Przedawnienie prawa do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego

Zgodnie z art. 21 § 1 Ordynacji podatkowej zobowiązania podatkowe mogą powstać na dwa sposoby tj. z dniem: a) zaistnienia zdarzenia, z którym ustawa podatkowa wiąże powstanie takiego zobowiązania, b) doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania. W naszym przypadku zajmiemy się przedawnieniem prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego w sytuacji doręczenia decyzji organu podatkowego ustalającej wysokość tego zobowiązania.

W myśl obowiązujących przepisów zobowiązanie podatkowe nie może powstać jeżeli decyzja ustalająca to zobowiązanie została doręczona po upływie 3 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 68 § 1 O.p.). Natomiast w przypadku kiedy podatnik nie złożył deklaracji w terminie przewidzianym w przepisach prawa podatkowego lub w złożonej deklaracji nie ujawnił wszystkich danych niezbędnych do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, wówczas zobowiązanie podatkowe nie powstaje, pod warunkiem że decyzja ustalająca wysokość tego zobowiązania została doręczona po upływie 5 lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym powstał obowiązek podatkowy (art. 68 § 2 O.p.).

Instytucja przedawnienia prawa do wymiaru odnosi się do przypadków, gdy wymiar podatkowy stanowi formę przekształcenia obowiązku podatkowego w zobowiązanie. Chodzi tu zatem o decyzję konstytutywną organu podatkowego określającą podmiot, przedmiot i treść zobowiązaniowego stosunku prawnego. Tego rodzaju stanowisko prezentowane jest także w orzecznictwie podatkowym, gdzie przyjmuje się, że przedawnienie prawa do wymiaru może odnosić się do zobowiązań podatkowych powstałych z dniem doręczenia decyzji organu podatkowego, ustalającej wysokość tego zobowiązania, a więc decyzji konstytutywnej (wyrok NSA z dnia 18.06.1999 r., sygn. akt III SA 7092/98). W drodze doręczenia decyzji powstają zobowiązania z tytułu podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego obciążającego osoby fizyczne, podatku od spadków i darowizn, podatku dochodowego od przychodu nieznajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodu lub pochodzącego ze źród...