Moment powstania obowiązku podatkowego przy dostawie lokali

Dla opodatkowania danej czynności VAT nie jest istotne zachowanie wszelkich warunków stawianych tej czynności przez prawo cywilne, ale ekonomiczny efekt, w tym przypadku przejście faktycznego władztwa nad towarem i możliwość jego wykorzystywania. Przepis art. 19 ust. 10 ustawy o VAT uzależnia bowiem moment powstania obowiązku podatkowego nie od tego kiedy doszło do przeniesienia własności, ale od chwili, w której nastąpiło faktyczne wydanie rzeczy odbiorcy – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku.

O co toczył się spór?

W trakcie kontroli podatkowej prowadzonej w spółce z o.o. organy podatkowe ustaliły, że lokale mieszkalne i użytkowe, znajdujące się w budynku wybudowanym przez tę spółkę zostały fizycznie wydane odbiorcom z chwilą podpisania protokołów odbioru lokali. Protokoły podpisano na kilka lub kilkanaście miesięcy przed przeniesieniem prawa własności lokali w formie aktu notarialnego. Płatności za lokale dokonywano w formie zaliczek, co spółka dokumentowała fakturą VAT, a następnie opodatkowała w rozliczeniach za miesiąc, w którym zaliczka została wpłacona.

Zdaniem organów podatkowych spółka nieprawidłowo ustaliła moment powstania obowiązku podatkowego co do części wpłat na poczet pozostałej ceny lokalu uznając, że był on powiązany z podpisaniem aktu notarialnego. W ocenie organów podatkowych obowiązek podatkowy w stosunku do części wpłat powstał 30-tego dnia, licząc od dnia wydania, czyli podpisania protokołu odbioru, a nie podpisania aktów notarialnych. Wynikało to z art. 19 ust. 10 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.; dalej: ustawa o VAT), który dotyczy zbycia majątku rzeczowego przez jedną stronę, która upoważnia drugą stronę do dysponowania w rzeczywistości tym majątkiem, jakby była jego właścicielem.

W konsekwencji organy podatkowe podkreśliły, że niezależnie od podpisania aktów notarialnych oraz uprawomocnienia się decyzji powiatowego inspektora budowlanego udzielającej pozwolenia na użytkowanie budynku, w którym wydano lokale mieszkalne, obowiązek podatkowy powstał z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak, niż 30. dnia od dnia wydania, czyli podpisania protokołu odbioru lokali.

Podatnik złożył skargę na decyzję dyrektora izby skarbowej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku. Sąd ten uchylił decyzję dyrektora izby skarbowej. W uzasadnieniu wyroku sąd uznał za błędne stanowisko organu podatkowego, że lokale użytkowe i mieszkalne, wydane przyszłym właścicielom protokołami zdawczo-odbiorczymi, jeszcze przed dopuszczeniem do użytkowania budynku (zakończeniem budowy) oraz przed ustanowieniem odrębnej własność lokali stanowiły rzeczy, które mogą być przedmiotem odrębnego posiadania niż rzecz główna, podlegające zgodnie z art. 19 ust. 10 ustawy o VAT opodatkowaniu VAT nie później niż 30. dnia, licząc od dnia wydania.

Sąd podkreślił, że zasadniczo do wydania rzeczy nie jest konieczne przeniesienie j...