CIT: Praca Zarządu bez wynagrodzenia a przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń

Nieodpłatne pełnienie funkcji członków zarządu Spółki (Wnioskodawcy) przez osoby będące jednocześnie członkami zarządu udziałowca tej Spółki, nie skutkuje po stronie Wnioskodawcy powstaniem przychodu podatkowego z tytułu nieodpłatnych świadczeń, (...) ponieważ świadczeniodawca (tenże udziałowiec) uzyskuje lub uzyska w przyszłości od świadczeniobiorcy (Wnioskodawcy) świadczenie ekwiwalentne np. w postaci dywidendy.

Stan faktyczny i zdarzenie przyszłe

Wnioskodawca, Spółka Akcyjna (dalej: „Wnioskodawca” lub „Spółka”) jest samodzielnym podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, którego podstawowa działalność gospodarcza prowadzona jest w zakresie produkcji i sprzedaży energii cieplnej. Spółka wchodzi w skład Grupy Kapitałowej. Właścicielem Spółki, posiadającym 100% jej akcji jest spółka krajowa X sp. z o.o., zaś właścicielem spółki X, posiadającym 100% jej udziałów, jest spółka dominująca w Grupie Kapitałowej, której akcje posiada również Skarb Państwa. Zarząd Spółki sprawuje swe funkcje (zgodnie z regulacjami Kodeksu Spółek Handlowych) na podstawie powołania, przy czym uchwała Rady Nadzorczej o powołaniu członków zarządu nie określa dla członków Zarządu wynagrodzenia za sprawowanie tych funkcji. Członkowie Zarządu Spółki są równocześnie członkami Zarządu X sp. z o.o.

Z członkami Zarządu Spółki od dnia 01.01.2018r. zostały zawarte również umowy cywilnoprawne o świadczenie usług zarządzania Spółką (dalej: „Umowa”), które zastąpiły dotychczasowe umowy o pracę. Umowy te, za wykonywanie przez członków Zarządu usług zarządzania na rzecz Spółki, nie określają wynagrodzenia, bowiem wynagrodzenie za czynności wykonywane na rzecz Spółki, zgodnie z treścią zawartych Umów, zawarte są w wynagrodzeniu za usługi zarządzania świadczone przez członków zarządu na rzecz X sp. z o.o. wypłacanym tym osobom przez spółkę X, na podstawie umowy o świadczenie usług zarządzania zawartej pomiędzy X sp. z o.o. a członkami zarządu spółki X.

Członkowie zarządu X sp. z o.o. (analogicznie jak u Wnioskodawcy) pełnią te funkcje na zasadzie powołania (przez Walne Zgromadzenie), w oparciu o przepisy Kodeksu Spółek Handlowych i z tego tytułu nie otrzymują wynagrodzenia.

Treść zapisu z umowy: „W związku z łączeniem przez Zarządzającego funkcji Wiceprezesa Zarządu w spółce X sp. z o.o. oraz organie zarządzającym Spółką, będący podmiotem zależnym od ww. spółki z tytułu świadczenia Usług opisanych w niniejszej Umowie, Zarządzający nie pobiera odrębnego wynagrodzenia, a wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji Wiceprezesa Zarządu Spółki zawarte jest w kwocie wynagrodzenia pobieranego z tytułu pełnienia funkcji Wiceprezesa Zarządu w spółce pod firmą X sp. z o.o.”

Stąd też koszty za usługi zarządzania świadczone na rzecz Spółki na podstawie Umowy, nie są ponoszone przez Wnioskodawcę, lecz przez jej właściciela, tj. spółkę X.

Konstrukcja powyższa jest następstwem zastosowania się spółek Grupy Kapitałowej do ustawy z dnia 9 czerwca 2016 r. o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami (Dz.U. z 2016 r. poz. 1202), w której to w art. 5 ust. 1 pkt 3 postanowiono, iż członek organu zarządzającego nie będzie pobierał wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka organu w podmiotach zależnych od spółki w ramach grupy kapitałowej w rozumieniu art. 4 pkt 14 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów.

Pytanie i stanowisko podatnika

Czy w związku z brakiem ponoszenia odpłatności za usługi zarządzania, które są świadczone przez członków zarządu na rzecz Spółki na podstawie zawartej Umowy cywilnoprawnej, Spółka winna rozpoznać przychód z tytułu nieodpłatnie otrzymanych świadczeń, podlegający opodatkowaniu podatkiem CIT ?

W stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) przedstawionym we wniosku, Spółka nie jest zobowiązana do ustalenia przychodu z tytułu nieodpłatnych świadczeń, podlegającego opodatkowaniu CIT.

Zgodnie z art. 12 ust. 2 pkt 2 (winno być: art. 12 ust. 1 pkt 2) ustawy o CIT do przychodów podatkowych zalicza się m.in. wartość rzeczy i praw otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. W ww. ustawie nie określono, co należy rozumieć przez nieodpłatne świadczenia. Zgodnie jednak z przyjętą praktyką (ugruntowaną zarówno wśród organów podatkowych, jak i sądów administracyjnych), na potrzeby podatku dochodowego nieodpłatne świadczenia to te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie w majątku podatnika, mające konkretny wymiar finansowy. Powstanie przychodu z nieodpłatnych świadczeń należy rozważyć zawsze wtedy, gdy podatnik otrzymuje bez obowiązku świadczenia wzajemnego rzeczy lub prawa, bądź inne świadczenia lub też możliwość korzystania z rzeczy lub praw.

W świetle przytoczonej definicji nieodpłatnych świadczeń uznaje się jednak, że gdy funkcję członka zarządu pełni bez wynagrodzenia osoba będąca wspólnikiem spółki lub jej pracownikiem, to po stronie tej spółki nie powstaje przychód z nieodpłatnych świadczeń. Jest to spowodowane tym, że wspólnik (członek zarządu) może uzyskać w przyszłości określone świadczenia od spółki, tj. dywidendę. Jest on zatem zainteresowany osiąganiem zysku przez spółkę i zwiększaniem wartości jej majątku, które mogą mu przynieść obecnie i w przyszłości określone korzyści majątkowe.

Tak uznał np. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 28 stycznia 2016 r., nr IPPB6/4510-457/15-2/AK. Organ podatkowy stwierdził, że nie ma znaczenia, czy funkcje zarządcze pełni wspólnik będący osobą fizyczną, czy też wspólnik będący osobą prawną poprzez swojego pracownika/współpracownika. W obu bowiem przypadkach wspólnik za świadczone usługi otrzymuje ekwiwalent - korzyść ekonomiczną w postaci dywidendy. Według organu podatkowego:

„(...) nie ma znaczenia, że w przypadku wspólnika będącego osobą prawną funkcje zarządcze pełnione są przez powołanego do tego celu pracownika/współpracownika. Wspólnik - osoba prawna nie może wszak sam zasiąść w zarządzie i tym samym oddelegowuje do pełnienia tej funkcji np. swojego pracownika, który wykonywał będzie te wszystkie czynności, jakie wykonywałby wspólnik będąc osobą fizyczn...