Czy Urząd Skarbowy może zakwestionować zmianę formy prowadzenia działalności gospodarczej?

Postępująca ewolucja przepisów prawa podatkowego i próba ujednolicenia norm na poziomie europejskim prowadzi do wykształcania się nowych praktyk i konstrukcji prawnych. Zmierzają one do stopniowego „uszczelnienia” systemu podatkowego. Efekt takiego działania widoczny był niedawno na przykładzie spółki komandytowej objętej podatkiem CIT. Przedsiębiorcy, którzy szukali sposobu na wyjście spod podwójnego opodatkowania, mogli liczyć się kontrolami Urzędów Skarbowych. Czy w takim razie fiskus zawsze może zakwestionować zmianę formy prowadzenia działalności gospodarczej?

Dopuszczalne formy prowadzenia działalności gospodarczej

Polski porządek prawny oferuje przedsiębiorcom kilka możliwych sposobów na prowadzenie własnego biznesu. Wśród nich możemy wymienić:

• jednoosobową działalność gospodarczą

To najprostszy sposób prowadzenia biznesu dobry dla osób, które chcą działać samodzielnie. Formalności przy zakładaniu własnej firmy są zredukowane do minimum, choć przedsiębiorca musi liczyć się z pełną odpowiedzialnością za zobowiązania (tzn. całym swoim majątkiem prywatnym).

• spółkę cywilną

Spółka cywilna to umowa łącząca przedsiębiorców będących wspólnikami. Jako taka, spółka cywilna nie posiada osobowości prawnej i nie płaci podatku dochodowego, ponieważ ciężar ten obciąża wspólników. To łatwy sposób na nawiązanie współpracy, ale przedsiębiorcy muszą liczyć się z solidarną odpowiedzialnością za długi.

• osobowe spółki prawa handlowego

Do spółek osobowych zaliczymy spółkę jawną, partnerską, komandytową oraz komandytowo-akcyjną. W przypadku tych podmiotów kluczową rolę odgrywają wspólnicy, których skład jest co do zasady stały. Spółki osobowe zapewniają partycypantom ograniczony parasol ochronny w postaci subsydiarnej odpowiedzialności za zobowiązania.

• kapitałowe spółki prawa handlowego

Wśród spółek kapitałowych znajdziemy spółkę akcyjną, spółkę z o.o. oraz prostą spółkę akcyjną. Osoby prawne ze swojej istoty kładą nacisk na kapitał, nie zaś na stałość składu osobowego i są przeznaczone do realizacji dużych (lub ryzykownych) celów biznesowych. Zwiększony formalizm ich zakładania i prowadzenia jest zmitygowany przez ograniczenie odpowiedzialności.

Każda z wymienionych form prowadzenia działalności gospodarczej została uregulowana w odmienny sposób. Poszczególne postaci różnią się między sobą stopniem sformalizowania, opodatkowaniem, modelem zarządzania czy wreszcie sposobem reprezentacji na zewnątrz. Wszystko to koreluje z dywersyfikacją celów i strategii biznesowych przedsiębiorców.

Należy podkreślić, że każda z tych form jest zgodna z prawem (art. 22 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej). Zgodnie z normą ustawy zasadniczej, ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i wyłącznie ze względu na ważny interes publiczny.

Po co zmieniać formę prowadzenia działalności gospodarczej?

Należy podkreślić, że dopuszczalność zmiany formy prawnej została zagwarantowana przez samego ustawodawcę. W kodeksie spółek handlowych znajdziemy cały dział, który traktuje o przekształceniach podmiotowych. W jakim celu dokonuje się takich operacji?

Najczęstszym celem jest optymalizacja podatkowa polegająca na zmniejszeniu lub restrukturyzacji obciążeń publiczno-prawnych. Inne motywy to zazwyczaj chęć zmiany modelu zarządczego lub próba zmiany struktury kapitałowej spółki. Wspólnicy mogą też dążyć do ograniczenia lub wyłączenia odpowiedzialności jednego lub kilku partycypantów, albo ułatwić zmianę składu osobowego spółki w przyszłości.

Wreszcie, przekształcenie może być przydatne, kiedy pojawia się potrzeba szybkiego dokapitalizowania spółki lub dążenie do wejścia na nowe rynki. Jeżeli rozważasz zmianę formy prowadzonej działalności gospodarczej, ale nie wiesz, na które rozwiązanie się zdecydować, skorzystaj z porady doświadczonych prawników.

Optymaliz...