Co się dzieje z jednoosobową działalnością gospodarczą po śmierci właściciela? Jak zamknąć firmę? Czy można ją przejąć?

Jak postąpić w przypadku śmierci właściciela jednoosobowej działalności? Jest możliwość prowadzenia przedsiębiorstwa w spadku do czasu uregulowania kwestii prawnych, ale by kontynuować działalność później, to konieczne jest otwarcie firmy pod własnym nazwiskiem.

Jednoosobowa działalność gospodarcza nie jest osobą prawną

Jednoosobowa działalność jest zarejestrowana na konkretnego człowieka i w nazwie ma jego imię i nazwisko. Bez niego nie może funkcjonować. Jednoosobowa działalność gospodarcza nie ma zdolności prawnej, czyli nie może samodzielnie wchodzić w stosunki prawne. Za to osoba fizyczna- właściciel firmy ma takie prawa. Jednak w przypadku jego śmierci siłą rzeczy firma pozostaje bez nich. Natomiast dzięki zmianom przepisów, co miało miejsce kilka lat temu, możliwe jest zachowanie ciągłości przedsiębiorstwa. Natomiast warto pamiętać, że można odziedziczyć majątek, który wchodził w skład firmy, ale nie pozwolenia, koncesje, numery ewidencyjne czy zwolnienia. Kontynuowanie działalności będzie wiązało się z nowym wpisem w CEIDG pod własnym nazwiskiem.

Przedsiębiorcy myślą o wielu kwestiach, nowych kontrahentach, inwestycjach, ubezpieczeniach, ale nie zawsze o tym, co w przypadku mojej śmierci? Już szczególnie, gdy jest się osobom młodą i nikt raczej nie myśli o swojej śmierci, będąc w sile wieku. Niestety wypadki i sytuacje losowe brutalnie przerywają życie również młodym ludziom. Dlatego, jeśli jako właściciel jednoosobowej działalności, chcesz by kontynuowała ona działalność po Twojej śmierci i masz takiego człowieka przy sobie, to pora ustalić zarządcę sukcesyjnego.

Jak ustalić zarządcę sukcesyjnego?

W zasadzie całkiem niedawno, bo od 2018 roku weszły w życie przepisy związane z jednoosobową działalnością gospodarczą w obszarze śmierci właściciela i zarządzania firmą po tym fakcie. Ustawa z dnia 25 listopada 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw zakłada, że zarządcę sukcesyjnego można powołać za życia, ale może też się tym zająć spadkobierca po śmierci.

Powołując zarządcę sukcesyjnego za życia, konieczne jest zachowanie właściwej formy. Takie zdarzenie musi mieć miejsce przed notariuszem i być potwierdzone aktem notarialnym. Natomiast bardzo ułatwia późniejsze zarządzanie przedsiębiorstwem w spadku w momencie śmierci właściciela firmy.

Po śmierci właściciela, zarządcę sukcesyjnego może powołać: małżonek przedsiębiorcy, spadkobierca ustawowy i testamentowy. Czas na powołanie zarządcy sukcesyjnego to dwa miesiące od momentu śmierci właściciela działalności. Można powołać zarządcę również, gdy działalność jest zawieszona bądź prowadzone jest postępowanie restrukturyzacyjne. Nie można powołać go, gdy przedsiębiorca ogłosił upadłość. Bez względu na liczbę firm, które miał zmarły, może być powołany tylko jeden zarządca sukcesyjny.

Po ustaleniu zarządcy sukcesyjnego, firma kontynuuje działalność. Nazwa firmy pozostaje, ale pojawia się dopisek: przedsiębiorstwo w spadku. Działa ono tak do momentu podziału spadku.

Jak prowadzić firmę po śmierci właściciela?

Spadkobierca dziedziczy materialne i niematerialne składniki majątku firmy. Natomiast jeśli chce kontynuować działalność po otrzymaniu spadku, musi zarejestrować firmę na siebie (zobacz jak założyć firmę krok po kroku). Nie może korzystać z koncesji i numerów ewidencyjnych, które wcześniej przynależały do firmy.

Powołanie zarządcy sukcesyjnego pozwala na prowadzenie firmy w okresie przejściowym, do podziału spadku. Po tym czasie, jeśli chcesz prowadzić jednoosobową firmę, to musisz ją zarejestrować na siebie.

Wykreślenie jednoosobowej działalności gospodarczej z CEIDG

Jednoosobowa działalność gospodarcza to często usługi, które wykonuje właściciel wyspecjalizowany w konkretnej dziedzinie. Dlatego kontynuowanie jego działalności przez osoby działające w innych branżach często nie wchodzi w grę. Inną opcją niż zarządca sukcesyjny jest wykreślenie firmy z rejestru CEIDG.

Jeśli w ciągu dwóch miesięcy od śmierci właściciela firmy, nie zostaną podjęte kroki w celu kontynuacji działalności, firma zostanie wykreślona z CEIDG i rejestru podatników.

Na koniec warto pamiętać, że postępowanie spadkowe może trwać kilka miesięcy, ale może też ciągnąć się przez kilka lat.

Tekst powstał we współpracy z portalem: Mala-Firma.pl