Bonus dla najemcy a VAT

Samo zawarcie przez najemcę umowy najmu, z jednoczesną płatnością otrzymaną od wynajmującego, jeżeli nie towarzyszą mu inne działania lub zaniechania najemcy, nie stanowi świadczenia usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

SENTENCJA

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Janusz Zubrzycki (sprawozdawca), Sędzia NSA Grażyna Jarmasz, Sędzia WSA (del.) Izabela Najda – Ossowska, Protokolant Krzysztof Zaleski, po rozpoznaniu w dniu 2 lipca 2013 r. na rozprawie w Izbie Finansowej skargi kasacyjnej Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 24 maja 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 2381/11 w sprawie ze skargi B. Sp. z o. o. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 26 kwietnia 2011 r., nr [...] w przedmiocie podatku od towarów i usług:

1. oddala skargę kasacyjną,
2. zasądza od Ministra Finansów na rzecz B. Sp. z o. o. z siedzibą w W. kwotę 180 (słownie: sto osiemdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

UZASADNIENIE

1. Wyrok Sądu pierwszej instancji i przedstawiony przez ten Sąd tok postępowania przed organami.

1.1. Wyrokiem z dnia 24 maja 2012 r., sygn. akt III SA/Wa 2381/11, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skargi B. sp. z o.o. z siedzibą w W. uchylił interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 26 kwietnia 2011 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług oraz zasądził na rzecz skarżącej spółki zwrot kosztów postępowania sądowego.

1.2. Przedstawiając stan faktyczny sprawy Sąd pierwszej instancji wskazał, że we wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług spółka podała, że jest właścicielem budynku komercyjnego (biurowca) i w ramach swojej działalności wynajmuje pomieszczenia znajdujące się w tymże budynku różnym najemcom na podstawie wieloletnich umów najmu. W wyniku negocjacji kolejnej (bądź pierwszej) umowy najmu z dotychczasowymi (bądź potencjalnymi) najemcami spółka, jako wynajmujący, jest zobowiązana do wypłacenia danemu najemcy jednorazowej kwoty, stanowiącej zachętę dla tego najemcy do zawarcia negocjowanej umowy najmu. Zarówno spółka, jak i najemcy, są przy tym czynnymi podatnikami VAT. W oparciu o tak przedstawiony stan faktyczny spółka zapytała, czy wypłacana danemu najemcy przez spółkę jednorazowa kwota, stanowiąca zachętę do zawarcia negocjowanej długoterminowej umowy najmu, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT (1) oraz czy spółce będzie przysługiwać odliczenie podatku VAT naliczonego z faktury VAT wystawionej przez najemcę, dokumentującej wypłatę przez spółkę najemcy jednorazowej kwoty, stanowiącej zachętę do zawarcia negocjowanej długoterminowej umowy najmu (2). Jednocześnie spółka – przedstawiając swoje stanowisko w powyższych kwestiach – stwierdziła, że w opisanym stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym nie można mówić o jakimkolwiek świadczeniu ze strony najemcy na rzecz spółki, w zamian za które najemca otrzymuje wynagrodzenie. Wyjaśniła, że wprawdzie mamy do czynienia z umową zobowiązaniową, niemniej w zamian za kwotę zachęty najemca nie jest zobowiązany do wykonania jakiejkolwiek czynności, której beneficjentem miałaby być spółka. Wskazała, że odpowiednikiem jej świadczenia w postaci jednorazowej kwoty pieniężnej wypłaconej na rzecz danego najemcy będzie wyłącznie zgoda tego najemcy na zawarcie negocjowanej umowy najmu, w następstwie której między spółką (jako usługodawcą) a najemcą (jako usługobiorcą) dochodzi do świadczenia usług. W związku z powyższym spółka przyjęła, że kwota, o której mowa w pytaniu pierwszym nie podlega opodatkowaniu VAT, a zatem w przypadku gdy jej otrzymanie zostanie udokumentowane przez najemcę fakturą VAT, zamiast notą obciążeniową, spółka nie będzie uprawniona do odliczenia podatku VAT naliczonego z tej faktury.

Minister Finansów uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. Organ zwrócił uwagę, że podczas negocjacji umowy najmu, niezależnie od jej zawarcia, dochodzi do zawiązania innego stosunku zobowiązaniowego, w którym najemca jest w stanie zaakceptować warunki spółki w zamian za wypłaconą jednorazowo kwotę pieniężną. W ocenie organu kwota "na zachętę" nie jest wypłacana każdemu oferentowi, ale jest wypłacana najemcy przyszłemu lub obecnemu, czyli podmiotowi, który przystąpił do negocjacji umowy i na rzecz którego spółka będzie świadczyła usługę najmu. W takiej sytuacji – w ocenie organu – występuje wyraźny związek wypłaconego przez spółkę wynagrodzenia za wzajemne zachowanie kontrahenta (świadczenie) w postaci przyjęcia proponowanych przez spółkę warunków umowy najmu. W takiej sytuacji występuje – zdaniem organu – konieczny element wzajemności, wystarczający do uznania, że płatność jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę. Organ przyjął, że w przestawionych okolicznościach zachowanie najemcy w świetle art. 8 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm., dalej "u.p.t.u.") uznać należy za usługę świadczoną odpłatnie i w związku z tym podlegającą opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Odnosząc się do pytania drugiego Minister Finansów stwierdził, że spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej wypłatę spornej kwoty, pod warunkiem spełnienia przez nią przesłanek pozytywnych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 u.p.t.u.

2. Skarga do Sądu pierwszej instancji.

2.1. W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego spółka wniosła o uchylenie wydanej w jej sprawie interpretacji indywidualnej, zarzucając Ministrowi Finansów naruszenie:

1. art. 5 ust. 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1, art. 86 ust. 1, art. 88 ust. 3a pkt 2 oraz art. 106 ust. 1 u.p.t.u., przez błędną wykładnię, skutkującą uznaniem przez organ, iż w przedstawionym zdarzeni...