Co zrobić, jeśli były pracownik przejmuje klientów? Możliwości, które przewiduje prawo

Zatrudnianie pracowników mających bezpośredni kontakt z klientem wiąże się z pewnym ryzykiem. Może bowiem dojść do sytuacji, w której pracownik zechce rozpocząć działalność na własny rachunek i zdecyduje się przejąć klientów swojego byłego pracodawcy. Jak skutecznie uchronić się przed przejęciem klientów przez byłego pracownika?

Na czym polega przejęcie klientów?

Przejęcie klientów przez byłego pracownika zazwyczaj odbywa się bez większego echa, po cichu. W rezultacie przedsiębiorcy miewają problem nie tylko ze zdobyciem informacji o przejęciu, ale również z udowodnieniem, że pracownik postąpił nielojalnie i naruszył zakaz konkurencji. Jednocześnie w niektórych przypadkach przedsiębiorca zdobywa informację o przejęciu klientów, np. poprzez omyłkowe przesłanie maila od klienta czy też poprzez tzw. kuluarowe rozmowy między kontrahentami – zwłaszcza gdy są z nimi w długoletnich relacjach biznesowych.

Metoda zabezpieczenia, czyli umowa o zakazie konkurencji

Pierwszym sposobem na zabezpieczenie się przed przejęciem klientów przez byłego pracownika jest zawarcie umowy o zakazie konkurencji. Niestety umowa o zakazie konkurencji jest dość skomplikowana, dlatego przy jej sporządzaniu warto zasięgnąć pomocy kancelarii prawnej z doświadczeniem w zakresie prawa pracy.

W obrocie prawnym stosuje się dwa typy umów o zakazie konkurencji:

1. Umowa o zakazie konkurencji podczas trwania umowy, w tym umowy o pracę
2. Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu umowy, w tym umowy o pracę

Trzeba nadmienić, że sporządzenie efektywnej umowy o zakazie konkurencji nie jest łatwym zadaniem. Poza powszechnie obowiązującymi przepisami pracy, temat zakazu konkurencji wielokrotnie podejmowały sądy powszechne, w tym Sąd Najwyższy. Dlatego projektowanie treści tej umowy musi uwzględniać zarówno przepisy prawa, jak i stanowiska sądownictwa. Dla większości przedsiębiorców analiza wszystkich dostępnych postanowień i wyroków będzie bardzo trudna, a często wręcz niewykonalna.

Trzeba być też świadomym, że umowa o zakazie konkurencji może skutkować odmiennymi konsekwencjami prawnymi w przypadku zastosowania jej do pracownika (według kodeksu pracy), zleceniobiorcy (według kodeksu cywilnego), oraz w stosunku do podmiotu współpracującego z przedsiębiorcą na zasadzie B2B. Przygotowanie jednego, uniwersalnego wzoru umowy o zakazie konkurencji wobec pracowników i osób zatrudnionych w modelu B2B nie będzie więc możliwe. Sytuacja ta jest wynikiem uprzywilejowanej pozycji pracownika, którą wprowadza kodeks pracy. Z kolei osoba zatrudniona na B2B jest traktowana na równi z zatrudniającym ją przedsiębiorcą – w teorii oboje mają taką samą pozycję w obrocie.

Trzeba pamiętać również o skutecznym zawarciu w umowie sankcji za naruszenie zakazu konkurencji. Nie ma tutaj znaczenia, czy zakaz ma miejsce w trakcie trwania umowy, czy już po jej zakończeniu. Zazwyczaj sankcja przybiera formę kary umownej. Przy formułowaniu kary umownej t...