Zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych — odszkodowania

Osobie fizycznej może przysługiwać odszkodowanie za poniesioną szkodę na gruncie różnych przepisów prawnych. Celem odszkodowania jest zrekompensowanie poniesionej szkody, a nie wzbogacenie poszkodowanego, w związku z czym przepisy prawa podatkowego zawierają zwolnienie odszkodowań od opodatkowania. Na podstawie przepisów art. 21 ust.1 pkt 3-4, 29, 106, 120 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176), dotyczących omawianych zwolnień podatkowych, można wyróżnić:

— odszkodowania wynikające bezpośrednio z przepisów prawa,
— odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku sądowego lub ugody sądowej,
— odszkodowania szczególne.

ODSZKODOWANIA WYNIKAJĄCE BEZPOŚREDNIO Z PRZEPISÓW PRAWA

Od podatku zwolnione są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw (art. 21 ust. 1 pkt 3).

Przykładowo: Na mocy art. 161 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071) stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji, służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił lub zmienił decyzję.

Odszkodowania wynikające bezpośrednio z przepisów prawa co do zasady zwolnione są z podatku. Wyjątki określa art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. a-g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a są to:

a) określone w prawie pracy odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę (na podstawie art. 36.1 § 1 Kodeksu pracy, ale także wynikające z układów zbiorowych pracy),
b) odprawy pieniężne wypłacane na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (przepisy te zawarte są w Ustawie z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy (Dz. U z 2003 r. Nr 90, poz. 844),
c) odprawy i odszkodowania z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym (odszkodowania takie przewidują poszczególne pragmatyki służbowe),
d) odszkodowania przyznane na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e) odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku, związane z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f) odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku, związane z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy, lub podatkiem liniowym, o którym mowa w art. 30c,
g) odszkodowania wynikające z zawartych umów lub ugód.

 


Uwaga: Art. 21 ust. 1 pkt 3 lit. g ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych w zakresie, w jakim wyłącza zwolnienie podatkowe w stosunku do odszkodowań uzyskanych na podstawie ugody sądowej, jest niezgodny z art. 2 i art. 32 ust. 1 Konstytucji RP (wyrok TK z 29.11.2006 r. sygn. akt SK 51/06, Dz. U. Nr 226 z 11.12.2006 r., poz. 1657).

Kwestionowany przepis wyłączał zwolnienie z podatku, jeśli odszkodowanie ustalono w umowie lub ugodzie. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego „niezgodność wyłączenia z zasadą demokratycznego państwa prawnego w zakresie, w jakim obejmuje odszkodowania ustalone ugodą sądową, polegała na rażącej niespójności rozwiązań prawnych, która prowadziła do nadużycia zaufania obywatela do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ustawodawca z jednej strony zachęcał do zakończenia postępowania ugodą, bez potrzeby wydawania orzeczenia przez sąd. Z drugiej zaś — kwestionowany przepis prawa podatkowego nakładał na osobę, która zaakceptowała ugodowe załatwienie sprawy, swego rodzaju sankcję finansową w postaci obowiązku zapłacenia podatku od uzyskanego odszkodowania”.


 

ODSZKODOWANIA OTRZYMANE NA PODSTAWIE WYROKU SĄDOWEGO LUB UGODY SĄDOWEJ

Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zwolnione z podatku są inne odszkodowania otrzymane na podstawie wyroku sądowego do wysokości określone...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »