17 września 2019 r. został opublikowany projekt z dnia 12 września 2019 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Projekt wprowadza szereg bardzo istotnych zmian dla przedsiębiorców mających na co dzień do czynienia z kwestiami akcyzy. Co do zasady dla części podatników nowe przepisy miałyby wejść w życie od 1 stycznia 2020 r. Zatem czasu zostało niewiele, a zakres regulacji, które będzie trzeba zaimplementować, jest dość duży. Artykuł przedstawia główne zmiany dotykające przedsiębiorców.
Ewidencje oraz deklaracje wyłącznie w formie elektronicznej
Jedną z kluczowych zmian mających wpływ na przedsiębiorców jest wprowadzenie ewidencji i deklaracji w formie elektronicznej. W pierwszej kolejności zmiana dotknie dużych podatników, a w kolejnych latach zostaną nią objęte pozostałe grupy. Dzięki elektronicznemu dostępowi do danych usprawnione zostaną kontrole w podmiotach prowadzących działalność w zakresie podatku akcyzowego. Dodatkowo projekt zakłada wprowadzenie obowiązku składania deklaracji akcyzowych za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Automatyzacja procesów powinna doprowadzić do poprawy jakości danych oraz wpłynąć na efektywność zarówno komórek zajmujących się obsługą podatnika, jak i komórek kontrolnych.
Dodatkowe warunki obrotu towarami akcyzowymi
W praktyce obrotu w zakresie towarów objętych akcyzą zdarzało się, że osoby kierujące działalnością podmiotów posiadających zezwolenia akcyzowe mogły być tzw. słupami tj. osobami, które nie gwarantują wywiązania się przez podmiot z obowiązku rozliczania się z akcyzy. Projekt przewiduje rozszerzenie warunków dotyczących osób kierujących działalnością podmiotu o warunek niekierowania przez te osoby innymi podmiotami lub niereprezentowania przez nie oddziałów przedsiębiorców zagranicznych z siedzibą na terytorium kraju, które w tym czasie w sposób uporczywy nie regulowały w terminie należności budżetowych, wobec których było prowadzone postępowanie egzekucyjne, likwidacyjne lub upadłościowe, lub którym zostało cofnięte, ze względu na naruszenie przepisów prawa, koncesja lub zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej, lub została wydana decyzja o zakazie wykonywania działalności regulowanej.
Efektem tych zmian będą bardziej restrykcyjne warunki prowadzenia działalności w zakresie wyrobów akcyzowych i samochodów osobowych. W szczególności dodatkowy wymóg może wydłużyć proces rejestracji i uzyskania zezwoleń, a także prowadzić do dodatkowych wymagań administracyjnych po stronie przedsiębiorców.
Zmiany WIA
Zmiana przepisów w zakresie wiążącej informacji akcyzowej ma na celu określenie nowych przypadków, w których WIA utraci swoją ważność. Ponadto projekt wprowadza w określonych sytuacjach możliwość zmiany z urzędu lub na wniosek wydanej decyzji w sprawie WIA, jeżeli przestaje ona być zgodna z interpretacją Nomenklatury Scalonej. Decyzja WIA ma być ważna przez okres 3 lat od dnia jej wydania.
Ponadto bardzo istotnym uszczegółowieniem przepisów jest fakt, iż oprócz organów podatkowych również podmiot, na rzecz którego wydana została WIA, będzie zobowiązany do jej stosowania w odniesieniu do wyrobów akcyzowych i samochodów osobowych, wobec których czynności podlegające opodatkowaniu akcyzą zostały dokonane po dniu, w którym WIA została wydana.
Zmiany w zakresie WIA bardzo ograniczają możliwość stosowania tego narzędzia. Jeżeli projekt wejdzie w życie, WIA będzie mogła zostać w każdej chwili zmieniona. W szczególności podatnik będzie zobowiązany do śledzenia nomenklatury i wyroków sądów, aby być na bieżąco oraz mieć wiedzę na temat tego, kiedy jego WIA jest „zagrożona”.
Nowe czynności opodatkowane akcyzą – samochody osobowe
Znaczącej zmianie ulegną także przepisy akcyzowe w zakresie samochodów osobowych. Wprowadzone zostaną nowe czynności opodatkowane akcyzą, tj. (i) dokonanie w pojeździe samochodowym zarejestrowanym w kraju zmian konstrukcyjnych zmieniających rodzaj pojazdu na samochód osobowy oraz (ii) nabycie lub posiadanie samochodu osobowego niezarejestrowanego na terytorium kraju w przypadku, gdy nie można ustalić podmiotu, który dokonał wcześniejszej czynności podlegającej opodatkowaniu, a w wyniku kontroli np. podatkowej nie ustalono, czy podatek akcyzowy został zapłacony w należnej wysokości, oraz wprowadzenie obowiązku uzyskania dla celów związanych z rejestracją samochodów ciężarowych oraz specjalnych o dopuszczalnej masie całkowitej do 3,5 t dokumentu potwierdzającego brak obowiązku zapłaty akcyzy.
Szczególnie druga czynność jest niekorzystna dla przedsiębiorców, którzy często mogą nie mieć świadomości odnośnie do tego, czy akcyza została uregulowana, czy nie i w konsekwencji mogą zostać zobowiązani do jej zapłaty w wysokości 3,1% lub 18,6% od wartości.
Zwiększenie sankcji karno-skarbowych za przestępstwa oraz wykroczenia związane z obrotem wyrobami akcyzowymi
Projekt przewiduje wprowadzenie szeregu zmian w kodeksie karno-skarbowym. Mają one na celu usprawnienie i poprawę efektywności prowadzonych postępowań, ale też wykonywania orzeczonych kar. Proponuje się co do zasady podwyższenie górnych granic zagrożenia sankcjami w postaci kary pozbawienia wolności lub kary grzywny za wybrane przestępstwa skarbowe. Ograniczona ma zostać m.in. możliwość korzystania z instytucji czynnego żalu. Wydłużone mają być okresy przedawnień przestępstw i wykroczeń skarbowych. Do KKS mają zostać wprowadzone nowe typy przestępstw skarbowych. Ponadto ma zostać wdrożony szereg innych zmian w KKS.
Podsumowanie
Projekt zmian w ustawie o podatku akcyzowym oraz kodeksie karno-skarbowym świadczy o dużej determinacji organów podatkowych w dążeniu do uregulowania kwestii podatku akcyzowego. Czasu jest bardzo mało, dlatego przedsiębiorcy już teraz powinni przystąpić do analizy projektu pod kątem prowadzonej działalności. Z uwagi na materię zmian warto skonsultować te kwestie z doświadczonym doradcą podatkowym.
Autor:
radca prawny Robert Nogacki
Kancelaria Prawna Skarbiec specjalizuje się w ochronie majątku, doradztwie strategicznym dla przedsiębiorców oraz zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi.
Hasła tematyczne: podatek akcyzowy (akcyza), samochód osobowy, kodeks karny skarbowy, zezwolenia akcyzowe, deklaracja elektroniczna, wiążąca informacja akcyzowa (wia), podatki 2020
