Obecnie podstawą dla prowadzenia wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi oraz pośrednictwa w tym zakresie, a także prowadzenia rachunków pochodnych jest wpis do specjalnego rejestru. Warunkiem uzyskania wpisu jest jedynie posiadanie statusu osoby fizycznej, prawnej, jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej oraz spełnienie określonych w ustawie warunków, głównie w zakresie niekaralności. Jednak forma potwierdzenia możliwości działania na rynku kryptowalut może się niebawem znacznie skomplikować. Wszystko za sprawą rozporządzenia MiCA.
Założenia rozporządzenia MICA
Unia Europejska pracuje nad przyjęciem Rozporządzenia w sprawie rynku kryptoaktywów (tzw. MiCA, ang. Markets in Crypto-assets). Zgodnie z projektem wymagania dla podmiotów, które chcą zajmować się działalnością w zakresie handlu kryptowalutami znacznie wzrosną. Zostanie wprowadzony m. in. obowiązek uzyskania zezwolenia czy opublikowania odpowiedniego dokumentu informacyjnego, który ma być zatwierdzany przez odpowiednie organy krajowe. Dodatkowo zmienią się wymogi organizacyjne czy wymogi w zakresie zabezpieczenia ostrożnościowego. Może więc dojść do sytuacji, w której dotychczasowy wpis do rejestru podmiotów zajmujących się kryptowalutami po uchwaleniu i wejściu w życie Rozporządzenia MiCA dla części podmiotów stanie się niewiążący.
Rozporządzenie reguluje kryptoaktywa dzieląc je na 3 następujące kategorie – (i) Tokeny powiązane z aktywami, (ii) Tokeny będące pieniądzem elektronicznym/e-pieniądzem (iii) Kryptoaktywa inne niż tokeny. Dla dwóch pierwszych kategorii obowiązkowe będzie pozyskanie zezwolenia, które będzie bardziej formalne i przede wszystkim będzie wymagało spełnienia wielu warunków. Między innymi posiadania odpowiednich procedur, polityk czy odpowiednich pracowników, posiadających wiedzę i doświadczenie. Ponadto ustanowiono konkretne wymogi w zakresie osób zarządzających, w szczególności w zakresie nieskazitelności charakteru. Zasadniczo więc firmy świadczące usługi w zakresie kryptowalut musza być bardzo transparentne dla organów kontrolujących ich działalność na terytorium Polski.
Ochrona konsumentów
Rozporządzenie ma na celu zwiększenie stopnia ochrony konsumentów, którzy inwestują w kryptowaluty. Dlatego przewidziano nową kategorię podmiotów, czyli „świadczących usługi doradcze w zakresie kryptowalut”. W ten katalog będą wpisywać się głównie różnego typu doradcy nakłaniający do inwestycji w obszarze aktywów cyfrowych. Oznacza to, że tego typu podmioty również będą musiały spełnić pewne oczekiwania. Dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów świadczący usługę doradztwa powinni przygotować sprawozdanie podsumowujące potrzeby i oczekiwania klientów, a także przekazywane porady. Ponadto dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, którzy posiadają zezwolenie na świadczenie doradztwa w zakresie kryptoaktywów, zapewniają, aby osoby fizyczne udzielające porad lub informacji na temat kryptoaktywów lub usług w zakresie kryptoaktywów w ich imieniu posiadały wiedzę i doświadczenie niezbędne do wypełniania ich obowiązków.
Dodatkowo dostawcy usług w zakresie kryptoaktywów, którzy posiadają zezwolenie na świadczenie doradztwa w zakresie kryptoaktywów, ustanawiają, utrzymują i wdrażają zasady i procedury umożliwiające im gromadzenie i ocenę wszystkich informacji niezbędnych do przeprowadzenia tej oceny w odniesieniu do każdego klienta. Podejmują oni odpowiednie kroki w celu zapewnienia wiarygodności informacji zgromadzonych na temat swoich klientów lub potencjalnych klientów.
Powyższe działania mają na celu zwiększenie ochrony konsumentów, w szczególności nieposiadających odpowiedniego doświadczenia i wiedzy w zakresie kryptowalut.
Kto będzie podlegał obowiązkowi uzyskania zezwolenia zgodnie z MICA
W pierwszej kolejności należy wskazać, że o wydanie zezwolenia będą mogły ubierać się jedynie osoby prawne posiadające siedzibę statutową w państwie członkowskim Unii Europejskiej. Zezwolenie mogą uzyskać emitenci kryptowalut, którzy dokonują oferty publicznej tokenów powiązanych z aktywami w Unii lub ubiegają się o dopuszczenie takich aktywów do obrotu na platformie obrotu kryptoaktywami.
Zezwolenie udzielone przez właściwy organ jest ważne w całej Unii i umożliwia emitentowi oferowanie tokenów powiązanych z aktywami, w odniesieniu do których uzyskał zezwolenie, w całej Unii oraz ubieganie się o dopuszczenie takich tokenów powiązanych z aktywami do obrotu na platformie obrotu kryptoaktywami.
Jak uzyskać zezwolenie?
W celu uzyskania zezwolenia na prowadzenie kantoru kryptowalut należy złożyć wniosek zawierający określone informacje:
-
adres emitenta ubiegającego się o zezwolenie;
-
statut emitenta ubiegającego się o zezwolenie;
-
program działań określający model biznesowy, jaki emitent ubiegający się o zezwolenie zamierza wdrożyć;
-
opinię prawną, w której stwierdza się, że tokeny powiązane z aktywami nie kwalifikują się jako instrumenty finansowe, pieniądz elektroniczny, depozyty ani lokaty strukturyzowane;
-
szczegółowy opis zasad zarządzania przyjętych przez emitenta ubiegającego się o zezwolenie;
-
dane identyfikacyjne członków organu zarządzającego emitenta ubiegającego się o zezwolenie;
-
dowód potwierdzający, że osoby fizyczne cieszą się nieposzlakowaną opinią oraz mają odpowiednią wiedzę i doświadczenie, aby zarządzać emitentem ubiegającym się o zezwolenie;
-
w stosownych przypadkach dowód potwierdzający, że osoby fizyczne, które posiadają, bezpośrednio lub pośrednio, ponad 20 % kapitału zakładowego lub praw głosu emitenta ubiegającego się o zezwolenie, lub które w jakikolwiek inny sposób sprawują kontrolę nad wspomnianym emitentem ubiegającym się o zezwolenie, mają nieposzlakowaną opinię i odpowiednie kompetencje;
-
polityki i procedury
-
opis ustaleń umownych z osobami trzecimi,
-
opis polityki ciągłości działania emitenta ubiegającego się o zezwolenie,
-
opis mechanizmów kontroli wewnętrznej i procedur zarządzania ryzykiem,
-
opis procedur i systemów zapewniających bezpieczeństwo, w tym cyberbezpieczeństwo, integralność i poufność informacji,
-
opis procedur rozpatrywania skarg emitenta ubiegającego się o zezwolenie,
Następnie wniosek jest oceniany przez odpowiednie organy i wydawane jest zezwolenie. Sama procedura ubiegania się o wydanie zezwolenia jest bardzo sformalizowana, należy przedstawić wiele dokumentów, udzielić stosownych informacji i wyjaśnień, co i tak nie gwarantuje, że podmiot uzyska zezwolenie. Projekt decyzji w zakresie udzielenia zezwolenia lub odmowy jest przedstawiany wnioskującemu oraz innym instytucjom finansowym celem wydania opinii.
Brak zezwolenia , a obrót kryptowalutami
Nowe prawo będzie oznaczać też większe kary za działanie na rynku kryptowalut bez wymaganych zezwoleń. W przypadku naruszenia przepisów właściwe organy mogą nałożyć sankcje pieniężne do 5 mln EUR lub 3% rocznego obrotu w przypadku osób prawnych lub 700 tys. EUR w przypadku osób fizycznych.
Autor: Robert Nogacki, partner zarządzający, Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizująca się w doradztwie prawnym, podatkowym oraz strategicznym dla przedsiębiorców
Hasła tematyczne: kryptowaluta, rozporządzenie mica
