Odpowiedzialność majątkowa członków zarządu spółki z o.o.

Istotą spółek kapitałowych, w tym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jest to, że za zobowiązania odpowiadają jedynie swoim majątkiem. Odstępstwo od tej zasady stanowi unormowanie odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania spółki. Osoby trzecie mogą bowiem odpowiadać osobiście za zobowiązania cywilnoprawne i publicznoprawne w przypadku, gdy zostanie wykazana bezskuteczność egzekucji przeciwko spółce. Odpowiedzialność osobista oznacza, że wierzyciel — w przypadku gdy nie może skutecznie zaspokoić się z majątku spółki z o.o. — może szukać zaspokojenia wierzytelności, które ma w stosunku do spółki, z majątku osobistego osoby trzeciej. Odpowiedzialność ta jest nieograniczona, jednakże wyznacza ją wysokość zobowiązania.1

Członek zarządu informacje ogólne

Stosownie do art. 201 § 1 Ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.; dalej: k.s.h.) organem spółki z o.o., który prowadzi sprawy spółki i reprezentuje spółkę, jest zarząd. Zgodnie z § 2 ww. artykułu zarząd może być jedno- lub wieloosobowy, przy czym art. 18 § 1 k.s.h. stanowi, że członkiem zarządu (oraz likwidatorem) może być jedynie osoba fizyczna mająca pełną zdolność do czynności prawnych.

Stosownie do art. 201 § 4 k.s.h. członek zarządu jest powoływany i odwoływany uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Członkostwo w zarządzie wygasa w następstwie okoliczności powodujących wygaśnięcie mandatu. A są to:

  • upływ terminu umowy (art. 202 § 1 i 2 k.s.h.),
  • śmierć członka zarządu (art. 202 § 4 k.s.h.),
  • rezygnacja (art. 202 § 4 k.s.h..)

Ponadto członkostwo w zarządzie może wygasnąć w następstwie otwarcia likwidacji, łączenia, podziału lub przekształcania spółek.
Skuteczność powołania lub odwołania członka zarządu zależy od ważności uchwały, a nie od faktu dokonania odpowiedniego wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym. Wpis do rejestru ma charakter tylko i wyłącznie deklaratoryjny.2

Obowiązek zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości

Generalnie, zgodnie z art. 20 ust. 1 Ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 60, poz. 535, z późn. zm.; dalej: PrUpadNapr), wniosek o ogłoszenie upadłości sp. z o.o. może złożyć dłużnik lub każdy z wierzycieli. Ponadto art. 20 ust. 2 pkt 2, 5 i 6 PrUpadNapr stanowi, że w przypadku osób prawnych wniosek ten może złożyć również:

  • każdy, kto ma prawo reprezentować tę osobę sam lub z innymi osobami,
  • likwidator,
  • kurator.

W szczególnych przypadkach legitymacja do zgłoszenia ww. wniosku przysługuje także ministrowi właściwemu ds. Skarbu Państwa oraz organowi udzielającemu pomocy publicznej.3

Niezależnie od powyższego, stosownie do ust. 2 art. 21 PrUpadNapr, każdy, kto ma prawo reprezentować sam lub z innymi osobami dłużnika będącego osobą prawną, a więc i spółkę z o.o., jest obowiązany, nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia, w którym wystąpiła podstawa do ogłoszenia upadłości, zgłosić w sądzie upadłościowym, właściwym dla zakładu głównego przedsiębiorstwa dłużnika, wniosek o ogłoszenie upadłości.4

Podstawę ogłoszenia upadłości stanowi niewypłacalność dłużnika, przez którą należy rozumieć niewykonywanie przez niego wymagalnych zobowiązań.5 W przypadku osób prawnych dodatkową podstawą ogłoszenia upadłości jest okoliczność, gdy suma pasywów przewyższa wysokość aktywów. Dzieje się tak w przypadku gdy zobowiązania tej osoby, zarówno wymagalne, jak i niewymagalne, przekroczą wartość jej majątku, nawet wówczas gdy te zobowiązania na bieżąco są wykonywane.6

Odpowiedzialność cywilnoprawna

Podstawę prawną odpowiedzialności cywilnoprawnej osób trzecich za zobowiązania spółki z o.o. stanowi art. 229 k.s.h. Przepis ten stanowi, że w przypadku bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce członkowie zarządu (i likwidatorzy) odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania. Bezskuteczność egzekucji nie musi odnosić się do całego majątku spółki. Egzekucja jest bezskuteczna, gdy wierzyciel może wykazać, że jeden, wykorzystany przez niego sposób egzekucji, okazał się bezskuteczny7. To członek zarządu powinien wykazać, że istnieje majątek, z którego wierzyciel może się zaspokoić, a tym samym podważyć twierdzenie powoda, że egzekucja przeciwko spółce jest bezskuteczna.

Oznacza to, że odpowiedzialność członków zarządu ma charakter subsydiarny (uzupełniający).8 W literaturze przedmiotu wskazuje się, że członkowie zarządu odpowiadają na podstawie art. 299 k.s.h niezależnie od powstania szkody czy winy członków zarządu.9

Wynika to z okoliczności, że członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności za zobowiązania spółki z o.o. jedynie w przypadku, gdy:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie układowe albo
b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego10 nastąpiło nie z jego winy, albo
c) pomimo niezgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcia postępowania układowego wierzyciel nie poniósł szkody (art. 299 § 2 k.s.h.).

Ciężar dowodu na okoliczność, że zaistniały przesłanki wyłączające odpowiedzialność członka zarządu, o których powyżej, obciąża pozwanego.

Ad a) Zgłoszenie upadłości winno być złożone w terminie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 PrUpadNapr — natomiast przepisy nie nakazują, by z wnioskiem wystąpił członek zarządu, który powołuje się na tę okoliczność. Istotnym jest, aby zgłoszenie to było prawidłowe.
Ad b) Z brakiem winy danego członka zarządu będziemy mieli do czynienia w szczególności w przypadku, gdy choroba albo nieobecność uniemożliwiała mu złożenie tego wniosku. Powody mogą być różne, jednakże muszą one pozostawiać w związku przyczynowo-skutkowym z brakiem możliwości zgłoszenia wniosku.11
Ad c) W literaturze przedmiotu wskazuje się, że ze szkodą w rozumieniu art. 299 § 2 k.s.h. mamy do czynienia jedynie w przypadku, gdy zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości w czasie określonym przepisami PrUpadNapr spowodowałoby, że wierzyciel zostałby zaspokojony w wysokości wyższej, niż nastąpiło to wskutek zaniechania tego zgłoszenia.12 Zgłoszenie wniosku w terminie określonym przepisami PrUpadNapr powoduje bowiem, że nie istnieje wniosek przyczynowy pomiędzy sprawowaniem funkcji przez członka zarządu a szkodą, jakiej doznał wierzyciel na skutek zaniechania przez członka zarządu swoich ustawowych obowiązków.13

Sądem właściwym w sprawie odpowiedzialności członka zarządu za zobowiązania spółki z o.o. o charakterze cywilnoprawnym jest sąd właściwy ze względu na siedzibę spółki.14 Przedawnienie wynosi 10 lat15, a za...

DOSTĘP DO PEŁNEJ TREŚCI SERWISU WWW.PODATKI.BIZ JEST BEZPŁATNY
WYMAGANE JEST JEDNAK ZALOGOWANIE DO SERWISU.
UŻYTKOWNICY ZALOGOWANI MOGĄ RÓWNIEŻ DODAWAĆ KOMENTARZE.

Jeżeli jeszcze nie jesteś zarejestrowany, zapraszamy do wypełnienia krótkiego formularza rejestracyjnego.

REJESTRACJA

dla nowych użytkowników

LOGOWANIE

dla użytkowników podatki.biz

Zapomniałem hasła | Problemy z logowaniem

DLACZEGO WARTO SIĘ ZAREJESTROWAĆ DO SERWISU PODATKI.BIZ?

Otrzymujesz całkowicie bezpłatny stały dostęp do wielu informacji, między innymi do:

  • ujednolicanych na bieżąco aktów prawnych (podatki, ubezpieczenia społeczne i działalność gospodarcza)
  • narzędzi: powiadamiania o nowych przepisach, zmianach w przepisach i terminach
  • kalkulatorów i baz danych
  • działów tematycznych zawierających pogłębione informacje na interesujące Cię tematy; omówienia, odpowiedzi na najczęściej pojawiające się pytania
  • strony osobistej, na której znajdziesz aktualne informacje przeznaczone dla osoby o Twoim profilu zawodowym. Dodatkowo będziesz mógł edytować własną listę zakładek w celu szybszego docierania do szczegółowej informacji
  • newslettera informującego regularnie o wydarzeniach związanych z podatkami i działalnością gospodarczą

Czas rejestracji - ok. 1 min

Uwaga

Podczas rejestracji nie zbieramy żadnych szczegółowych danych personalnych i teleadresowych. W każdej chwili możecie usunąć trwale i bezpowrotnie dane dotyczące Waszego konta. Przed rejestracją prosimy o zapoznanie się z regulaminem »