Deregulacja zawodu księgowego: Nowe rozporządzenie ws. OC

19 listopada br. w Dzienniku Ustaw ukazało się nowe rozporządzenie ws. obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej (OC) przedsiębiorców zajmujących się usługowym prowadzeniem ksiąg rachunkowych (poz. 1616). Przepisy rozporządzenia zostały dostosowane do zmian wprowadzonych ustawą deregulującą dostęp do zawodów. Poznajmy zatem szczegóły.

Przepisy ustawy z 9 maja 2014 r. o ułatwieniu dostępu do wykonywania niektórych zawodów regulowanych (Dz. U. poz. 768), wprowadzają zmiany do obecnie obowiązującej ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r. poz. 330, z późn. zm.), m.in w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Istotą zmian w ustawie o rachunkowości jest likwidacja procesu wydawania certyfikatu księgowego przez Ministra Finansów. W konsekwencji czynności z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych będzie mogła wykonywać każda osoba, która posiada pełną zdolność do czynności prawnych, nie była karana za ściśle określone przestępstwa oraz zawrze umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych.

Kto musi wykupić OC?

Zgodnie z brzmieniem nowego art. 76h ust. 1 ustawy o rachunkowości przedsiębiorcy, o których mowa w art. 76a ust. 3, są obowiązani do zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej za szkody wyrządzone w związku z prowadzoną działalnością, o której mowa w art. 76a ust. 1. Działalność ta dotyczy usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych i polega na świadczeniu usług w zakresie czynności, o których mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2-6 ustawy o rachunkowości. Czynności te dotyczą rachunkowości jednostki obejmującej:

• prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym;
• okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów;
• wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego;
• sporządzanie sprawozdań finansowych;
• gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą.

Ponadto z zakresu przedmiotowego ubezpieczenia została wyłączona działalność z zakresu czynności doradztwa podatkowego, która obejmowała:

• prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie, oraz
• sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie.

Powyższy przepis dotyczy przedsiębiorców (osób), którzy mają pełną zdolność do czynności prawnych oraz nie były skazane prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, za przestępstwo skarbowe oraz za co najmniej jeden z czynów określonych w rozdziale 9 ustawy o rachunkowości.

Ograniczony zakres ubezpieczenia

W rozporządzeniu określono zakres obowiązkowego ubezpieczenia OC poprzez m.in. określenie zakresu czasowego ochrony ubezpieczeniowej (tzw. trigger). Ubezpieczenie OC nie może bowiem prawidłowo funkcjonować bez dokładnego sprecyzowania, który moment bierze się pod uwagę jako wypadek ubezpieczeniowy objęty umową ubezpieczeniową. A zatem, ubezpieczeniem OC będzie objęta odpowiedzialność cywilna przedsiębiorców za szkody wyrządzone w następstwie działania lub zaniechania ubezpieczonego, w okresie ubezpieczenia, z związku z wykonywaną działalnością.

Jednocześnie, z zakresu tego ubezpieczenia MF wyłączył odpowiedzialność zakładu ubezpieczeń za enumeratywnie określone w rozporządzeniu szkody. Wyłączenia zawierają przypadki społecznie uzasadnione, jak również sytuacje nadzwyczajne, którym trudno jest się przeciwstawić. Zawarty w rozporządzeniu katalog przedmiotowych wyłączeń jest co do zasady zgodny z obecnie obowiązującymi wyłączeniami wskazanymi w rozporządzeniu Ministra Finansów z 16 grudnia 2008 r. w sprawie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedsiębiorców wykonujących działalność z zakresu usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (Dz. U. Nr 234, poz. 1576).

Zatem, zgodnie z nowym rozporządzeniem, ubezpieczenie OC nie będzie obejmować szkód:

1. polegających na uszkodzeniu, zniszczeniu lub utracie mienia, wyrządzonych przez ubezpieczonego małżonkowi, wstępnemu, zstępnemu, rodzeństwu, a także powinowatemu w tej samej linii lub stopniu, osobie pozostającej w stosunku przysposobienia oraz jej małżonkowi, jak również osobie, z którą ubezpieczony pozostaje we w...