Czy nieodpłatne przekazanie towarów powoduje konsekwencje w zakresie podatku VAT?

Promocja i reklama firmy, zachęcanie do zakupu oferowanych towarów i usług, wszelkie zabiegi, których celem jest pozyskanie i związanie na stałe szerokiego kręgu kontrahentów, to dziś powszechna praktyka większości przedsiębiorców. Podmioty występujące w obrocie gospodarczym korzystają z wszelkich sposobów mogących wpłynąć na zwiększenie prowadzonej sprzedaży. W ramach różnorodnych akcji promocyjno-reklamowych firmy organizują sprzedaż premiową, przekazują swoim partnerom premie rzeczowe i gadżety reklamowe.

Czy firma, która rozdaje swoje towary kontrahentom w takich sytuacjach powinna naliczyć i odprowadzić należny podatek VAT? Czy wydanie towarów w ramach akcji marketingowej podlega opodatkowaniu?

Odpowiedź na powyższe pytania wymaga analizy obowiązującego stanu prawnego. Regulacje prawne odnoszące się do powyższego zagadnienia odnajdziemy w art. 7 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535, ostat. zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11).

Zakres obowiązywania ww. przepisów przed ich nowelizacją (tj. do dnia 1 czerwca 2005 r.) podlegał wyjaśnieniu przez NSA, który w uchwale z 28 maja 2007 r. (I FSP 5/06) orzekł:
Opodatkowaną czynnością jest zarówno przekazanie bez wynagrodzenia towarów na cele niezwiązane z przedsiębiorstwem, jak również takie przekazanie na cele związane z przedsiębiorstwem, jeśli nie stanowiły one prezentów o małej wartości ani też nie były próbkami, a przekazujący odliczył VAT naliczony przy ich zakupie. Oznacza to, iż nie ma tu znaczenia, czy przekazanie wywarło wpływ na zyski przedsiębiorstwa, czy też służyło jedynie konsumpcji (...)  jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia VAT zawartego w cenie towarów później darowanych, to każda taka darowizna musi być opodatkowana.

Według NSA wykładnia powyższych przepisów w brzmieniu obowiązującym przed 1 czerwca 2005 r. nakazywała objąć zakresem opodatkowania wszelkie czynności nieodpłatnego wydania towarów niezależnie od tego, czy wiązały się one z działalnością podatnika, jedynie z wyjątkiem prezentów o małej wartości oraz próbek związanych bezpośrednio z prowadzoną działalnością.

Z dniem 1 czerwca 2005 r. brzmienie powyższych norm zostało jednak zmienione (fundamentalna zmiana zakresu postanowień art. 7 ust. 3 VAT) i jest już jednoznaczne. Co mówią aktualnie obowiązujące przepisy?

Stosownie do art. 7 ust. 2 VAT przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się również przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, w szczególności:

1) przekazanie lub zużycie towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia,
2) wszelkie inne przekazanie towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny

– jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Powyższego przepisu nie stosujemy do przekazywanych drukowanych materiałów reklamowych i informacyjnych, prezentów o małej wartości i próbek (art. 7 ust. 3 VAT).

Wątpliwości interpretacyjne wywołuje niejednoznaczne sformułowanie ustawodawcy: „przekazanie na cele inne niż związanie ...