Opodatkowanie dotacji podatkami dochodowymi

Opodatkowanie dotacji wzbudza wiele wątpliwości podatników. W tym artykule zajmę się opodatkowaniem dotacji w zakresie obu podatków dochodowych.

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych klasyfikuje poszczególne dochody do odpowiedniego źródła uzyskania przychodu i w związku z tym dotacje mogą być przypisane do jednego z dwóch źródeł przychodu.

Źródłami tymi mogą być albo pozarolnicza działalność gospodarcza albo też przychody z innych źródeł.

Najczęściej dotacje kwalifikowane są do pozarolniczej działalności gospodarczej.

Przychód z działalności gospodarczej stanowią dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków, z wyjątkiem gdy przychody te są związane z otrzymaniem, zakupem albo wytworzeniem we własnym zakresie środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych, od których, zgodnie z art. 22a–22o Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

Przeznaczenie kwoty otrzymanej dotacji na zakup lub wytworzenie środków trwałych podlegających amortyzacji powoduje, że kwota dotacji nie stanowi przychodu w podatku dochodowym.

Dotacje mogą być jednak przeznaczane na zakup środków trwałych, takich jak nieruchomości gruntowe, oraz wartości niematerialnych i prawnych, takich jak prawo użytkowania wieczystego, od których na mocy wyraźnego przepisu nie dokonuje się amortyzacji; w takim przypadku tego rodzaju dotacja traktowana jest jako przychód z działalności gospodarczej.

Dotacje zwolnione od podatku

Dotacje, które zostały uznane za przychód, podlegają jednak licznym zwolnieniom z opodatkowania.

Zwolnieniu z podatku podlegają dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego, oraz dotacje, subwencje i dopłaty otrzymane z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez zakłady pracy chronionej na podstawie przepisów o zatrudnianiu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych.

Zwolnienia te wymienione były w Art. 21 ust. 1 pkt 47b i 48 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Do 31grudnia 2003 r. art. 21 ust. 1 pkt 47b i 48 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych brzmiał:

„Art. 21. 1. Wolne od podatku dochodowego są:

...

47b) dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego,

...

48) dotacje, subwencje i dopłaty otrzymane z Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przez zakłady pracy chronionej na podstawie przepisów o zatrudnianiu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych,”.

Od 1 stycznia 2004 r. punkty 47b i 48 zostały uchylone. Nie oznacza to jednak, że zwolnienie przestało obowiązywać.

W ustawie z dnia 12 listopada 2003 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 202, poz. 1956 z późn. zm.), która uchyliła punkt 47b i 48 znalazł się zapis mówiący, że przepisy tych punktów w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2004 r. stosuje się w zakresie i na zasadach dotychczasowych do dnia 31 grudnia 2004 r.

W ustawie z 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 263, poz. 2619 z późn. zm.) oprócz wielu innych znalazły się również zmiany dotyczące ustawy z 12 listopada 2003 r. Po raz kolejny obowiązywanie zwolnień przedłużono – tym razem do końca 2006 r.

Wniosek z tego taki, że oprócz tekstów jednolitych musimy od czasu do czasu zerknąć do przepisów zmieniających – znajdują się tam bowiem istotne z punktu widzenia podatnika zapisy.

Reasumując, dwa powyższe zwolnienia zostały wykreślone z ustawy na mocy nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z 12 listopada 2003 r.( Dz. U. Nr 202, poz. 1956 z późn. zm.).

Zmiana ta jednak nie weszła w życie, gdyż ustawa z 18 listopada 2004 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 263, poz. 2619 z późn. zm.) przywróciła zwolnienie i nakazała jego stosowanie na zasadach obowiązujących przed 1 stycznia 2004 r. do 31 grudnia 2006 r.

Zwolnieniu z podatku podlega także wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych oraz wartość świadczeń rzeczowych (w naturze), jednostek samorządu terytorialnego, ze środków agencji rządowych lub ze środków pochodzących od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych, w ramach rządowych programów (art. 21 ust. 1 pkt 114 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Istotne jest również zwolnienie przewidziane w art. 21 ust. 1 pkt 46 Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dochodów otrzymanych przez podatnika, jeżeli:

a) pochodzą od rządów państw obcych, organizacji międzynarodowych lub międzynarodowych instytucji finansowych ze środków bezzwrotnej pomocy, w tym ze środków programów ramowych badań, rozwoju technicznego i prezentacji Unii Europejskiej i z programów NATO, przyznanych na podstawie jednostronnej deklaracji lub umów zawartych z tymi państwami, organizacjami lub instytucjami przez Radę Ministrów, właściwego ministra lub agencje rządowe, w tym również w przypadkach, gdy...