Amortyzacja: Wartość początkowa według wyceny podatnika

Z uzasadnienia: Użyte w art. 22g ust. 8 ustawy o PIT pojęcie "nie może ustalić" winno być odnoszone do okoliczności obiektywnych, może ono wynikać z rożnych sytuacji, nie zostało bowiem wyraźnie przez prawodawcę określone. Organ pominął możliwości ustalenia wartości początkowej, wprowadzanego po raz pierwszy do ewidencji, środka trwałego - metodą określoną w tym przepisie w sytuacji, gdy podatnik w odniesieniu do tego składnika majątku nie miał jeszcze obowiązku gromadzić dokumentów księgowych i nie obciążał go obowiązek dokumentowania wydatków w sposób, który uzależnia uznanie ich za koszt uzyskania przychodów. Wydaje się, że właśnie dla takich przypadków ustawodawca wprowadził, jako rozwiązanie szczególne, możliwość oceny wartości środka trwałego metodą określoną w art. 22g ust. 8.

SENTENCJA

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Artur Adamiec, Sędziowie Sędzia WSA Maria Grabowska, Sędzia WSA Danuta Kuchta (spr.), Protokolant Starszy sekretarz sądowy Celestyna Niedziela, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 9 maja 2013 r. sprawy ze skargi H. K. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w K. z dnia [...] nr [...] w przedmiocie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2009 r.:

1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji;
2. określa, że zaskarżona decyzja nie może być wykonana w całości;
3. zasądza od Dyrektora Izby Skarbowej w K. na rzecz H. K. kwotę [...] (...) złote tytułem zwrotu kosztów postępowania.

UZASADNIENIE

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] lutego 2013 r. nr [...] Dyrektor Izby Skarbowej w K. utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego w B. z dnia [...] października 2012 r. nr [...] określającą H. K. (dalej również jako "skarżący") wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2009 r. w kwocie 3 059 zł.

Dyrektor Izby Skarbowej wyjaśnił w decyzji, że skarżący w 2009 r. prowadził jednoosobową działalność gospodarczą w zakresie sprzedaży części i akcesoriów do pojazdów samochodowych oraz ręczników i papieru toaletowego. W zeznaniu PIT-36L za 2009 r. podatnik wykazał przychód z działalności gospodarczej w wysokości [...] zł, koszty uzyskania przychodu: [...] zł, dochód: [...] zł, składki na ubezpieczenie społeczne: [...] zł, podstawę opodatkowania: [...] zł, składkę na ubezpieczenie zdrowotne: [...] zł, podatek należny: [...] zł, sumę wpłaconych zaliczek: [...] oraz nadpłatę: [...] zł.

W dniach [...] maja 2012 r. u skarżącego przeprowadzono postępowanie kontrolne w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2009 r. W wyniku kontroli ustalono, że księga przychodów i rozchodów prowadzona była w sposób nierzetelny. Kontrolujący stwierdzili zawyżenie kosztów uzyskania przychodów o kwotę 8 220 zł (z tytułu odpisów amortyzacyjnych) i o kwotę 1,25 zł (z tytułu nieprawidłowego przeliczenia kursu euro). Ponadto stwierdzili niezaewidencjonowanie przychodu z tytułu sprzedaży papieru toaletowego i ręczników papierowych (1748,83 zł) oraz z tytułu internetowej sprzedaży części samochodowych (2417,21 zł).

W dniu [...] lipca 2012 r. skarżący złożył korektę zeznania za 2009 r., w której uwzględnił zwiększenie przychodu o 4166,04 zł i wykazał podatek należny w wysokości 1497 zł. W związku z tym, że korekta nie uwzględniała wszystkich ustaleń kontroli Naczelnik Urzędu Skarbowego w B., po przeprowadzeniu postępowania podatkowego, decyzją z dnia [...] października 2012 r. określił skarżącemu wysokość zobowiązania podatkowego w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2009 r. w kwocie 3059 zł.

Rozpatrując złożone od powyższej decyzji odwołanie, Dyrektor Izby Skarbowej przytoczył treść przepisów art. 22 ust. 1, art. 22 ust. 8, art. 22g ust. 1 pkt 1 oraz art. 22g ust. 3 ustawy z dnia 27 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, (Dz.U. z 2000, nr 14, poz. 176, ze zm., dalej jako „u.p.d.o.f.”). Wskazał przy tym, że w dniu [...] kwietnia 2007 r. skarżący kupił za cenę 5000 EURO samochód ciężarowy marki [...] nr VIN [...] rok produkcji 2006. W związku z rozpoczętą w 2008 r. działalnością gospodarczą ("P.P.U.H. "K." H. K.), podatnik w dniu [...] lutego 2008 r. wprowadził samochód do ewidencji środków trwałych, przyjmując wartość początkową w wysokości 60 000 zł. Wartość tę ustalił na podstawie art. 22g ust. 8 u.p.d.o.f. tj. według cen rynkowych samochodów tego samego rodzaju z grudnia poprzedzającego rok wprowadzenia środka trwałego do ewidencji. Miesięczny odpis amortyzacyjny w 2009 r. wyniósł 1.000 zł, a roczny 12.000 zł. W toku postępowania skarżący wyjaśnił, że w/w samochód w dniu jego zakupu był poważnie uszkodzony. Pojazd ten naprawiał samodzielnie przez okres około siedmiu miesięcy do listopada 2007 r., a po jego zarejestrowaniu w dniu [...] listopada 2007 r. używał go do celów prywatnych. Skarżący poinformował, że na wyliczoną przez niego wartość samochodu wpłynęły koszty związane z remontem. Oświadczył przy tym, że skoro samochód sprowadzony był dla celów prywatnych, to nie miał obowiązku gromadzenia dokumentacji w zakresie kosztów związanych z zakupem (koszty wyjazdu, pobytu w Austrii, transportu zakupionego samochodu do Polski, zakupu części zamiennych, naprawy).

Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził natomiast, że za wartość początkową przedmiotowego samochodu należało przyjąć cenę zakupu, a nie wycenę podatnika. Zatem wartość początkowa powinna wynieść 18 900 zł, zaś miesięczna kwota amortyzacji 315 zł. W związku z powyższym koszty uzyskania przychodów za 2009 r. powinny zostać skorygowane o kwotę 8 220 zł z tytułu zawyżenia kwoty odpisów amortyzacyjnych od samochodu [...]. Organ odwoławczy wskazał przy tym, że cenę nabycia wskazaną w umowie sprzedaży (5000 EURO) należało przeliczyć na złote według kursu średniego EURO ogłaszanego przez NBP z dnia [...] kwietnia 2007 r. stosownie do art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f.

Organ przyjął, że skarżący nie powinien był zastosować art. 22g ust. 8 u.p.d.o.f. Przepis ten przewiduje wprawdzie możliwość ustalenia wartości początkowej nabytego w drodze kupna środka trwałego, na podstawie wyceny dokonanej przez podatnika, jednakże tylko w przypadku, gdy nie można ustalić ceny jego nabycia, co nie miało miejsca w niniejszej sprawie. Fakt, iż wartość wynikająca z umowy sprzedaży może nie odzwierciedlać aktualnej wartości samochodu, nie stanowi przesłanki uzasadniającej zastosowanie art. 22g ust. 8 u.p.d.o.f. Ponadto ustalenie wartości początkowej środka trwałego w drodze wyceny dokonanej przez podatnika jest wyjątkiem od zasady ustalania tej wartości wg ceny nabycia. Niemożność ustalenia wartości początkowej środka trwałego zgodnie z tą generalną zasadą winna mieć przy tym charakter obiektywny (np. znaczny upływ czasu).

Swoje stanowisko organ uzasadnił również tym, że podatnik nie załączył żadnych dowodów na poniesione wydatki na remont samochodu. W celu potwierdzenia stanu technicznego samochodu w dniu jego kupna oraz poniesionych kosztów na jego remont skarżący przedłożył jedynie korespondencję mailową między swoim szwagrem a sprzedawcą w/w samochodu, z której wynika, że przedmiotowy pojazd w wyniku zderzenia czołowego uległ całkowitemu uszkodzeniu z przodu. Ponadto załączył oświadczenie siedmiu świadków, że na jego posesji w okresie od maja do listopada 2007 r. znajdował się silnie uszkodzony naprawiany własnymi siłami samochód marki [...]. Zdaniem organu, niezrozumiałym jest nieposiadanie przez skarżącego jakichkolwiek dowodów potwierdzających wydatki na zakup chociażby części zamiennych wbudowanych do samochodu. Dokumenty takie są bowiem niezbędne dla złożenia ewentualnych reklamacji czy skorzystania z gwarancji. Niezgodne więc z doświadczeniem życiowym (zwłaszcza uwzględniając okoliczność, że skarżący przechowywał dokument potwierdzający cenę nabycia samochodu) jest twierdzenie podatnika, że nie gromadził tych dowodów, gdyż nie miał takiego obowiązku z uwagi na fakt, że samochód był zakupiony dla celów osobistych. Organ nie dał wiary twierdzeniom skarżącego również z tego powodu, że z przebiegu zdarzeń (zakup w dniu [...] kwietnia 2007 r., remont trwający siedem miesięcy, rejestracja samochodu w dniu [...] listopada 2007 r., zgłoszenie działalności gospodarczej w dniu [...] stycznia 2008 r. oraz wprowadzenie samochodu do ewidencji środków trwałych w dniu [...] lutego 2008 r.) nie wynika, by zakupiony samochód miał służyć celom prywatnym. Ponadto organ zaznaczył, że przedłożone przez podatnika oświadczenia świadków i korespondencja ze sprzedawcą w żaden sposób nie świadczą o rzeczywistym poniesieniu wydatków i ich wysokości. Dodał, że w przypadku dokumentowania poniesionych kosztów, ciężar dowodu spoczywa na podatniku, a w niniejszej sprawie skarżący nie przedłożył żadnego dowodu potwierdzającego ich poniesienie.

Organ uznał ponadto za niezasadne powoływanie się przez skarżacego na możliwość zastosowania w przedmiotowej sprawie przepisu art. 22g ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. Wskazał, że powoływany w tym zakresie przez podatnika wyrok NSA dotyczy innego zagadnienia i został podjęty w indywidualnej sprawie. Dodatkowo Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził, że organ pierwszej instancji zasadnie uznał prowadzoną przez skarżącego księgę podatkową za nierzetelną po stronie kosztów. Podtrzymał również pozostałe ustalenia Naczelnika Urzedu Skarbowego, co do których nie wniesiono odwołania.

Od powyższego rozstrzygnięcia a także od decyzji organu pierwszej instancji H. K. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach.

Zaskarżonym decyzjom zarzucił:

1) naruszenie prawa materialnego:

a) przepisu art. 28g ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. w związku z przepisem art. 193 § 1-6 Ordynacji podatkowej poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji błędne ustalenie wartości początkowej pojazdu podatnika, błędne ustalenie, że doszło do zawyżenia przez podatnika kosztów uzyskania przychodu i błędne ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego;

b) przepisu art. 22g ust. 8 u.p.d.o.f. w związku z przepisem art. 193 §1-6 Ordynacji podatkowej poprzez jego błędne zastosowanie pomimo konieczności zastosowania przepisu art. 28g ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.;

c) z ostrożności procesowej - przepisu art. 22g ust. 8 u.p.d.o.f. w związku z przepisem art. 193 §1-6 Ordynacji podatkowej poprzez jego niewłaściwą wykładnię i błędne przyjęcie, że można ustalić cenę nabycia środka trwałego wprowadzonego przez podatnika do ewidencji (w pełni naprawionego pojazdu [...]) na podstawie umowy nabycia pojazdu uszkodzonego i zdekompletowanego, podczas gdy pojazd po wypadku - uzupełniony o nowe elementy oraz naprawiony - stanowi inny pojazd niż nabyty pierwotnie w stanie mocno uszkodzonym, co najmniej poprzez uzupełnienie go o nowe elementy dotychczas uszkodzone lub brakujące w wyniku wypadku.

2) naruszenie przepisów postępowania:

a) art. 122, art. 124, art. 187 §1 oraz art. 210 § l Ordynacji podatkowej poprzez ich niewłaściwą wykładnię jak w treści uzasadnienia,

b) art. 121 § 1 i 180 Ordynacji podatkowej poprzez ich niezastosowanie, w szczególności przez nienależyte przeprowadzenie postępowania dowodowego i faktyczne pominięcie waloru dowodowego oświadczenia sprzedawcy o stanie pojazdu, co uniemożliwia...