Do którego urzędu składać deklaracje i wpłacać podatek po zmianie adresu przedsiębiorcy?

Zmiana miejsca zamieszkania lub siedziby podatnika, a niekiedy także miejsc wykonywania działalności, wiązać się może ze zmianą właściwości miejscowej organu podatkowego. Zasadą wynikającą z art. 18 § 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst. jedn. Dz.U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm., dalej: O.p.) jest, że jeżeli w trakcie roku podatkowego lub określonego w odrębnych przepisach innego okresu rozliczeniowego nastąpi zdarzenie powodujące zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, organem podatkowym właściwym miejscowo za ten okres rozliczeniowy pozostaje ten organ podatkowy, który był właściwy w pierwszym dniu roku podatkowego lub okresu rozliczeniowego.

Jednocześnie jednak w Ordynacji podatkowej zawarta jest delegacja dla Ministra Finansów, dająca mu prawo do określenia, w drodze rozporządzenia, przypadków, w których w razie zmiany właściwości miejscowej w trakcie roku podatkowego lub okresu rozliczeniowego właściwym organem podatkowym jest organ inny niż wymieniony w art. 18 § 1 O.p., z uwzględnieniem w szczególności zmiany miejsca zamieszkania, pobytu lub siedziby podatnika. Minister Finansów skorzystał z tej możliwości, wydając rozporządzenie z 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. nr 165, poz. 1371, z późn. zm., dalej: rozporządzenie). Zagadnienia dotyczące właściwości miejscowej organów podatkowych w przypadku zaistnienia zdarzenia powodującego zmianę właściwości miejscowej w trakcie roku podatkowego lub okresu rozliczeniowego uregulowane są w rozdziale 3 tego rozporządzenia.

Podatek dochodowy i zaliczki na podatek dochodowy

Do podatku dochodowego należnego za dany rok podatkowy odnosi się treść § 11, a do zaliczek na podatek dochodowy – treść § 12 rozporządzenia. I tak, po zmianie, właściwym organem podatkowym będzie – w przypadku:

• osób fizycznych: organ podatkowy właściwy według miejsca zamieszkania lub pobytu w ostatnim dniu roku podatkowego (w przypadku podatku dochodowego) albo w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego (w przypadku zaliczek na podatek dochodowy); jednocześnie jednak, jeśli osoba zaprzestała zamieszkiwania na terytorium RP i opuściła kraj, pod uwagę bierze się ostatnie miejsce zamieszkania lub pobytu na terytorium RP;
• osób prawnych: organ podatkowy właściwy według adresu siedziby w ostatnim dniu roku podatkowego, za który jest składane zeznanie (w przypadku podatku dochodowego) albo w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego (w przypadku zaliczek na podatek dochodowy); uwaga: jeżeli podatnik jest obowiązany do ujawnienia adresu siedziby w Krajowym Rejestrze Sądowym, zasadę tę stosuje się tylko wtedy, gdy nowy adres siedziby został ujawniony w tym rejestrze do wskazanego dnia, czyli odpowiednio końca roku podatkowego, za który jest składane zeznanie, lub ostatniego dnia okresu rozliczeniowego.

Podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy

Zasadą wynikającą z § 13 ust. 1 rozporządzenia jest, że organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach rozliczeń podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego za dany okres rozliczeniowy dla podatników, którzy w trakcie okresu rozliczeniowego zmienili miejsce wykonywania czynności, miejsce zamieszkania lub adres siedziby, wskutek czego właściwy stał się organ podatkowy inny niż dotychczasowy – jest organ podatkowy właściwy dla podatnika z tytułu rozliczeń podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego w ostatnim dniu tego okresu.

Podobnie jak w przypadku podatku dochodowego, tu również trzeba wiedzieć, że jeżeli podatnik jest obowiązany do ujawnienia adresu siedziby w Krajowym Rejestrze Sądowym, to rozliczenie należy złożyć do nowego urzędu skarbowego (w przypadku podatku VAT) lub do nowej izby celnej (w przypadku podatku akcyzowego), gdy nowy adres siedziby został ujawniony w tym rejestrze do końca okresu rozliczeniowego, którego deklaracja dotyczy.

Podatek od środków transportowych

Zgodnie z § 14 rozporządzenia organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach podatku od środków transportowych dla podatników, którzy w trakcie roku podatkowego zmienili miejsce zamieszkania lub adres siedziby, wskutek czego właściwy stał się organ podatkowy inny niż dotychczasowy – jest organ podatkowy właściwy według miejsca zamieszkania lub adresu siedziby od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła zmiana miejsca zamieszkania bądź adresu siedziby.

Do którego urzędu składać korekty deklaracji?

W sytuacji gdy już po zmianie organu podatkowego zaistnieje konieczność złożenia korekty deklaracji za okresy, w których właściwy był jeszcze poprzedni organ podatkowy, powstaje pytanie, gdzie takie rozliczenie złożyć. Zastosowanie znajdzie tu przepis art. 18a O.p., zgodnie z którym w takim wypadku organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach dotyczących poprzednich lat podatkowych lub innych okresów rozliczeniowych jest nie ten poprzedni organ, lecz aktualny.

Skutki złożenia deklaracji lub zapłaty podatku do niewłaściwego organu podatkowego

Organy podatkowe przestrzegają z urzędu swojej właściwości rzeczowej i miejscowej. Oznacza to, że jeśli nawet deklaracja zostanie złożona do niewłaściwego urzędu, zostanie ona przekazana do odpowiedniego organu.

Urzędy z własnej inicjatywy nie dokonają jednak przeksięgowania błędnie dokonanej wpłaty. W praktyce nie jest jednak potrzebne żadne sformalizowane działanie ze strony podatnika, w postaci chociażby wniosku o zwrot nadpłaty. Wystarczające jest bowiem przesłanie pocztą pisma z prośbą o przekazanie błędnie wpłaconej kwoty na rachunek innego organu podatkowego, a niekiedy tylko telefoniczne wyjaśnienie oraz przesłanie takiego pisma e-mailem.

Izabela Rutkowska