Konsekwencje podatkowe przejęcia firmy przez inną firmę lub połączenia firm (1)

Łączenie się firm w różnorakich formach, ich konsolidacja jest obecnie wymogiem czasów globalizacji i sprostania konkurencji. Może podnieść konkurencyjność firm wobec innych graczy na rynku z tej samej branży, może również przynieść wymierne korzyści podatkowe. Przepisy prawne obowiązujące w Polsce w tym przepisy Kodeksu spółek handlowych Ordynacji podatkowej, w których zapisana jest zasada sukcesji uniwersalnej powoduje, że łączenie się firm może, lecz nie musi być dogodne z punktu widzenia organizacyjnego, jak i ekonomicznego.

Zgodnie z art. 492 Kodeksu spółek handlowych łączenie się spółek może być dokonane:

1. poprzez przejęcie (inkorporację), która ma miejsce w wypadku przeniesienie całego majątku spółki (przejmowanej) na inną spółkę (przejmującą) za udziały lub akcje, które spółka przejmująca wydaje wspólnikom spółki przejmowanej

2. poprzez zawiązanie nowej spółki (fuzję), która polega na powstaniu spółki kapitałowej, na którą przechodzi majątek wszystkich łączących się spółek za udziały lub akcje nowej spółki

Zasadnicza różnica pomiędzy przedstawionymi metodami łączenia się firm to fakt, iż w przypadku łączenia się przez zawiązanie nowej spółki wszystkie spółki biorące udział w łączeniu się tracą podmiotowość prawną. Metoda inkorporacyjna pozwala natomiast na zachowanie przez jedną ze spółek (spółkę przejmującą) jej podmiotowości prawnej i organizacyjnej.

Nie wchodząc w różnorakie sposoby łączenia się różnych podmiotów i wynikających stąd rozmaitych innych konsekwencji, które będą przedmiotem odrębnego opracowania, warto pochylić się na skutkami podatkowymi łączenia się podatników (firm).

Zasada sukcesji uniwersalnej

Ustawa – Ordynacja podatkowa w art. 93 ust. 1 wyraźnie stanowi, iż osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku łączenia się: osób prawnych, osobowych spółek handlowych, osobowych i kapitałowych spółek handlowych – wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki każdej z łączących się osób lub spółek.

Przepis ten stosuje się odpowiednio do osoby prawnej łączącej się przez przejęcie: innej osoby prawnej (osób prawnych), osobowej spółki handlowej (osobowych spółek handlowych).

Inne przypadki reguluje przepis art. 93 a ustawy Ordynacja podatkowa, który stanowi, iż osoba prawna zawiązana (powstała) w wyniku: przekształcenia innej osoby prawnej, przekształcenia spółki niemającej osobowości prawnej - wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej osoby lub spółki.

Przepis ten stosuje się odpowiednio do: osobowej spółki handlowej zawiązanej (powstałej) w wyniku przekształcenia, innej spółki niemającej osobowości prawnej, spółki kapitałowe, spółki niemającej osobowości prawnej, do której osoba fizyczna wniosła na pokrycie udziału wkład w postaci swojego przedsiębiorstwa.

Zasady te obowiązują również w przypadku komunalnych zakładów budżetowych.

Efektem tej zasady jest fakt, iż nowo powstały podmiot traktowany jest jako swoisty kontynuator swoich poprzedników i w związku z tym przechodzą na niego uprawnienia z tytułu nadpłaty oraz obowiązki zapłaty zaległości podatkowych.

Zasada neutralności podatkowej

Ta zasada została wyrażona w art. 10 ust. 2 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi, iż przy połączeniu lub podziale spółek kapitałowych:

1) dla spółki przejmującej lub nowo zawiązanej nie stanowi dochodu nadwyżka wartości otrzymanego przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną majątku spółki przejmowanej lub dzielonej ponad nominalną wartość udziałów (akcji) przyznanych udziałowcom (akcjonariuszom) spółki przejmowanej lub dzielonej.

Zgodnie jednak z art. 10 ust. 4 Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, gdy połączenie lub podział spółek nie są przeprowadzane z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych, lecz głównym bądź jednym z głównych celów takiej operacji jest uniknięcie lub uchylenie się od opodatkowania, to wtedy konsekwencje będą następujące:

- nadwyżka wartości otrzymanego przez spółkę przejmującą majątku spółki przejmowanej ponad nominalną wartość akcji (udziałów) przyznanych akcjonariuszom (wspólnikom) spółki przejmowanej zostanie potraktowana jako dochód spółki przejmującej,

- wartość nominalna udziałów (akcji) przydzielonych przez spółkę przejmującą lub nowo zawiązaną udziałowcowi (akcjonariuszowi) spółki przejmowanej zostanie potraktowana jako przychód tegoż udziałowca.


Przykład 1

Nowo zawiązana spółka „S” otrzymała majątek dwóch łączących się spółek w wysokości 1 100 000 zł, z tym, że udziałowcy tych spółek dostali w tej nowej spółce udziały o wartości 950 000 zł. Wskutek tego powstała po stronie spółki przejmującej nadwyżka w wysokości 100 000 zł, która zgodnie z powyżej opisanymi przepisami nie będzie podlegała opodatkowaniu. Mogłaby ta nadwyżka podlegać opodatkowaniu, gdyby zostało dowiedzione, że połączenie nie nastąpiło z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych.


2) dla spółki przejmującej, która posiada udział w kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub dzielonej w wysokości mniejszej niż 25% w przeliczeniu na prawa głosu, dochód stanowi nadwyżka wartości przejętego majątku odpowiadająca procentowemu udziałowi w kapitale zakładowym spółki przejmowanej lub dzielonej nad kosztami uzyskania przychodu obliczonymi zgodnie z art. 15 ust. 1k lub art. 16 ust. 1 pkt 8; dochód ten określa się na dzień wykreślenia spółki ...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »