Sprzedaż udziału w nieruchomości a ustawa o VAT

W przypadku sprzedaży udziału w nieruchomości mamy do czynienia ze świadczeniem usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że przez świadczenie usług, októrym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, wtym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, świadczenie usług zgodnie znakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu bądź nakazem wynikającym z mocy prawa – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu.

O co toczył się spór?

Podatnik nabył od spółki z o.o. prawo wieczystego użytkowania nieruchomości gruntowej położonej wraz ze znajdującymi się na tym gruncie i stanowiącymi odrębny od gruntu przedmiot własności budynkami i urządzeniami. Nieruchomość ta została nabyta jako „towar używany”. Za nieruchomość tę podatnik dokonał zapłaty w części, pozostałą kwotę zobowiązał się uregulować ze środków z kredytu inwestycyjnego przyznanego na zakup tej nieruchomości. Zakup nieruchomości ujęto w ewidencji środków trwałych, dokonując odpisów amortyzacyjnych. Nieruchomość ta była wykorzystywana w prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej polegającej na sprzedaży materiałów budowlanych i sanitarnych.

Podatnik sprzedał trzem osobom udziały w tej nieruchomości, tj. w prawie użytkowania wieczystego gruntu oraz własności znajdujących się na tym gruncie i stanowiących odrębny od gruntu przedmiot własności budynków i urządzeń. Sprzedaż udziałów udokumentowano fakturami VAT z dnia 25 kwietnia 2007 r., w których określono nazwę transakcji jako „czynsz za najem” i wskazano, że transakcje te są zwolnione od podatku od towarów i usług na podst. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm., dalej: ustawa o VAT).

Organy podatkowe określiły podatnikowi zobowiązanie podatkowe w podatku od towarów i usług za kwiecień 2007 r. W uzasadnieniu decyzji wskazały, że na podstawie art. 8 ust 1 ustawy o VAT sprzedaż udziałów w nieruchomości jest świadczeniem usług niepodlegającym zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w rozumieniu art. 7, w tym również:

1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w której dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu bądź nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zdaniem organów podatkowych sprzedaż udziału we współwłasności stanowi sprzedaż prawa, a nie materialnej (fizycznej) części gruntu (prawa użytkowania wieczystego gruntu) i posadowionych na nim budynków. Dlatego sprzedaż udziałów w nieruchomości jest świadczeniem usług niepodlegającym zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Organy podatkowe nie przyjęły za dowód w postępowaniu podatkowym ksiąg podatkowych – rejestrów sprzedaży VAT za 2007 r., w części dotyczącej opisanej wyżej transakcji. Jednak na podstawie art. 23 § 2 Ordynacji podatkowej odstąpił od określenia podstawy opodatkowania w drodze oszacowania, ponieważ dane wynikające z ksiąg podatkowych uzupełnione dowodami uzyskanymi ...