Czy konieczny jest remanent likwidacyjny dla celów VAT?

Remanent likwidacyjny oznacza koniec istnienia podmiotu gospodarczego, choć może bardziej odpowiednie jest twierdzenie przeciwne – zakończenie bytu firmy przynosi w konsekwencji obowiązek sporządzenia remanentu likwidacyjnego. 

Remanent likwidacyjny należy sporządzić na dzień likwidacji firmy. W określonych sytuacjach może zajść konieczność sporządzania dwóch remanentów:

 

  • remanentu likwidacyjnego dla celów PIT, 
  • remanentu likwidacyjnego dla celów VAT.

Pierwszy z nich powinien uwzględniać:

  • towary i materiały,
  • półwyroby,
  • produkcję w toku,
  • wyroby gotowe,
  • braki i odpady,

które pozostały w firmie na dzień likwidacji.

Remanent ten nie obejmuje wyposażenia ani środków trwałych.

Spis z natury dla celów VAT

Remanent likwidacyjny dla celów VAT podatnik sporządza w razie:

  • zgłoszenia zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych przez osobę fizyczną,
  • nie wykonywania czynności opodatkowanych VAT przez co najmniej 10 miesięcy,
  • rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej nieposiadającej osobowości prawnej,
  • wygaśnięcia zarządu sukcesyjnego albo uprawnienia do powołania zarządcy sukcesyjnego.

Obejmuje on zakupy, przy nabyciu których vatowcowi służyło prawo do odliczenia naliczonego podatku. Nie ma znaczenia czy podatnik z niego skorzystał czy też nie. Remanent likwidacyjny dla celów VAT obejmuje zatem:

  • towary handlowe,
  • materiały,
  • wyposażenie,
  • środki trwałe.

Dla celów remanentu wycenia się zarówno w pełni, jak i częściowo, zamortyzowany majątek. Wyceny środków trwałych i wyposażenia dokonuje się według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu. Wartość towarów i materiałów ustalana jest na podstawie cen zakupu w kwocie netto.

Spis z natury sporządzony na dzień likwidacji firmy powinien zawierać następujące elementy:

  • nazwę i ilość towaru,
  • cenę jego nabycia a gdy jej brak – koszt wytworzenia,
  • stawkę VAT właściwą dla danego towaru,
  • kwotę podatku.

Podstawę opodatkowania towarów podlegających spisowi z natury stanowi cena nabycia (koszt ich wytworzenia), skorygowana na dzień rozwiązania spółki lub zaprzestania wykonywania czynności opodatkowanych VAT. Zatem powinna ona uwzględniać zmniejszenie wartości posiadanych dóbr, które miało miejsce od momentu ich nabycia do chwili powstania obowiązku podatkowego z tytułu zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej. Tak więc podstawę opodatkowania stanowić będzie cena niższa od ceny nabycia. Potwierdziło to Ministerstwo Finansów w odpowiedzi z 3 czerwca 2008 r. na interpelację poselską nr 3008 z 5 maja 2008 r.

Wyceniony majątek pozostający w firmie na dzień likwidacji podlega opodatkowaniu. W ostatniej deklaracji rozliczeniowej VAT-7 lub VAT-7K wykazać należy wartość VAT wynikającą ze sporządzonego dla jego celów spisu. Do deklaracji dołączyć należy informację o przeprowadzonym remanencie wraz z ustaloną wartością opodatkowania i kwotą podatku należnego.

Podkreślić trzeba, iż zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług sporządzenie remanentu likwidacyjnego stanowi obowiązek podatnika. Ustawodawca nie przewidział dla tej powinności żadnego wyjątku.

Przedsiębiorcy prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów mają obowiązek sporządzić na koniec roku oraz na pierwszy dzień stycznia remanent, czyli spis składników majątkowych przedsiębiorstwa. Jeżeli zatem vatowiec zdecyduje się zlikwidować działalność gospodarczą z ostatnim dniem roku lub pierwszym dniem roku następnego uniknie konieczności sporządzenia odrębnego remanentu likwidacyjnego. Podatnik musi jednak remanent taki uzupełnić o elementy, których nie ujmuje się w remanencie na koniec roku, czyli wyposażenie firmy i jej środki trwałe. Wybór właściwego terminu likwidacji firmy (przez określony krąg vatowców) pozwala zatem zredukować ilość przeprowadzanych w niej remanentów.

Czego nie obejmuje spis?

Biorąc pod uwagę, iż remanent likwidacyjny winien obejmować jedynie takie towary, przy nabyciu których służyło podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego a contrario nie może on zawierać wyliczenia towarów, przy nabyciu których prawo takie nie przysługiwało. W remanencie likwidacyjnym nie mogą więc zostać uwzględnione towary, których nabycie zostało udokumentowane w inny sposób niż faktura z wykazanym podatkiem. Nie obejmie on zatem dóbr nabytych na podstawie umowy, faktury VAT zw., darowizny itp.

W remanencie likwidacyjnym podatnik nie uwzględnia również towarów utraconych bez własnej winy np. skradzionych, utraconych na skutek działania siły wyższej. Podatnik musi być jednak świadomy aby tego rodzaju przypadki udokumentować w przekonujący sposób. W przypadku kradzieży przedsiębiorca powinien zgłosić popełnienie przestępstwa na policję. Jeżeli strata była wynikiem działania siły wyższej odpowiednim potwierdzeniem tego faktu będzie zgłoszenie poniesienia szkody ubezpieczycielowi.

Straty stanowiące wynik zawinienia przez podatnika spowodowane np. nieprawidłowym przechowywaniem towaru nie zostaną przez fiskusa potraktowane jako możliwe do pominięcia w remanencie likwidacyjnym.

Przed likwidacją lepiej sprzedać lub przekazać

Najważniejszym sposobem na uniknięcie konieczności wyszczególniania towaru w remanencie likwidacyjnym (nie mylić z obowiązkiem sporządzenia remanentu, który jest nie do pominięcia) jest sprzedaż towarów pozostałych po zakończeniu działalności przed dokonaniem likwidacji. Likwidacja działalności gospodarczej stanowi dla vatowca doskonałą okazję do sprzedaży pozostałego mu towaru po cenach niższych od obowiązujących, niższych nawet od ceny zakupu. O ile w toku działalności tego rodzaju praktyka z całą pewnością nie zyskałaby akceptacji fiskusa, wziąwszy pod uwagę szczególne okoliczności tj. jej likwidację, takie postępowanie podatnika nie powinno zostać przez organy skarbowe zakwestionowane. Winno być ono uznane za wymuszone sytuacją ekonomiczną podatnika. Warto zauważyć, że ma ono dwie – co najmniej – zalety. Oprócz uniknięcia konieczności zapłaty VAT od towarów wykazanych w remanencie vatowiec pozbywa się problemu jaki niewątpliwe miałby pozostając z niesprzedanym towarem. Ponieważ w remanencie likwidacyjnym vatowiec obowiązany jest wykazać również środki trwałe czy wyposażenie, również w stosunku do nich powinien przedsięwziąć działania zmierzające do ich sprzedaży przed likwidacją działalności. Ponieważ przy ich sprzedaży uwzględnione jest nie tylko zużycie ale i okoliczność szczególna jaką stanowi likwidacja działalności cena sprzedaży nie będzie wysoka a tym samym prawdopodobieństwo pomyślnej transakcji bardzo duże.

Można zapytać po co vatowiec ma starać się sprzedać podlegające remanentowi likwidacyjnemu dobra skoro VAT płaci tak w sytuacji jego sprzedaży jak i od remanentu. Różnica jest dość istotna. W przypadku opodatkowania remanentu likwidacyjnego vatowiec zmienia swój status na konsumenta, który sprzedaje np. towary jako właściciel i kwota na zapłatę VAT należnego pochodzi z jego własnych środków.

Jeżeli vatowiec sprzeda cały majątek firmy tj. materiały, towary handlowe, wyposażenie i środki trwałe – wykazuje wartość remanentu “0” co nie pociąga za sobą konieczności zapłaty VAT.
Podatnik VAT ma jeszcze jedną możliwość uniknięcia wykazywania składników majątku firmy w remanencie likwidacyjnym. Jest nim przekazanie składników majątku firmy na potrzeby osobiste. Z punktu widzenia opodatkowania nie musi to być rozwiązanie korzystniejsze od opodatkowania go jako remanentu likwidacyjnego, ale w zakresie w jakim przekazanie majątku miało miejsce, daje możliwość ominięcia objęcia nim przekazanego majątku.

Adam Okonkwo

 

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...