Bilans 2016. Koniec roku to czas na inwentaryzację

Ostatni kwartał roku obrotowego to czas, w którym można zacząć przeprowadzać inwentaryzację środków trwałych. Zgodnie z przepisami, spisywanie niektórych składników majątku można zacząć już 3 miesiące przed końcem roku. 

Zgodnie z art. 26 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r., poz. 1047, z późn. zm.) jednostki gospodarcze mają obowiązek przeprowadzania inwentaryzacji na ostatni dzień każdego roku obrotowego. Termin i częstotliwość inwentaryzacji uważa się za dotrzymane, jeżeli inwentaryzację składników aktywów, z wyłączeniem aktywów pieniężnych, papierów wartościowych, produktów w toku produkcji oraz materiałów, towarów i produktów gotowych, rozpoczęto nie wcześniej niż 3 miesiące przed końcem roku obrotowego, a zakończono do 15. dnia następnego roku, ustalenie zaś stanu nastąpiło przez dopisanie do lub odpisanie od stanu stwierdzonego drogą spisu z natury lub potwierdzenia salda – przychodów i rozchodów (zwiększeń i zmniejszeń), jakie nastąpiły między datą spisu lub potwierdzenia a dniem ustalenia stanu wynikającego z ksiąg rachunkowych. Oznacza to, że inwentaryzacja składników aktywów może być prowadzona między 1 października a 15 stycznia.

Obowiązek przeprowadzenie inwentaryzacji

Zwróćmy uwagę, że rachunkowość jednostki obejmuje m.in. okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów. Mówi o tym art. 4 ust. 3 ustawy o rachunkowości. Pośrednio, obowiązek przeprowadzania inwentaryzacji wynika również z zapisu, zgodnie z którym jednostki mają obowiązek rzetelnie i jasno przedstawiać swoją sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. Trzeba tu zaznaczyć, że dane, które wykazuje się w sprawozdaniu finansowym, mogą być wiarygodne w zasadzie jedynie w sytuacji, gdy zostały zweryfikowane ze stanem faktycznym.

Cel inwentaryzacji

Podstawowe cele przeprowadzania inwentaryzacji to:

  1. ustalenie faktycznego (rzeczywistego) stanu aktywów i pasywów jednostki,
  2. porównanie rzeczywistych danych uzyskanych podczas inwentaryzacji z danymi wykazanymi w księgach rachunkowych,
  3. rozliczenie osób materialnie odpowiedzialnych za powierzone im mienie jednostki.

Metody (formy) inwentaryzacji i ich zastosowanie

Co do zasady ustalenie rzeczywistego stanu składników majątku, dokonywanego w trakcie inwentaryzacji, może odbywać w formie:

  1. spisu z natury,
  2. potwierdzenia sald,
  3. porównania stanów określonych w księgach rachunkowych z dokumentami źródłowymi.

Warto pamiętać, że wybór formy inwentaryzacji nie jest dowolny. Ustawa precyzuje dokładnie, które składniki powinny być inwentaryzowane konkretną metodą. I tak:

  • w formie spisu z natury na ostatni dzień roku obrotowego (art. 26 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 pkt 1 ustawy o rachunkowości) inwentaryzujemy:
    • aktywa pieniężne, czyli krajowe środki płatnicze, waluty obce i dewizy (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych),
    • papiery wartościowe w postaci materialnej,
    • rzeczowe składniki aktywów obrotowych (produkty gotowe, produkty w toku produkcji, półprodukty, materiały i towary) odpisywane w koszty w momencie ich zakupu lub wytworzenia;
  • w formie spisu z natury na ostatni kwartał roku obrotowego, do 15. dnia następnego roku inwentaryzujemy:
    • znajdujące się na terenie niestrzeżonym lub znajdujące się na terenie strzeżonym, lecz nieobjęte ewidencją ilościowo-wartościową rzeczowe składniki aktywów obrotowych (art. 26 ust. 3 pkt 1 ustawy o rachunkowości),
    • znajdujące się na terenie niestrzeżonym środki trwałe  z wyjątkiem środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości (art. 26 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 pkt 1 ustawy o rachunkowości),
    • znajdujące się na terenie niestrzeżonym maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie (art. 26 ust. 1 pkt 1 i ust. 3 pkt 1 ustawy o rachunkowości),
    • składniki aktywów, będące własnością innych jednostek, powierzone do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub używania, z powiadomieniem tych jednostek o wynikach spisu; obowiązek spisu nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania (art. 26 ust. 2 ustawy o rachunkowości);
  • w formie spisu z natury raz w roku inwentaryzujemy:
    • zapasy towarów i materiałów (opakowań) objętych ewidencją wartościową w punktach obrotu detalicznego jednostki (art. 26 ust. 3 pkt 4 ustawy o rachunkowości),
    • zapasy drewna w jednostkach prowadzących gospodarkę leśną (art. 26 ust. 3 pkt 5 ustawy o rachunkowości);
  • w formie spisu z natury raz w ciągu 2 lat inwentaryzujemy:
    • znajdujące się w strzeżonych składowiskach i objęte ewidencją ilościowo-wartościową zapasy materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów;
  • w formie spisu z natury raz na 4 lata inwentaryzujemy:
    • nieruchomości zaliczone do środków trwałych oraz inwestycji, a także znajdujące się na terenie strzeżonym inne środki trwałe oraz maszyny i urządzenia wchodzące w skład środków trwałych w budowie;
  • w drodze potwierdzenia salda na ostatni dzień każdego roku obrotowego (art. 26 ust. 1 pkt 2 ustawy o rachunkowości) inwentaryzujemy:
    • papiery wartościowe w formie niematerialnej;
  • w drodze potwierdzenia salda na ostatni kwartał roku obrotowego, do 15. dnia następnego roku inwentaryzujemy:
    • aktywa finansowe zgromadzone na rachunkach bankowych lub przechowywane przez inne jednostki (z wyłączeniem papierów wartościowych w formie zdematerializowanej),
    • należności, w tym udzielone pożyczki (z wyjątkiem należności spornych i wątpliwych, a w bankach również należności zagrożonych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, z tytułów publicznoprawnych, a także inne aktywa i pasywa, jeżeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe),
    • powierzone kontrahentom własne składniki aktywów;
  • w drodze weryfikacji poprzez porównanie danych zawartych w księgach rachunkowych z danymi wynikającymi z dokumentów inwentaryzujemy:
    • środki trwałe, do których dostęp jest znacznie utrudniony,
    • grunty oraz prawa zakwalifikowane do nieruchomości,
    • należności sporne i wątpliwe, a w bankach również należności zagrożone,
    • należności i zobowiązania wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych,
    • należności i zobowiązania z tytułów publicznoprawnych,
    • inne aktywa i pasywa, których zinwentaryzowanie w drodze spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe, np. rozliczenia międzyokresowe przychodów i kosztów, fundusze specjalne, wartości niematerialne i prawne.

Na koniec jeszcze ważne przypomnienie: Przeprowadzenie i wyniki inwentaryzacji należy odpowiednio udokumentować i powiązać z zapisami ksiąg rachunkowych. Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem wykazanym w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.

Krzysztof Koślicki

Wszystkie artykuły z tego działu »

WASZE KOMENTARZE (0)

Dodaj nowy komentarz

komentarz:
podpis:
 

Drodzy Użytkownicy podatki.biz. Choć czytamy uważnie Wasze komentarze, nie odpowiadamy na pytania w kwestiach szczegółowych. Zadając je, kierujecie je nie do nas, a do innych Użytkowników podatki.biz. Jeżeli chcecie wyjaśnić lub rozwiązać jakiś problem, zachęcamy do skorzystania z naszego forum dyskusyjnego - www.podatki.biz/forum

Zespół podatki.biz

Napisz komentarz...