Obowiązki organu podatkowego w razie podejrzenia fikcyjnej umowy

Jeżeli z materiału dowodowego wynikają wątpliwości dotyczące istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego, od którego zależą skutki podatkowe, organ podatkowy– zgodnie z art. 199a § 3 Ordynacji podatkowej– ma obowiązek wystąpić o ustalenie istnienia tego stosunku prawnego (lub braku stosunku prawnego) do sądu powszechnego. W razie istnienia powyższych wątpliwości organ podatkowy ma obowiązek wystąpić do sądu powszechnego, nawet gdy według jego subiektywnego przekonania takich wątpliwości nie ma. Takie wystąpienie do sądu powszechnego powinno nastąpić przede wszystkim wówczas, jeżeli jedna ze stron umowy oświadcza, że umowa miała charakter fikcyjny, a druga strona twierdzi, że miała charakter rzeczywisty– orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie.

O co toczył się spór?

Spółka z o.o. prowadzi działalność w zakresie produkcji i sprzedaży styropianu. W 2001 r. zaliczyła do kosztów uzyskania przychodów m.in. kwotę około 700 tys. zł stanowiącą koszt nabycia kilku partii styropianu. Zakupy te były udokumentowane fakturami oraz potwierdzeniami przelewu na rachunek sprzedającego. Kontrahent spółki był osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą.

Wobec podatnika wszczęte zostało postępowanie kontrolne. Dyrektor urzędu kontroli skarbowej stwierdził, że wspomniana wyżej kwota została zaliczona do kosztów uzyskania przychodów bezprawnie, bowiem nie odzwierciedlała rzeczywistych transakcji. Kontrahent spółki zeznał, że między nim a spółką nie doszło do rzeczywistej transakcji sprzedaży. Doszło jedynie do wystawienia kilku pustych faktur, po których spółka dokonywała odpowiednich przelewów. Zgodnie z jego zeznaniami po każdym przelewie podejmował z banku kwotę przelewu i oddawał ją w gotówce przedstawicielowi spółki. Według zeznań kontrahent chciał zrobić uprzejmość jedynemu wspólnikowi spółki: dzięki fikcyjnym transakcjom spółka mogła obniżyć podstawę opodatkowania za 2001 r.

Poza tym dyrektor urzędu kontroli skarbowej ustalił, że...