11.07.2017

Pytanie: Przedsiębiorca kupił samochód osobowy, który jest wykorzystywany przede wszystkim w działalności gospodarczej, a sporadycznie do celów prywatnych. Czy samochód ten można wprowadzić do ewidencji środków trwałych, a w konsekwencji dokonywać odpisów amortyzacyjnych od jego wartości początkowej?

Odpowiedź:

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 tej ustawy.

Aby zatem dany wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów uzyskania przychodu musi spełniać łącznie następujące przesłanki:

• musi być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu,
• nie może być wymieniony w art. 23 ww. ustawy, wśród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów,
• musi być należycie udokumentowany.

Decydującym czynnikiem pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów jest zatem poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu, przy czym każdy wydatek poza wyraźnie wskazanym w ustawie - wymaga indywidualnej oceny pod kątem adekwatnego związku z przychodami i racjonalności działania dla osiągnięcia przychodu. Przy kwalifikowaniu poniesionych wydatków, należy wziąć pod uwagę ich celowość oraz potencjalną możliwość przyczynienia się wydatku do osiągnięcia przychodu, a także racjonalność wydatków, to znaczy ich adekwatność do rzeczywistych potrzeb i zakresu prowadzonej działalności oraz konieczność ich poniesienia dla osiągnięcia przychodu. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ograniczają możliwości wykorzystywania w ramach prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej większej ilości środków transportu. Warunkiem koniecznym dla uznania wydatków poniesionych na nabycie określonego składnika majątku, w tym przypadku ww. samochodu, za koszt uzyskania przychodu jest jego wykorzystywanie na potrzeby i w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Podkreślenia wymaga fakt, że wykazanie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy wykorzystywaniem samochodu, a osiągniętym przychodem spoczywa na podatniku. To on bowiem osiąga korzyści, polegające na możliwości zaliczenia wydatków poniesionych na nabycie samochodu osobowego do kosztów uzyskania przychodu i tym samym obniżeniu podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym. Jeżeli zatem charakter prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej (np. jej rozmiar, sposób wykonywania usług itp.) uzasadnia wykorzystywanie w tej działalności gospodarczej ww. samochodu), to (co do zasady) wydatki związane z tym pojazdem - w ustawowych granicach - mogą stanowić koszty uzyskania przychodów tej działalności.

Zgodnie z przytoczonym art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wydatki wymienione przez ustawodawcę w art. 23 ww. ustawy, nawet jeżeli zostały poniesione w sposób celowy, nie mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. W myśl art. 23 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie lub wytworzenie we własnym zakresie innych niż grunty i prawa wieczystego użytkowania gruntów środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, w tym również wchodzących w skład nabytego przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanych części - wydatki te, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, pomniejszone o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1, są jednak kosztem uzyskania przychodów przy określaniu dochodu z odpłatnego zbycia rzeczy określonych w art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, oraz gdy odpłatne zbycie rzeczy i praw jest przedmiotem działalności gospodarczej, a także w przypadku odpłatnego zbycia składników majątku związanych z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 1, bez względu na czas ich poniesienia.

Stosownie do art. 22 ust. 8 ww. ustawy, kosztem uzyskania przychodów są natomiast odpisy z tytułu zużycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (odpisy amortyzacyjne) dokonywane wyłącznie zgodnie z art. 22a-22o, z uwzględnieniem art. 23. Powyższe oznacza, że (co do zasady) wydatki poniesione przez podatnika na nabycie środków trwałych podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez niego działalności gospodarczej pośrednio - poprzez odpisy amortyzacyjne dokonywane od ich wartości początkowej.

Zgodnie z art. 22a ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, amortyzacji podlegają, z zastrzeżeniem art. 22c, stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania maszyny, urządzenia i środki transportu, o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1, zwane środkami trwałymi.

Mając powyższe na względzie stwierdzić należy, że jeżeli przedmiotowy samochód, spełnia definicję środka trwałego (zawartą w art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), to przedsiębiorca może ten samochód wprowadzić do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, prowadzonej działalności gospodarczej, a do kosztów podatkowych może zaliczać odpisy amortyzacyjne dokonywane od jego wartości początkowej, jednakże z uwzględnieniem limitu wskazanego w art. 23 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy. Zgodnie z tym przepisem nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 22a-22o, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania. Przy czym, bez znaczenia na możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów ww. odpisów amortyzacyjnych pozostaje fakt, że przedsiębiorca będzie sporadycznie wykorzystywał ten samochód do celów prywatnych.

Powyższe potwierdza także m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z 27 września 2016 r., sygn. 2461-IBPB-1-1.4511.460.2016.1.WRz. O wydanie interpretacji zwrócił się przedsiębiorca, który kupił samochód dla potrzeb prowadzenia firmy. Samochód ten uznał za środek trwały i ujął w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Z uwagi jednak na fakt, że przedsiębiorca zamierza sporadycznie wykorzystywać ww. samochód również do celów prywatnych (związanych z takimi zdarzeniami, jak remont prywatnego mieszkania, zakup mebli itp.), samochód ten nie został zgłoszony w myśl ustawy o podatku od towarów i usług, jako wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej, a więc zgodnie z tą ustawą ma przeznaczenie prywatno-służbowe. Przedsiębiorca chciał wiedzieć, czy postąpi prawidłowo amortyzując przedmiotowy samochód. DIS uznał, że pomimo wykorzystywania samochodu również do celów prywatnych, odpisy amortyzacyjne od jego wartości początkowej mogą stanowić koszt podatkowy, ponieważ:

(...) biorąc pod uwagę literalne brzmienie art. 22a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawa ta nie wymaga by dany składnik majątku był wykorzystywany wyłącznie na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, jako warunek zaliczenia go do środków trwałych i dokonywania odpisów amortyzacyjnych od jego wartości początkowej.

Red.