Co oznacza rezygnacja ze stosowania kasy fiskalnej?

Na podstawie art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług większość podatników sprzedających towary i usługi na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych ma obowiązek ewidencjonować osiągnięte z tego tytułu obroty za pomocą kasy rejestrującej.

Rezygnacja z kasy

Podatnik, który rozpoczął stosowanie kasy fiskalnej nie może skorzystać ze zwolnienia określonego w § 3 ust. 1 pkt 1 i 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju i Finansów z 20 grudnia 2017 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Przepis ten określa limit obrotów uprawniający do skorzystania ze zwolnienia z obowiązku stosowania kasy dla kontynuujących i rozpoczynających działalność na 20 000 zł rocznie na rzecz podmiotów prywatnych. Przepis ten nie przewiduje wprost możliwości rezygnacji ze stosowania kasy rejestrującej lecz w sytuacji gdy podatnik przestanie spełniać kryterium obowiązku stosowania kasy tj. sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych, odpadnie obowiązek ewidencjonowania sprzedaży w kasie fiskalnej. Jego brak sprawia, iż rezygnacja z jej stosowania jest w takiej sytuacji możliwa.

Dopuszczalność takiej rezygnacji potwierdzają organy skarbowe np. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 19 grudnia 2011 r., sygn. IBPP4/443-1534/11/KG, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 8 kwietnia 2014 r., sygn. IPTPP4/443-70/14-2/JM.

Prawo do rezygnacji podatnik nabędzie również w sytuacji gdy kasę rejestrującą stosował a zacznie wykonywać wyłącznie którąś z 51 czynności korzystających ze zwolnienia przedmiotowego z obowiązku ewidencjonowania w kasie. Wymienione one zostały w załączniku do ww. rozporządzenia. Są to m.in. sprzedaż na rzecz pracowników, usługi ubezpieczeniowe, sprzedaż wysyłkowa pod warunkiem, że zapłata następuje poprzez bank lub SKOK. Możliwość taką również potwierdzają organy podatkowe, np. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 4 marca 2015 r., sygn. ITPP1/443-1533/14/AJ.

W powyższych sytuacjach rezygnacja ze stosowania kasy rejestrującej była spowodowana zmianą profilu działalności gospodarczej podatnika.

Kasa zainstalowana pomyłkowo

Mogą jednak zdarzyć się przypadki, gdy podatnik podlegający zwolnieniu ze stosowania kasy w latach ubiegłych zainstalował ją i ewidencjonował za jej pomocą obroty pomyłkowo. Na przykład błędnie obliczył limit uprawniający do zastosowania zwolnienia. W takim przypadku możliwa jest rezygnacja ze stosowania tego urządzenia. Warunkiem jest spełnienie w momencie rozpoczęcia działalności gospodarczej i dalsze wypełnianie kryteriów zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej na postawie przepisów regulujących zwolnienie, czyli rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Możliwość rezygnacji ze stosowania kasy zainstalowanej pomyłkowo uznał za dopuszczalne Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 11 września 2015 r., sygn. IBPP3/4512-467/15/AŚ.

Dobrowolna instalacja kasy

Przepisy w zakresie VAT nie stoją na przeszkodzie dobrowolnemu zainstalowaniu kasy fiskalnej przez podatnika. Może on to uczynić bez żadnych przeszkód np. ze względu na niezawodność takiego sposobu ewidencji sprzedaży. Ponieważ w takiej sytuacji nie powstał wobec niego obowiązek prowadzenia ewidencji przy użyciu kasy fiskalnej – korzysta bowiem ze zwolnienia podmiotowego – może swobodnie dokonać rezygnacji z takiego sposobu ewidencjonowania sprzedaży. Taką opinię wyraził Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z 6 czerwca 2013 r., sygn. ITPP1/443-254/13/AJ.

Obowiązki przy rezygnacji

Rezygnacja ze stosowania kasy fiskalnej a co za tym idzie zakończenie jej pracy w tym trybie nakłada na podatnika szereg obowiązków. Procedura wyrejestrowania określona została w § 15 rozporządzenia Ministra Finansów z 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących. Podatnik ma obowiązek:

• wykonania raportu fiskalnego dobowego i raportu fiskalnego okresowego (miesięcznego),
• złożenia w terminie 7 dni od dnia zakończenia pracy kasy w trybie fiskalnym wniosku do naczelnika urzędu skarbowego o dokonanie odczytu pamięci fiskalnej kasy,
• złożenia wniosku o wyrejestrowanie kasy z ewidencji prowadzonej przez naczelnika urzędu skarbowego,
• dokonania przy pomocy serwisanta kasy odczytu zawartości pamięci fiskalnej kasy przez wykonanie raportu rozliczeniowego za cały okres pracy kasy w obecności pracownika urzędu skarbowego, zakończonego protokołem z czynności odczytania zawartości pamięci fiskalnej sporządzonym przez tegoż pracownika.

Katalog ten uzupełnić należy o obowiązek wynikający z art. 111 ust. 6 ustawy o VAT. Jest to konieczność zwrotu odliczonych lub zwróconych vatowcom kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, w przypadku gdy w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania za ich pomocą zaprzestaną ich używania.

Zwrot taki, zgodnie z § 6 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 grudnia 2010 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, nastąpić winien w terminie do 25. dnia miesiąca po miesiącu (kwartale) w którym zaprzestano używania kasy.

Ze względu na ten obowiązek podatnicy mogę starać się utrzymywać urządzenie w działalności. Koszty przeglądów technicznych mogą okazać się niższe niż kwota, którą należałoby zwrócić fiskusowi. Ulga na jedno urządzenie to maksimum 700 zł.

Trzeba zwrócić uwagę, że organy skarbowe kierując się literalnym rozumiem terminu „zaprzestanie używania” uznają za takie jakiekolwiek przerwanie czynności, zaniechanie wykonywania czegoś. Nie ma tu znaczenia, że zaprzestanie było skutkiem okoliczności niezależnych od podatnika np. kradzieży urządzenia. Podkreślił to Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 2 lutego 2011 r., sygn. IBPP2/443-896/10/ICz. W związku z tym może być ryzykowne nie wyrejestrowanie kasy pomimo czasowego zaprzestania sprzedaży na rzecz osób prywatnych, np. na czas poszukiwania nowej lokalizacji sklepu i zajęcie się w tym czasie tylko sprzedażą na rzecz podmiotów gospodarczych. Mimo, iż nie można w takiej sytuacji uznać, że na trwałe zaprzestano używania kasy podatnik może się spotkać z żądaniem zwrotu ulgi.

Jeżeli jednak podatnik podejmie decyzję o przejściowym zaprzestaniu używania kasy i utrzymywaniu jej w gotowości do wznowienia ewidencjonowania a od momentu fiskalizacji do zaewidencjonowania ostatniego obrotu nie upłynęły trzy lata nie będzie miał obowiązku zwrotu ulgi na zakup kasy. Warunkiem jest nieprzerwane prowadzenie działalności gospodarczej i dokonywanie przeglądów technicznych kasy. Takie zdanie wyraził Naczelnik Urzędu Skarbowego w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z 15 grudnia 2006 r., sygn. PP/443-41/06.

Powyższe okoliczności pokazują, że decyzja o rezygnacji ze stosowania kasy fiskalnej musi być dobrze przemyślana i to nie tylko z uwagi na ewentualność zwrotu ulgi, lecz również pod kątem przyszłej działalności gospodarczej podatnika.

Adam Okonkwo