Sprzedaż wierzytelności własnych – skutki w zakresie VAT

Podatnicy, uczestniczący w transakcjach sprzedaży wierzytelności własnych, mają liczne wątpliwości w zakresie skutków podatkowych z nimi związanych. Wierzytelność to prawo majątkowe, wyrażające się tym, że jeden podmiot (wierzyciel) może żądać od innego podmiotu (dłużnika) pewnego zachowania – spełnienia określonego świadczenia.

Załóżmy, iż Spółka Alfa zawarła ze Spółką Beta umowę sprzedaży wierzytelności. Na mocy przedmiotowej umowy Spółka Alfa zbyła wierzytelność pieniężną z tytułu niezapłaconych należności głównych od Spółki Omega. Wartość nominalna zbywanych wierzytelności stanowiła łącznie kwotę 100 000 zł. Strony ustaliły, iż kupujący z tytułu przeniesienia praw własności wierzytelności zapłaci Spółce Alfa kwotę 25 000 zł, co stanowiło 25% jej wartości nominalnej.

W związku z powyższym pojawiło się pytanie, czy na podmiotach, będących stronami umowy, spoczywał obowiązek rozliczenia przedmiotowej czynności na gruncie ustawy o VAT.

Istota wierzytelności
Wierzytelność to prawo majątkowe, wyrażające się tym, że jeden podmiot (wierzyciel) może żądać od innego podmiotu (dłużnika) pewnego zachowania – spełnienia określonego świadczenia. Wierzytelność może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja cesji wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509–518 Kodeksu cywilnego. Z przepisów tych wynika, że wierzyciel (cedent) przenosi na osobę trzecią (cesjonariusza) określoną wierzytelność. W wyniku przedmiotowej umowy następuje zmiana po stronie wierzyciela – w miejsce dotychczasowego wstępuje cesjonariusz.

Zakres opodatkowania VAT
Opodatkowaniu podatkiem VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych (art. 5 ust. 1 pkt 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).

Dotychczasowe (dość jednolite) stanowisko podmiotów zajmujących się doradztwem podatkowym, organów podatkowych, a także większości sądów administracyjnych wskazywało, że umowa cesji wierzytelności wypełnia znamiona określone w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Czynność ta polega...