Usługi ubezpieczeniowe i pomocnicze a zwolnienie z VAT

Interpretacja przepisów, dotyczących zwolnień przedmiotowych w VAT zawsze sprawia wiele kłopotu. Wynika to głównie z faktu, że zwolnienia te, a szczegółowiej ujmując granice tych zwolnień, są elementem wspólnego, europejskiego systemu podatku VAT. Zastosowanie zwolnień nie może ograniczać zasady neutralności ani konkurencji na rynku.

Pojęcia zastosowane w przepisach krajowych muszą być interpretowane ściśle, a ich określenie ma zapewnić prawidłowe i proste zastosowanie zwolnienia, zapobiegać oszustwom podatkowym oraz unikaniu opodatkowania. Szczególne problemy interpretacyjne w określeniu zakresu zastosowania zwolnienia przedmiotowego z VAT sprawiają usługi ubezpieczeniowe świadczone przez podmioty gospodarcze na rzecz klientów zakładów ubezpieczeń. Dotyczą one w szczególności określenia, czy usługi te stanowią element usługi ubezpieczenia.

Usługi ubezpieczeniowe a VAT

Aby zrozumieć sens zwolnienia usług ubezpieczeniowych, usług pomocniczych do tych usług czy też pokrewnych z usługami ubezpieczeniowymi, należy sięgnąć do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. Poruszane zagadnienie nie zostaje obojętne w polskim prawie podatkowym, głównie z uwagi na wątpliwości podatników co do pojęcia i zakresu zarówno definicji usługi ubezpieczenia, pośrednictwa w tych usługach, pojęcia usługi pokrewnej, jak i mylnego łączenia usług objętych ubezpieczeniem wykonywanych przez podmioty gospodarcze na zlecenie firm ubezpieczeniowych, jako usług związanych czy też stanowiących element usługi ubezpieczenia.

Ważne regulacje unijne

Omawianie zagadnień związanych z możliwością zwolnienia usług ubezpieczeniowych zaczniemy od wskazania brzmienia tego przepisu na gruncie Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej oraz próbie ukazania istoty definicji usługi ubezpieczenia ukształtowanej przez orzecznictwo ETS. Wspomniana powyżej Dyrektywa zwalnia od podatku VAT transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Polska ustawa o VAT

Polska ustawa zwalnia natomiast usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji. Dodatkowo zwolnienie stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usług ubezpieczeniowych, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej.

Definicja usług ubezpieczeniowych

Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia usług ubezpieczenia. Posiłkując się ustawą o działalności ubezpieczeniowej, usługę ubezpieczeniową możemy zdefiniować jako wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek, ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń...