk�ad 3

Osoba zg�osi�a si� do dobrowolnych ubezpiecze� emerytalnego i rentowych od 1 luty 2022 r. Jako podstaw� wymiaru sk�adek deklaruje kwot� minimalnego wynagrodzenia.

Podstawa wymiaru sk�adek za luty wynosi: 3010 z�.

Sk�adki na ubezpieczenia spo�eczne wynosz�:

sk�adka na ubezpieczenie emerytalne 19,52% x 3010 z� = 587,55 z�
sk�adka na ubezpieczenia rentowe 8 % x 3010 z� = 240,80 z�

Wa�ne! Roczna podstawa wymiaru sk�adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym roku kalendarzowym nie mo�e by� wy�sza od kwoty odpowiadaj�cej 30-krotno�ci prognozowanego przeci�tnego wynagrodzenia miesi�cznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

W przypadku, gdy osi�gniesz kwot� odpowiadaj�c� rocznej podstawie wymiaru sk�adek, nie op�acasz w danym roku sk�adek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. W takiej sytuacji, przekazujesz deklaracj� rozliczeniow� ZUS DRA, w której wpisujesz "zerow�" podstaw� wymiaru sk�adek oraz "zerow�" kwot� sk�adek (je�eli op�acasz sk�adki wy��cznie za siebie).

3. Zg�oszenie do ubezpiecze�

Je�li chcesz by� obj�ty dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi musisz sam zg�osi� si� do placówki Zak�adu Ubezpiecze� Spo�ecznych.

Dla celów ubezpiecze� jeste� traktowany zarówno jako p�atnik sk�adek, jak i osoba ubezpieczona. Nie sk�adasz jednak za siebie zg�oszenia, jako p�atnika sk�adek, na formularzu ZUS ZFA "Zg�oszenie/zmiana danych p�atnika sk�adek - osoby fizycznej". Musisz natomiast z�o�y� formularz ZUS ZUA „Zg�oszenie do ubezpiecze�/zg�oszenie zmiany danych osoby ubezpieczonej” w którym wska�esz, �e chcesz zosta� obj�ty ubezpieczeniami. W sk�adanym dokumencie "Dane identyfikacyjne p�atnika sk�adek" (blok II formularza ZUS ZUA) i "Dane identyfikacyjne osoby zg�aszanej do ubezpiecze�" (blok III formularza ZUS ZUA), musisz wpisa� takie same identyfikatory.

Jako osoba, która jest obj�ta dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi w dokumencie ZUS ZUA podajesz kod tytu�u ubezpieczenia rozpoczynaj�cy si� cyframi 19 00 xy.

W podanym wy�ej kodzie tytu�u ubezpieczenia x, y oznaczaj�:

x - ustalone lub nie prawo do emerytury lub renty

0 - osoba, która nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty,

1 - osoba, która ma ustalone prawo do emerytury,

2 - osoba, która ma ustalone prawo do renty,

y - stopie� niepe�nosprawno�ci

0 - osoba nie posiadaj�ca orzeczenia o niepe�nosprawno�ci,

1 - osoba, która ma orzeczenie o lekkim stopniu niepe�nosprawno�ci,

2 - osoba, która ma orzeczenie o umiarkowanym stopniu niepe�nosprawno�ci,

3 - osoba, która ma orzeczenie o znacznym stopniu niepe�nosprawno�ci,

4 - osoba, która ma orzeczenie o niepe�nosprawno�ci wydawane osobom do 16. roku �ycia.

Wa�ne! Je�li chcesz tak�e by� obj�ty dobrowolnie ubezpieczeniem zdrowotnym, sk�adasz dodatkowo formularz ZUS ZZA, zg�oszenie do ubezpieczenia zdrowotnego z kodem tytu�u ubezpieczenia rozpoczynaj�cym si� cyframi 24 10 xy.

4. Rozliczanie i op�acanie sk�adek

Jako osoba obj�ta dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi musisz z�o�y� deklaracj� rozliczeniow� ZUS DRA z kodem tytu�u ubezpieczenia 19 00 xy oraz op�aci� sk�adki na te ubezpieczenia za dany miesi�c w terminie do 20 dnia nast�pnego miesi�ca.

Je�li op�acasz sk�adki tylko z tytu�u w�asnych ubezpiecze�, sk�adasz wy��cznie deklaracj� rozliczeniow� ZUS DRA. W deklaracji tej wykazujesz nale�ne sk�adki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz wpisujesz w bloku I "Dane organizacyjne" w polu 01 "Termin przysy�ania deklaracji" cyfr� 6 (termin przysy�ania deklaracji i op�acania sk�adek do 20 dnia nast�pnego miesi�ca za miesi�c poprzedni).

Je�li op�acasz sk�adki wy��cznie za siebie nie musisz sk�ada� deklaracji rozliczeniowej za kolejny miesi�c, je�eli w ostatnio z�o�onej deklaracji rozliczeniowej zadeklarowa�e� do podstawy wymiaru sk�adek na ubezpieczenia spo�eczne kwot� nie ni�sz� ni� kwota minimalnego wynagrodzenia.

Na podstawie takiej deklaracji ZUS b�dzie móg� sporz�dza� za Ciebie deklaracje rozliczeniowe za nast�pne miesi�ce. Musisz jednak pami�ta�, �e warunkiem sporz�dzenia za Ciebie deklaracji rozliczeniowej przez ZUS jest prawid�owe op�acenie nale�nych sk�adek za kolejny miesi�c. Je�li op�acasz sk�adki za miesi�c, za który nie b�dziesz sk�ada� deklaracji rozliczeniowej, powiniene� przekaza� wp�at� nie wcze�niej ni� pierwszego dnia kolejnego miesi�ca. Np. sk�adki za kwiecie� op�a� nie wcze�niej ni� 1 maja, zachowuj�c obowi�zuj�cy Ciebie termin p�atno�ci za ten miesi�c.

Wa�ne! Je�li jeste� obj�ty dobrowolnie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi oraz dobrowolnie ubezpieczeniem zdrowotnym wówczas sk�adasz dwie deklaracje rozliczeniowe. W bloku X w polu 01 podajesz odpowiedni kod tytu�u ubezpieczenia.

W bloku I w polu 02 wpisz odpowiedni identyfikator deklaracji:

dla pierwszej deklaracji z zakresu 01-39,
dla drugiej deklaracji z zakresu 40-49.

W pierwszej deklaracji wykazujesz podstaw� wymiaru oraz rozliczone sk�adki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz zakres 01-39 i kod tytu�u ubezpieczenia 19 00 xy, w drugiej podstaw� wymiaru i rozliczon� sk�adk� na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne oraz zakres 40-49 i kod tytu�u ubezpieczenia 24 10 xy. W bloku I w polu 01 (w ka�dej z deklaracji) wpisujesz cyfr� 6 (termin przysy�ania deklaracji i op�acania sk�adek do 20. dnia nast�pnego miesi�ca za miesi�c poprzedni).

Je�li z�o�y�e� deklaracj� z rozliczeniem sk�adek na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe, oznaczon� identyfikatorem z zakresu 01-39, to ZUS utworzy deklaracje za kolejne miesi�ce. Drug� deklaracj� z rozliczeniem sk�adki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, oznaczon� identyfikatorem z zakresu 40-49 w dalszym ci�gu musisz przekazywa� do nas co miesi�c.

Op�acanie sk�adek

Sk�adki op�acasz na swój numer rachunku sk�adkowego (NRS). Informacj� o NRS otrzymasz od nas poczt�. Mo�esz sprawdzi� numer w wyszukiwarce NRS na naszej stronie internetowej lub zg�osi� si� do ka�dej naszej placówki. NRS, który od nas otrzymasz, b�dzie zawiera� sta�y numer ZUS – 60000002026, a tak�e Twój indywidualny, unikalny numer (w tym Twój NIP, je�li zosta� Ci nadany – ostatnie 10 cyfr).

Na podstawie tego numeru ZUS b�dzie zapisywa� i rozlicza� wp�aty na Twoim koncie.

Sk�adki mo�esz op�aca�:

w formie bezgotówkowej, poprzez obci��enie rachunku bankowego lub
za pomoc� przekazu pocztowego.

ZUS zach�ca do op�acania nale�no�ci w formie bezgotówkowej. Ewentualnego zwrotu nadp�aconych sk�adek równie� ZUS dokona w formie bezgotówkowej na numer rachunku bankowego zapisany na Twoim koncie.

Je�li jednocze�nie podlegasz dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz dobrowolnemu ubezpieczeniu zdrowotnemu to sumujesz sk�adki z obu zakresów i op�acasz je jedn� wp�at� na swój NRS w terminie do 20. dnia nast�pnego miesi�ca za miesi�c poprzedni.

Je�eli ostatni dzie� terminu p�atno�ci sk�adek przypada na sobot� lub dzie� ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzie� terminu uwa�a si� nast�pny dzie� po dniu lub dniach wolnych od pracy.

5. Ustanie ubezpiecze�

Dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe ustan� od:

dnia, który wska�esz w zg�oszeniu o wy��czenie z tych ubezpiecze�, nie wcze�niej jednak ni� od dnia w którym z�o�ysz zg�oszenie wyrejestrowania - zg�oszenie w sprawie wy��czenia z ubezpiecze� sk�adasz na formularzu ZUS ZWUA ("Wyrejestrowanie z ubezpiecze�"),
dnia, w którym usta� tytu�u do podlegania tym ubezpieczeniom (np. kiedy zawrzesz umow� o prac� i na tej podstawie b�dziesz mie� obowi�zkowe ubezpieczenia).

W zwi�zku z tym, �e dla celów ubezpiecze� jeste� traktowany jako p�atnik sk�adek przy zg�oszeniu wyrejestrowania musisz z�o�y� dodatkowo formularz ZUS ZWPA „Wyrejestrowanie p�atnika sk�adek”.

Sk�adki wp�acone po terminie s� traktowane jak nadp�ata i podlegaj� zwrotowi.

Przyk�ad 4

Jan Kowalski wykonuje prac� za granic� w USA w podmiocie zagranicznym na podstawie indywidualnego kontraktu. Od 1 stycznia 2022 r. chce op�aca� sk�adki na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe w Polsce.

W celu zg�oszenia si� do dobrowolnych ubezpiecze� emerytalnego i rentowych w Polsce Pan Jan Kowalski powinien wype�ni� formularz ZUS ZUA, z kodem tytu�u do ubezpiecze� 19 00 0 0. Nast�pnie za stycze� musi z�o�y� deklaracj� ZUS DRA i op�aci� sk�adki od zadeklarowanej kwoty, nie ni�szej ni� minimalne wynagrodzenie.

Przyk�ad 5

Adam Nowak po zako�czeniu 31 grudnia 2021 r. umowy o prac� w zak�adzie A, zawar� z zak�adem B umow� o dzie�o. W zwi�zku z tym, �e umowa o dzie�o nie jest tytu�em do obj�cia ubezpieczeniami, zainteresowany postanowi� od 1 marca 2022 r. samodzielnie op�aca� sk�adki na w�asne ubezpieczenia. Ponadto uda� si� on równie� do Oddzia�u Narodowego Funduszu Zdrowia i przyst�pi� do dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego, równie� od 1 marca 2022 r.

Pan Adam Nowak powinien z�o�y� formularz ZUS ZUA z kodem tytu�u do ubezpiecze� 19 00 0 0 oraz formularz ZUS ZZA, z kodem 24 10 0 0, a nast�pnie deklaracj� rozliczeniow� ZUS DRA, z kodem 19 00 0 0, w której wyka�e sk�adki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe oraz deklaracj� rozliczeniow� z kodem 24 10 0 0, gdzie wyka�e podstaw� wymiaru i kwot� sk�adki na ubezpieczenie zdrowotne.

Podstaw� wymiaru sk�adki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe b�dzie stanowi�a zadeklarowana kwota, nie ni�sza jednak od minimalnego wynagrodzenia.

Podstaw� wymiaru sk�adki na ubezpieczenie zdrowotne b�dzie stanowi�a kwota deklarowanego miesi�cznego dochodu, nie ni�sza od kwoty odpowiadaj�cej przeci�tnemu miesi�cznemu wynagrodzeniu w sektorze przedsi�biorstw z poprzedniego kwarta�u w��cznie z wyp�atami z zysku.

Wykaz podstawowych aktów prawnych

Ustawa z dnia 13 pa�dziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze� spo�ecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423, z pó�n. zm.),
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o �wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze �rodków publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1285, z pó�n. zm.)
Rozporz�dzenie Ministra Rodziny i Polityki Spo�ecznej z 20 grudnia 2020 r. w sprawie okre�lenia wzorów zg�osze� do ubezpiecze� spo�ecznych i ubezpieczenia zdrowotnego, imiennych raportów miesi�cznych i imiennych raportów miesi�cznych koryguj�cych, zg�osze� p�atnika sk�adek, deklaracji rozliczeniowych i deklaracji rozliczeniowych koryguj�cych, zg�osze� danych o pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, raportów informacyjnych, o�wiadcze� o zamiarze przekazania raportów informacyjnych, informacji o zawartych umowach o dzie�o oraz innych dokumentów (Dz. U. z 2020 r. poz. 2366, z pó�n. zm.).

�ród�o: www.zus.pl

zapisz jako pdf wy�lij stron� skomentuj drukuj stron� 0% 0%

ocen: 0

Ostatnie artyku�y z tego dzia�u

Wszystkie artyku�y z tego dzia�u »

WASZE KOMENTARZE (0)

rozwi� wszystkie »

Dodaj nowy komentarz

Napisz komentarz...

komentarz:
podpis:

MENU

Dobrowolne podleganie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym

Ostatnie artyku�y z tego dzia�u