Czy można odliczyć VAT od usług noclegowych i gastronomicznych?
Nie można, ale jednak nie do końca. Zasadą jest, że vatowiec nie może odliczyć podatku naliczonego w cenie usługi hotelarskiej i gastronomicznej. To, iż podstawowy warunek skorzystania z prawa do odliczenia, czyli wykorzystanie nabytych usług do świadczenia opodatkowanego tym podatkiem nie jest przesądzające o możliwości skorzystania z tego prawa.
Brak prawa do odliczenia VAT z faktur za takie usługi wprost wynika z art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Zgodnie z tym przepisem, obniżenia kwoty lub zwrotu podatku należnego nie stosuje się do nabytych przez podatnika usług noclegowych i gastronomicznych, z wyjątkiem nabycia gotowych posiłków przeznaczonych dla pasażerów przez podatników świadczących usługi przewozu osób.
Dogłębnej analizy tego zapisu dokonał WSA we Wrocławiu w wyroku z 28 września 2012 r., sygn. akt I SA/Wr 854/12. Sąd uznał w nim, że ograniczenie prawa do odliczenia wynikające z w/w przepisu nie wykracza poza zakres dopuszczalny na mocy art. 17 ust. 6 VI Dyrektywy Rady z 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L z 1977 r. 145/1) oraz art. 176 Dyrektywy 2006/112/WE RADY z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz. UE L 347/1). Regulacje unijne zaś nie stanowią środka o charakterze ogólnym gdyż precyzją, że prawa do odliczenia VAT nie dają wyłącznie usługi noclegowe i gastronomiczne. Polska ograniczenie odliczenia opierając się na przytoczonych regulacjach unijnych miała prawo utrzymać.
Rezultatem takiej regulacji jest niepomniejszanie o podatek naliczony w cenie takiej usługi podatku należnego. Vatowiec faktury za usługi noclegowe i gastronomiczne ujmuje w kwocie brutto w kosztach uzyskania przychodu z działalności gospodarczej.
Wyjątek potwierdza regułę
Zasada ta nie obywa się bez wyjątków a odliczenie VAT od nabytych omawianych usług jest możliwe w kilku szczególnych przypadkach:
- usługa stanowi część składową usługi kompleksowej
W takiej sytuacji brak przeszkód prawnych, aby dopuszczalne było odliczenie VAT od całej wartości kompleksu usług, w którego skład wchodzi usługa noclegowa lub gastronomiczna, bądź obie łącznie. Z reguły usługi tego rodzaju stanowią element składowy usługi szkoleniowej, która oprócz przekazywania w takiej czy innej formie wiedzy złożona jest z zakwaterowania i wyżywienia. Brak jest w polskim systemie prawnym legalnej definicji świadczenia kompleksowego. Została ona wypracowana przez orzecznictwo. Przykładem może być wyrok WSA w Poznaniu z 8 marca 2018 r. Sąd uznał w nim za orzecznictwem TSUE oraz NSA, że świadczenie kompleksowe zachodzi wówczas gdy wyodrębnienie poszczególnych elementów – mimo, iż mogą stanowić samodzielny byt – byłoby sztuczne i z punktu widzenia konsumenta takie rozbite na elementy składowe usługi nie zaspokajałyby jego potrzeb.
- usługa nabywana jest wyłącznie w celu dalszej odsprzedaży
W świetle art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT zwrócić trzeba uwagę na sytuację podmiotów nabywających omawiane usługi dla ich dalszej odsprzedaży w ramach organizowanych szkoleń lub konferencji. Nie mają one bowiem prawa do odliczenia VAT, są natomiast obowiązane opodatkować dalszą ich sprzedaż. Nie wydaje się to zgodne z zasadą neutralności VAT, w myśl której jego ekonomiczny ciężar powinien spoczywać na konsumencie. O tym, iż odliczenie VAT jest w takiej sytuacji niemożliwe przekonane są organy skarbowe, o czym świadczyć może interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 2 marca 2018 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.36.2018.1.KBR. W wyroku z 25 kwietnia 2017 r., sygn. akt I FSK 1637/15, NSA uznał, że zakaz odliczania VAT od usług gastronomicznych i noclegowych nie powinien dotyczyć firm, które nabywają takie usługi wyłącznie w celu dalszej odsprzedaży w ramach przedmiotu swej działalności. Stanowią one wydatki ściśle związane z działalnością gospodarczą, zaś pozbawienie takich vatowców prawa do odliczenia VAT stanowi sprzeczność z zasadą neutralności VAT.
Tak więc jeżeli usługa noclegowa bądź noclegowa i gastronomiczna stanowi usługę pomocniczą w stosunku do nabytej usługi kompleksowej i jest jej częścią składową, VAT podlega odliczeniu od pełnej wartości usługi. Oznacza to, że także od wartości przypadającej na usługę noclegową lub noclegową i gastronomiczną. Pamiętać wszakże należy, iż stawkę VAT dla usługi kompleksowej wyznaczać będzie ta która jest właściwa dla usługi głównej.
- usługa cateringowa
Od usług gastronomicznych odróżnić należy wyraźnie usługi cateringowe. Rozróżnienie opiera się na odmiennej klasyfikacji pod względem statystycznym. W świetle ugruntowanej linii orzeczniczej – przykład może stanowić wyrok WSA w Poznaniu z 8 marca 2018 r., sygn. akt I SA/Po 27/18 – usługa gastronomiczna polega na przygotowaniu i podaniu posiłku w miejscu jego przygotowania (w lokalu restauratora). Usługi cateringowe polegają natomiast na:
- dostarczeniu gotowej lub niegotowej żywności albo napojów,
- dostarczeniu żywności i napojów przeznaczonych do spożycia przez ludzi wraz z odpowiednimi usługami wspomagającymi, umożliwiającymi ich natychmiastowe spożycie.
- wynajem nieruchomości
Od usługi noclegowej należy wyraźnie odróżnić usługę wynajmu nieruchomości. Możliwe są sytuacje, gdy podatnik VAT wynajmuje lokale mieszkalne w celu umożliwienia zakwaterowania w nich swoim pracownikom. Przedmiot umowy stanowi lokal mieszkalny, zaś jego najemca wykorzystuje go na cele mieszkaniowe, co stanowi ostateczny cel udostępnienia go pracownikowi. Podatnik wykorzystuje więc takie lokale w swojej działalności gospodarczej. Służą one zatem realizacji celów gospodarczych takiego podatnika. Pracownicy zamieszkują w wynajmowanych przez vatowca mieszkaniach jedynie tymczasowo, wyłącznie w związku z realizacją swoich obowiązków służbowych. Zatem celem pracownika nie jest przeniesienie centrum interesów życiowych do innej miejscowości, lecz jedynie możliwość przebywania w danym lokalu tymczasowo wyłącznie w związku z wykonywaną pracą i przez okres jej świadczenia.
Prawo do odliczenia VAT przysługuje w takim zakresie w jakim nabywane przez podatnika towary i usługi wykorzystywane są do wykonywania czynności opodatkowanych. Tak stanowi podstawowy w tym względzie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Określony w art. 88 ust. 1 pkt 4 zakaz dotyczący usług noclegowych nie znajdzie w takiej sytuacji zastosowania. Nie będziemy mieć bowiem w takiej sytuacji do czynienia z usługami noclegowymi. W związku z tym brak jest przeszkód w odliczeniu VAT z faktur wystawianych przez kontrahenta za tego rodzaju usługi.
W kwestii tej w wyroku z 8 maja 2018 r., sygn. akt I FSK 1182/16, głos zabrał NSA. Stwierdził, że podatnik wynajmując mieszkania i oddając je nieodpłatnie pracownikom prowadzi swą normalną działalność gospodarczą. W ramach tej działalności organizuje zakwaterowanie dla załogi. NSA nie miał wątpliwości, iż aby zastosować zwolnienie z VAT, które uniemożliwiałoby odliczenie tego podatku podatnik musiałby zaspokajać swoje własne cele mieszkaniowe.
Warto zwrócić uwagę, że ten wyrok i wcześniejsze rozstrzygnięcie WSA w tym przedmiocie został wydany na skutek zaskarżenia interpretacji indywidualnej, w której fiskus uznał, że podatnik wynajmuje w/w nieruchomości na cele mieszkaniowe co korzysta ze zwolnienia z VAT nie dając tym samym prawa do jego odliczenia.
Adam Okonkwo
Ostatnie artykuły z tego działu
- Podatki 2024: Usługi kosmetyczne z niższą stawką VAT już od 1 kwietnia
- Samochód będący współwłasnością w kosztach firmy
- Źródła przychodu w PIT: Najem w okresie zawieszenia firmy
- Składki ZUS zleceniobiorców delegowanych do pracy za granicą
- Budowle i garaże a podatki. Resort finansów zapowiada ważne zmiany
- JPK_CIT bez opóźnień, ale z mniejszą ilością danych podatkowych
- Stawka VAT na żywność wraca do poziomu 5 proc. Inflacja wyraźnie wzrośnie
- Ulga dla seniora przy przejściu na emeryturę w trakcie roku
- Czy limit płatności gotówkowych będzie zmieniony? - MF odpowiada
- Wystawianie faktur i paragonów podczas zawieszenia działalności
Wszystkie artykuły z tego działu »
Dodaj nowy komentarz