Przesłanki dokumentowania nieściągalności wierzytelności

Katalog okoliczności definiujących nieściągalność wierzytelności ma charakter zamknięty. Jedynie udokumentowanie okoliczności wystarczających do powzięcia przekonania o prawdopodobieństwie nieściągalności wierzytelności (uprzednio zaliczonej do przychodów należnych) w sposób przewidziany w przepisach pozwala na zaliczenie jej w ciężar kosztów uzyskania przychodu w roku podatkowym, w którym nieściągalność została uprawdopodobniona– orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach.

O co toczył się spór?

W wyniku kontroli przeprowadzonej u podatnika organy podatkowe stwierdziły, że podatnik zawyżył koszty uzyskania przychodów. Organy podatkowe nie uwzględniły rezerw utworzonych na pokrycie wierzytelności kilku dłużników. Wskazały, że przepisy art. 23 ust. 1 pkt 20 oraz art. 23 ust. 3 Ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm., dalej: u.p.d.o.f.) zawierają zamknięty katalog dokumentów, które stanowią podstawę uprawdopodobnienia wierzytelności. Odnośnie jednej z firm będącej dłużnikiem podatnika organy podatkowe stwierdziły, że skoro postanowienie sądu o odrzuceniu wniosku w przedmiocie ogłoszenia upadłości wydano 17 grudnia 2001 roku, to nie może ono stanowić podstawy do uznania wierzytelności w kosztach uzyskania przychodu 2002 roku. Podkreśliły, że przepis art. 23 ust. 1 pkt 20 u.p.d.o.f. nie określa, kiedy można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wierzytelność uznaną za nieściągalną, decydujące znaczenie ma więc zapis zdarzeń gospodarczych w księgach podatkowych roku, którego zdarzenia te dotyczą. Organy podatkowe wskazały ponadto, że zasadą jest, że podatek dochodowy rozliczany jest za rok podatkowy, a zatem przychód należny podatnika może być pomniejszony o wartość wierzytelności nieściągalnej w roku podatkowym, w którym nieściągalność tej wierzytelności została uprawdopodobniona w sposób przewidziany w ustawie podatkowej. W przypadku drugiej z firm będącej dłużnikiem podatnika organy podatkowe stwierdziły, że skierowany w drodze postępowania nakazowego do pozwanej nakaz zapłaty wierzytelności na rzecz powoda (podatnika) się nie uprawomocnił. Postępowanie zostało umorzone, a postępowanie egzekucyjne nie zostało wszczęte, ponieważ powód nie uzyskał tytułu wykonawczego. W myśl art. 23 ust. 3 pkt 3 u.p.d.o.f. nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną, gdy wierzytelność została zasądzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę po...