Transakcje z rolnikami ryczałtowymi

Zgodnie z art. 2 pkt 19 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535, z późn. zm., dalej: VAT), rolnikiem ryczałtowym jest rolnik dokonujący dostawy produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej lub świadczący usługi rolnicze, korzystający ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 VAT, z wyjątkiem rolnika obowiązanego na podstawie odrębnych przepisów do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Tym odrębnymi przepisami jest ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694, z późn. zm.), zgodnie z którą, obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych mają m.in. osoby fizyczne, jeżeli ich przychody netto ze sprzedaży towarów, produktów i operacji finansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000 EURO. Wynika z tego, że na potrzeby podatku od towarów i usług rolnicy podzieleni są na dwie kategorie:

1. rolników ryczałtowych, korzystających w zakresie dostawy produktów rolnych i świadczenia usług rolniczych ze zwolnienia,
2. rolników, którzy osiągają przychody netto o równowartości w złotych 800 000 EURO, rozliczających się na zasadach ogólnych.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 3 VAT, zwolniona jest od podatku:

1. dostawa produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywana przez rolnika ryczałtowego, oraz
2. świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego.

Przez dostawę produktów rolnych należy rozumieć dostawę towarów wymienionych w załączniku nr 2 do ustawy oraz towarów wytworzonych z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim (art. 2 pkt 20 VAT). Ustawa w art. 2 pkt 17-18 zawiera definicję gospodarstw: rolnego, leśnego i rybackiego. Natomiast przez usługi rolnicze rozumie się usługi wymienione w załączniku nr 2 do ustawy (art. 2 pkt 21 VAT).

Rozliczenie podatku z rolnikiem ryczałtowym podlegają specjalnej procedurze określonej przez przepis art. 115-118 VAT.

Rolnik ryczałtowy w związku ze zwolnieniem nie ma obowiązku (art. 117 VAT):

1. wystawiania faktur,
2. prowadzenia ewidencji dostaw i nabyć towarów i usług,
3. składania deklaracji podatkowych podatku od towarów i usług,
4. dokonywania zgłoszenia rejestracyjnego.

W myśl przepisu art. 115 ust. 1 VAT, rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych lub wykonywania usług rolniczych dla podatnika podatku, który rozlicza ten podatek, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Stawka zryczałtowanego zwrotu podatku, wynosi 5 % kwoty należnej z tytułu dostawy produktów rolnych lub świadczenia usług rolniczych pomniejszonej o kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku. Jest ona wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych.

W związku z tym, że rolnik ryczałtowy nie ma statusu podatnika, fakturę dokumentującą nabycie produktów lub usług rolnych wystawia nabywający te produkty lub usługi podatnik zarejestrowany jako podatnik VAT czynny (art. 116 ust. 1 VAT).

Faktura taka powinna być oznaczona jako ”Faktura VAT RR” i zawierać co najmniej następujące elementy (art. 116 ust. 2 i 3):

1. imię i nazwisko lub nazwę, albo nazwę skróconą dostawcy i nabywcy oraz ich adresy;
2. numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL dostawcy i nabywcy;
3. numer dowodu osobistego dostawcy lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną;
4. datę dokonania nabycia lub wykonania usługi oraz datę wystawienia i numer kolejny faktury;
5. nazwy nabytych produktów lub usług rolnych;
6. jednostkę miary i ilość nabytych produktów rolnych oraz oznaczenie (opis) klasy lub jakości tych produktów;
7. cenę jednostkową nabytego produktu rolnego bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
8. wartość nabytych produktów lub usług rolnych bez kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku;
9. stawkę zryczałtowanego zwrotu podatku;
10. kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku od wartości nabytych produktów lub usług rolnych;
11. wartość nabytych produktów lub usług rolnych wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku;
12. kwotę należności ogółem wraz z kwotą zryczałtowanego zwrotu podatku, wyrażoną cyfrowo i słownie;
13. czytelne podpisy osób uprawnionych do wystawienia i otrzymania faktury lub podpi...