CIT: Nieodpłatne poręczenia i gwarancje w świetle najnowszych interpretacji

Dosyć częstą praktyką wramach prowadzonej działalności gospodarczej jest udzielanie poręczeń/gwarancji szczególnie pomiędzy podmiotami powiązanymi. Wsytuacji gdy poręczenia takie są udzielane nieodpłatnie, pojawiają się wątpliwości na gruncie przepisów opodatku dochodowym odosób prawnych wzakresie skutków podatkowych korzystania ztakiego nieodpłatnego poręczenia.

Nieodpłatne świadczenie

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT) przychodami są w szczególności wartości otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartości innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń.

Ustawa o CIT nie definiuje pojęcia nieodpłatnego świadczenia. Jednak w orzecznictwie i interpretacjach podatkowych ugruntował się pogląd, że nieodpłatnym świadczeniem jest uzyskana przez podatnika wymierna korzyść majątkowa niezwiązana z poniesieniem wydatków, powstaniem kosztów, z obowiązkiem uiszczenia wynagrodzenia lub inną formą ekwiwalentu (uchwała składu siedmiu sędziów NSA z 18 listopada 2002 r., sygn. akt FPS 9/02).

Przechodząc na grunt przedstawionego tematu, zaznaczmy, że w kwestii ewentualnego powstania przychodu po stronie podmiotu, któremu udzielono nieodpłatnej gwarancji, nie wypracowano dosyć długo jednolitego podejścia. Aktualnie istnieją w obiegu prawnym dwa stanowiska.

Nieodpłatnie udzielone poręczenia powodują przychód

Pierwsze z nich podkreśla, że świadczeniodawca (podmiot udzielający gwarancji) wyraża pozytywną wolę świadczenia, tzn. w razie zaistnienia konieczności zobowiązał się do spłaty zobowiązania ciążącego na innym podmiocie (dłużniku). Co za tym idzie, wyraża gotowość do zaangażowania własnych aktywów w przyszłości na ewentualną spłatę zobowiązania dłużnika. Gotowość taka posiada swoją wartość, czego dowodzi to, że istnieją instytucje finansowe, które świadczą odpłatnie tego typu usługi.

Skoro w praktyce uzyskanie poręczenia stanowi odpłatną usługę finansową instytucji finansowych, uzyskanie takiego poręczenia bez wynagrodzenia powinno stanowić przychód po stronie odbiorcy świadczenia (por. wyrok NSA z 26 stycznia 2010 r., sygn. akt II FSK 1417/08, pismo dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 19 stycznia 2011 r., sygn. ITPB3/423-647/10/PST...