Dla kogo jednorazowa amortyzacja?

Jednorazowa amortyzacja może stanowić bardzo skuteczne narzędzie optymalizacji podatkowej. Pozwala bowiem na jednorazowe zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów całego odpisu amortyzacyjnego dokonanego od wartości początkowej danego środka trwałego.

Na uwadze należy mieć jednak to, że może być ona dokonana jedynie przy zachowaniu ściśle określonych warunków, tj.:

1. Możliwość ta dotyczy tylko środków trwałych zaliczonych do grupy 3–8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz wartości niematerialnych i prawnych
2. Łączna wartość jednorazowych odpisów amortyzacyjnych nie może przekroczyć w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro
3. Metoda ta jest dostępna tylko dla:
   • podatników rozpoczynających prowadzenie działalności gospodarczej, oraz
   • małych podatników

Jakie środki trwałe można amortyzowac jednorazowo?

Jak już wyżej wpomniano, amortyzacja jednorazowa może być stosowana jedynie w odniesieniu do tych środków trwałych, które są zaliczone do grupy 3–8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Nie ma przy tym żadnego znaczenia to, czy będą to środki trwałe nowe czy używane. Istotne jest jedynie to, że amortyzacji jednorazowej można dokonać tylko w tym w roku podatkowym, w którym środek trwały został wprowadzony do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Jak należy liczyć roczny limit jednorazowej amortyzacji?

Przeliczenia kwoty 50.000 euro, zgodnie z art. 22k ust. 12 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm., dalej: pdof), oraz art. 16k ust. 7 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 851, ze zm., dalej: pdop), dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, którego ten limit dotyczy, w zaokrągleniu do 1.000 zł. W 2015 r. limit ten wynosi 209.000 zł.

Uwaga:

Należy pamiętać o tym, że jednorazowa amortyzacja stanowi tzw. pomoc de minimis. Pomoc ta jest wsparciem podatnika przez państwo, która z racji swych niewielkich rozmiarów nie zaburza konkurencji i w związku z tym nie wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej. Pomoc de mimimis może być udzielana zarówno w formie prawa do jednorazowej amortyzacji, jak również np. ulgi w postaci rozłożenia zaległości podatkowej na raty.
Z uwagi zaś na to, że łączna wartość tej pomocy, udzielonej jednemu beneficjentowi nie może przekroczyć równowartości 200.000 euro brutto w okresie trzech kolejnych lat (do których zalicza się rok bieżący oraz dwa poprzednie lata), przedsiębiorca powinien skrupulatnie notować wszelką otrzymaną pomoc tego typu. Limit ten jest niższy w przypadku podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą w sektorze transportu drogowego. Wynosi on 100.000 euro.

W przypadku, gdyby podatnik zakupił środek trwały, którego wartość początkowa przekraczałaby ów limit 50.000 euro lub też nie mógłby już skorzystać z całego tego limitu – z uwagi na zastosowanie jednorazowej amortyzacji w odniesieniu do innych środków trwałych w tym samym roku podatkowym – ma możliwość ujęcia tego wydatku w kosztach uzyskania przychodów poprzez:

• dokonanie w roku podatkowym, w którym środek ten został wprowadzony do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, odpisu jednorazowego od części wartości początkowej tego środka trwałego, która nie spowoduje przekroczenia limitu równowartości 50.000 euro
• dokonywanie w kolejnych latach podatkowych odpisów amortyzacyjnych według metody liniowej lub ewentualnie degresywnej, od pozostałej kwoty wartości początkowej tego środka trwałego

Możliwość taką dopuszcza art. 22k ust. 8 pdof (art. 16k ust. 8 pdop). Potwierdza to także Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, który w interpretacji indywidualnej z dnia 10 maja 2011 r. (sygn. IBPBI/1/415-172/11/RM) podkreślił, że: ,,w pierwszym roku podatkowym podatnik nie musiał zamortyzować całej wartości początkowej środka trwałego. Wówczas w następnym roku podatkowym tj. od stycznia 2011 r. Wnioskodawca mógł wybrać, wskazaną we wniosku, metodę liniową, o której mowa w art. 22i ust. 1 ww. ustawy, w odniesieniu do pozostałej (niezamortyzowanej jednorazowo) wartości początkowej ww. środka trwałego.” Wniosek dotyczył zakupu w 2010 r. za kwotę 245.728 zł środka trwałego, który został przyjęty do używania i wpisany do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych w grudniu 2010 r. Podatnik dokonał jednorazowej amortyzacji tego środka trwałego od kwoty 145.728 zł, natomiast pozostałą część 100.000 zł amortyzował metodą liniową od stycznia 2011 r.

Status podatnika dokonującego jednorazowej amortyzacji

1. Mały podatnik

To, kto jest małym podatnikiem, wynika wprost z ustawy i raczej podatnicy, ani obsługujący ich księgowi nie mają zwykle problemów w ocenie, czy w danym przypadku możliwe jest zastosowanie jednorazowej amortyzacji.
I tak, zgodnie z art. 5a pkt 20 pdof (art. 4a pkt 10 pdop) przez małego podatnika rozumie się podatnika, u którego wartość przychodu ze sprzedaży (wraz z kwotą należnego podatku od towarów i usług) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1 200 000 euro; przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł. W 2015 r. limit ten wynosi 5.015.000 zł.

2. Podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą

Często można jednak spotkać się z nieprawidłowościami zakresie stosowania jednorazowej amortyzacji, w przypadku podatników rozpoczynających działalność gospodarczą. Ta kwestia – z racji specyfiki podatników podlegających pod regulacje danej ustawy – jest nieco inaczej ujęta w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, a inaczej w ustawie podatku dochodowym od osób prawnych.

PIT

Jak wynika z art. 22k ust. 7 w zw. z ust. 11 pdof, możliwość skorzystania z jednorazowej amortyzacji nie dotyczy podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa.
Takie zastrzeżenie oznacza, że w takim przypadku należy dochować szczególnej ostrożności i dokładnie zbadać stan faktyczny.

Przykład

Pan Roman w lutym 2015 r. rozpoczął działalność gospodarczą. W czerwcu 2015 r. chciałby skorzystać z jednorazowej amortyzacji jako podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą

Powinien więc odpowiedzieć na pytania, czy w okresie 01.01.2013-31.12.2014 r. prowadził działalność gospodarczą:

• samodzielnie, lub
• jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej, lub
• działalność taką prowadziła jego małżonka, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa

CIT

Przepisy dotyczące możliwości skorzystania z jednorazowej amortyzacji, zgodnie z art. 16k ust. 11 nie mają zastosowania do podatników rozpoczynających działalność, którzy zostali utworzeni:

• w wyniku przekształcenia, połączenia lub podziału podatników albo
• w wyniku przekształcenia spółki lub spółek niemających osobowości prawnej, albo
• przez osoby fizyczne, które wniosły na poczet kapitału nowo utworzonego podmiotu uprzednio prowadzone przez siebie przedsiębiorstwo albo składniki majątku tego przedsiębiorstwa o wartości przekraczającej łącznie równowartość w złotych kwoty co najmniej 10.000 euro.

Izabela Rutkowska