Ile mo�na dorobi� do emerytury i renty

Jeste� emerytem lub rencist�? Dorabiasz? Sprawd�, jak dorabia� bezpiecznie i zgodnie z prawem. Pami�taj, �e je�li pobierasz emerytur� lub rent� i dorabiasz w ramach np. umowy o prac� czy zlecenia, musisz pilnowa� swoich przychod�w. Je�li zarobisz wi�cej ni� ustalony limit, ZUS obetnie lub zawiesi twoje �wiadczenie.

KTO MO�E DORABIA� BEZ OGRANICZE�?

Bez wzgl�du na wysoko�� osi�ganego przychodu, a wi�c dowolnie du�o, mog� dorabia�:

emeryci, kt�rzy uko�czyli 60 lat (kobiety) i 65 lat (m�czy�ni),
emeryci i renci�ci otrzymuj�cy honoraria z tytu�u dzia�alno�ci tw�rczej lub artystycznej, niezale�nie od tego, w jakim s� wieku,
osoby pobieraj�ce:

rent� inwalidy wojennego,

rent� inwalidy wojskowego, kt�rego niezdolno�� do pracy ma zwi�zek ze s�u�b� wojskow�,

rent� rodzinn� przys�uguj�c� po osobie uprawnionej do wymienionych �wiadcze�, kt�rej �mier� nast�pi�a w zwi�zku ze s�u�b� wojskow�.

KTO MUSI SI� LICZY� Z OGRANICZENIAMI?

Je�li jeste� uprawniony do emerytury lub renty, a nie uko�czy�e� powszechnego wieku emerytalnego (60 lat w przypadku kobiet i 65 lat w przypadku m�czyzn) i podj��e� w trakcie roku kalendarzowego dzia�alno�� zarobkow� obj�t� obowi�zkiem ubezpieczenia spo�ecznego, musisz niezw�ocznie powiadomi� o tym w�a�ciw� jednostk� ZUS (druk Rw-73).

Na podstawie o�wiadczenia ZUS zmniejsza lub zawiesza emerytur� b�d� rent� albo wyp�aca j� w pe�nej wysoko�ci.

Podsumowuj�c, gdy emeryt lub rencista osi�ga przych�d z tytu�u dzia�alno�ci obj�tej obowi�zkowo ubezpieczeniami spo�ecznymi, zawieszeniu lub zmniejszeniu podlegaj�:

emerytura przys�uguj�ca osobie, kt�ra nie uko�czy�a 60 lat (kobieta) i 65 lat (m�czyzna),
renta z tytu�u niezdolno�ci do pracy,
renta rodzinna, do kt�rej uprawniona jest jedna osoba,
cz�� renty rodzinnej, do kt�rej uprawniona jest osoba osi�gaj�ca przych�d,
renta inwalidy wojskowego, kt�rego niezdolno�� do pracy nie pozostaje w zwi�zku ze s�u�b� wojskow�, oraz renta rodzinna po tym inwalidzie,
renta z tytu�u niezdolno�ci do pracy w zwi�zku z wypadkiem przy pracy, zaistnia�ym przed 1 stycznia 2003 r. wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy b�d� chorob� zawodow�.

Jednym z czynnik�w, kt�re wp�ywaj� na zmniejszenie b�d� zawieszenie �wiadcze�, jest rodzaj zarobku.

CO JEST ZAROBKIEM, A CO NIM NIE JEST?

Na zawieszenie emerytury lub renty, jak r�wnie� na zmniejszenie ich wysoko�ci, wp�ywa przych�d z tytu�u wykonywania dzia�alno�ci podlegaj�cej obowi�zkowi ubezpieczenia spo�ecznego. Jest to w szczeg�lno�ci:

praca wykonywana w ramach stosunku pracy (na podstawie umowy o prac�, powo�ania, mianowania, wyboru),
praca nak�adcza,
praca wykonywana na podstawie umowy zlecenia, umowy agencyjnej, umowy o �wiadczenie us�ug, do kt�rej zgodnie z Kodeksem Cywilnym stosuje si� przepisy dotycz�ce zlecenia, a tak�e wsp�praca przy wykonywaniu tych um�w,
praca wykonywana na podstawie umowy o dzie�o, je�eli umow� tak� emeryt lub rencista zawar� z pracodawc�, z kt�rym pozostaje w stosunku pracy lub je�li na rzecz tego pracodawcy wykonuje prac� w ramach umowy zawartej z innym podmiotem,
prowadzenie pozarolniczej dzia�alno�ci gospodarczej oraz wsp�praca przy jej wykonywaniu,
praca wykonywana w rolniczej sp�dzielni produkcyjnej i sp�dzielni k�ek rolniczych,
odp�atne pe�nienie s�u�by w wojsku, policji, stra�y po�arnej i innych s�u�bach mundurowych,
odp�atne �wiadczenie pracy na podstawie skierowania do pracy, w czasie kary pozbawienia wolno�ci lub tymczasowego aresztowania oraz
pobieranie stypendium sportowego.

Ponadto emeryt lub rencista ma obowi�zek poinformowa� ZUS o kwotach pobranych zasi�k�w: chorobowego, macierzy�skiego i opieku�czego oraz wynagrodzenia za czas niezdolno�ci do pracy, a tak�e kwotach �wiadczenia rehabilitacyjnego i wyr�wnawczego, zasi�ku wyr�wnawczego i dodatku wyr�wnawczego.

Wa�ne:
Je�eli emeryt lub rencista osi�ga przych�d za granic� w pa�stwie cz�onkowskim Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego, przy rozliczaniu emerytury lub renty przych�d ten przyjmuje si� w wysoko�ci faktycznie osi�gni�tej, udokumentowanej za�wiadczeniem pracodawcy. Przy ustalaniu r�wnowarto�ci w z�otych polskich (PLN) przychodu osi�gni�tego za granic�, zastosowanie ma kurs przeliczenia walut og�aszany przez Komisj� Administracyjn�, obowi�zuj�cy w kwartale obejmuj�cym miesi�c, kt�ry podlega rozliczeniu.

Do przychod�w maj�cych wp�yw na zawieszanie prawa do �wiadcze� emerytalno-rentowych nie wlicza si�:

przychod�w z tytu�u wykonywania pracy zarobkowej nieobj�tej obowi�zkowymi ubezpieczeniami spo�ecznymi (np. umowa o dzie�o u pracodawcy, kt�ry nie zatrudnia ci� na etacie),
darowizn i zapom�g,
praw autorskich i patentowych,
wynajmu lub dzier�awy nieruchomo�ci albo lokali, chyba �e wynajem lub dzier�awa stanowi� przedmiot dzia�alno�ci gospodarczej (zastrze�enie: przy rentach socjalnych takie dochody s� zarobkiem).

Nie s� zarobkiem alimenty ani zasi�ki lub zapomogi z opieki spo�ecznej, a tak�e dochody z gospodarstwa rolnego.

Zastrze�enie:
Je�li obejmiesz gospodarstwo wi�ksze ni� 2 ha przeliczeniowe, a otrzymujesz �wiadczenie przedemerytalne, zasi�ek przedemerytalny lub zasi�ek dla bezrobotnych, to tracisz prawo do tych �wiadcze�.

KIEDY MNIEJ, A KIEDY WCALE?

To, ile mo�esz dorobi� na emeryturze i rencie, zale�y od wysoko�ci przeci�tnego wynagrodzenia, kt�re co kwarta� og�asza prezes G��wnego Urz�du Statystycznego. Progi, po przekroczeniu kt�rych ZUS zmniejszy lub zawiesi �wiadczenie, to odpowiednio 70% i 130% kwoty przeci�tnego wynagrodzenia.

Je�li wi�c tw�j przych�d nie przekracza owych 70%, emerytura lub renta jest nadal wyp�acana w dotychczasowej wysoko�ci.

Gdy jednak zarobisz wi�cej ni� 70%, lecz mniej ni� 130% �redniej krajowej, twoje �wiadczenie ulegnie zmniejszeniu – o tyle, o ile przekroczy�e� norm�.

Co istotne, ustalona jest g�rna granica tego zmniejszenia. �wiadczenie mo�na zmniejszy� maksymalnie o:

24% kwoty bazowej obowi�zuj�cej przy ostatniej waloryzacji – dla emerytury i renty z tytu�u ca�kowitej niezdolno�ci do pracy,
18% kwoty bazowej – dla renty z tytu�u cz�ciowej niezdolno�ci do pracy,
20,4% kwoty bazowej – dla renty rodzinnej, do kt�rej uprawniona jest jedna osoba.

Wa�ne:
�wiadczenie podlega obci�ciu o kwot� maksymalnego zmniejszenia wy��cznie wtedy, gdy przych�d osi�gni�ty przez emeryta lub rencist�, przekraczaj�cy 70% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia, jest wy�szy od kwoty maksymalnego zmniejszenia.

Je�eli twoje przychody przewy�sz� 130% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia, prawo do emerytury lub renty zostanie zawieszone.

Wa�ne:
O przekroczeniu progu 130% mo�esz zawiadomi� ZUS natychmiast (w�wczas �wiadczenie zostanie zawieszone od razu) lub po zako�czeniu roku kalendarzowego. Eksperci radz�: je�li osi�gasz spore zarobki, ale tylko przez kilka miesi�cy, to lepiej roz�o�y� kwot� na ca�y rok, bo mo�e si� zdarzy�, �e w og�le nie przekroczysz miesi�cznego limitu i twoje �wiadczenie nie b�dzie zawieszone.

Warto wiedzie�

W przypadku renty rodzinnej, do kt�rej uprawnionych jest kilka os�b i jedna z nich dorabia, zmniejsza si� lub zawiesza tylko cz�� renty przypadaj�c� na t� jedn� osob�. Pozostali cz�onkowie rodziny pobieraj� przys�uguj�ce im cz�ci �wiadczenia w dotychczasowej wysoko�ci.

ZUS wyja�nia:
Kwot� zmniejszenia stanowi r�nica mi�dzy kwot� uzyskanego przychodu a dopuszczaln� kwot� przychodu (70% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia). Kwota zmniejszenia nie mo�e by� jednak wy�sza ni� kwota maksymalnego zmniejszenia, ustalona proporcjonalnie do liczby uprawnionych os�b, a wi�c np.: ½ z kwoty maksymalnego zmniejszenia w przypadku dw�ch uprawnionych os�b, z kt�rych jedna osi�ga przych�d, lub ¼ – w przypadku czterech os�b uprawnionych, z kt�rych jedna osi�ga przych�d.

Renty wypadkowe i z tytu�u choroby zawodowej s� zmniejszane i zawieszane na og�lnych zasadach.

Inne zasady obowi�zuj� w odniesieniu do renty socjalnej. Pobieraj�c t� rent�, mo�esz w miesi�cu zarobi� maksymalnie 30% �redniego miesi�cznego wynagrodzenia z poprzedniego kwarta�u. Je�li uzyskasz wi�kszy doch�d, musisz zawiadomi� ZUS i za ten miesi�c renta zostanie zawieszona. Na zawieszenie �wiadczenia wp�ywa nie tylko przych�d z tytu�u zatrudnienia, ale r�wnie� z tytu�u umowy najmu, podnajmu, dzier�awy, poddzier�awy lub innych um�w o podobnym charakterze, opodatkowanych na podstawie przepis�w o zrycza�towanym podatku dochodowym od niekt�rych przychod�w osi�ganych przez osoby fizyczne.

Wa�ne:
W przypadku renty socjalnej nie przewiduje si� zmniejszenia �wiadczenia.

AKTUALNE STAWKI

Kwota bazowa:

od 1 marca 2011 r. (data ostatniej waloryzacji) – 2822,66 z�.

Emerytura, renta z tytu�u niezdolno�ci do pracy, renta rodzinna, do kt�rej uprawniona jest jedna osoba

Kwoty najni�szych gwarantowanych �wiadcze� emerytalno-rentowych – od 1 marca 2011 r.:

emerytura, renta z tytu�u ca�kowitej niezdolno�ci do pracy i renta rodzinna – 728,18 z�,
renta z tytu�u cz�ciowej niezdolno�ci do pracy – 560,13 z�,
renta z tytu�u ca�kowitej niezdolno�ci do pracy w zwi�zku z wypadkiem lub chorob� zawodow� i renta rodzinna wypadkowa – 873,82 z�,
renta z tytu�u cz�ciowej niezdolno�ci do pracy w zwi�zku z wypadkiem lub chorob� zawodow� – 672,16 z�.

Kwoty maksymalnego zmniejszenia – od 1 marca 2011 r.:

emerytura, renta z tytu�u ca�kowitej niezdolno�ci do pracy – 503,82 z�,
renta z tytu�u cz�ciowej niezdolno�ci do pracy – 377,89 z�,
renta rodzinna dla jednej osoby – 428,27 z�.

Dopuszczalne kwoty limit�w:

	70% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia	130% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia
od 1 marca 2010 r.	2270,60 z�	4216,70 z�
od 1 czerwca 2010 r.	2321,50 z�	4311,30 z�
od 1 wrze�nia 2010 r.	2238,50 z�	4157,30 z�
od 1 grudnia 2010 r.	2242,20 z�	4164,00 z�
od 1 marca 2011 r.	2406,80 z�	4469,70 z�

Graniczne kwoty przychodu za ca�y 2010 r. wynosz� odpowiednio:

27 093,40 z� – suma kwot przychodu odpowiadaj�cych 70 proc. przeci�tnych miesi�cznych wynagrodze� w poszczeg�lnych miesi�cach 2009 r.,
50 316,10 z� – suma kwot przychodu odpowiadaj�cych 130 proc. przeci�tnych miesi�cznych wynagrodze� w poszczeg�lnych miesi�cach 2009 r.

Renta socjalna

Od 1 marca 2010 r. – 611,67 z�.

Przych�d stanowi�cy 30 proc. przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia za kwarta� kalendarzowy, kt�rego przekroczenie powoduje zawieszenie wyp�aty renty:

od 1 marca 2010 r. do 31 maja 2010 r.	973,10 z�
od 1 czerwca 2010 r. do 31 sierpnia 2010 r.	995,00 z�
od 1 wrze�nia 2010 r. do 30 listopada 2010 r.	959,40 z�
od 1 grudnia 2010 r. do 28 lutego 2011 r.	961,00 z�
od 1 marca 2011 r. do 31 maja 2011 r.	1031,50 z�

�wiadczenie przedemerytalne

Od 1 marca 2011 r. – 867,25 z�.

Kwoty przychodu wp�ywaj�ce na zawieszenie lub zmniejszenie �wiadcze� i zasi�k�w przedemerytalnych w okresie rozliczeniowym od 1 marca 2010 r.:

dopuszczalna miesi�czna kwota przychodu	1551,50 z�
graniczna miesi�czna kwota przychodu	2172,10 z�
dopuszczalna roczna kwota przychodu	18 618,00 z�
graniczna roczna kwota przychodu	26 065,20 z�

Wa�ne:
Renta szkoleniowa nie przys�uguje w razie osi�gania jakiegokolwiek przychodu, bez wzgl�du na jego wysoko��.

Aktualne wysoko�ci stawek mo�na na bie��co sprawdza� na stronie ZUS.

Przyk�ad (warto�ci z okresu 1 grudnia 2010 – 28 lutego 2011):
Trzy lata temu Anna przesz�a na wcze�niejsz� emerytur�, kt�rej wysoko�� stanowi 1400 z�. Od marca 2010 r. podj�a prac�. Jej wynagrodzenie wynosi 3400 z�. Co na to ZUS?

Anna nie przekracza g�rnego limitu przychodu wynosz�cego 130% przeci�tnego miesi�cznego wynagrodzenia (4164,00 z�). Niew�tpliwie zarabia jednak wi�cej ni� 70% tego wynagrodzenia (obecnie: 2242,20 z�). W zwi�zku z tym emerytura Anny zostanie zmniejszona. By obliczy� o ile, od przychodu trzeba odj�� ni�sz� kwot� graniczn�:
3400 z� – 2242,20 z� = 1157,80 z�

Jak si� okazuje, kwota ta znacznie przewy�sza kwot� maksymalnego zmniejszenia, kt�ra dla emeryt�w wynosi 488,67 z�. O t� w�a�nie kwot� zostanie zmniejszone �wiadczenie Anny:
1400 z� – 488,67 z� = 911,33 z�

Po uwzgl�dnieniu zmniejszenia co miesi�c Anna b�dzie otrzymywa�:
3400 z� (wynagrodzenie) + 911,33 (emerytura) = 4311,33 z�.

Zastrze�enie: wszystkie podane kwoty to kwoty brutto.

PRACA ZWI�KSZA �WIADCZENIE

Pami�taj, �e jako pracuj�cy emeryt lub rencista mo�esz wyst�pi� z wnioskiem o podwy�szenie pobieranego �wiadczenia przez doliczenie okresu pracy po przej�ciu na emerytur� lub rent�. Okresy takiego zatrudnienia, formalnie po�wiadczonego przez pracodawc�, uprawniaj� ci� do ��dania od ZUS ponownego ustalenia wysoko�ci �wiadczenia.

Je�eli pozostajesz w ubezpieczeniu (pracujesz), wniosek do ZUS mo�esz z�o�y� dopiero po zako�czeniu kwarta�u kalendarzowego, czyli nie wcze�niej ni� w styczniu, kwietniu, lipcu i pa�dzierniku danego roku.

Je�li po przej�ciu na wcze�niejsz� emerytur� przepracowa�e� co najmniej 30 miesi�cy, mo�esz wyst�pi� do ZUS z wnioskiem o ponowne przeliczenie wysoko�ci emerytury – ju� na podstawie aktualnej kwoty bazowej. Wyp�ata podwy�szonej emerytury b�dzie ci przys�ugiwa�a, dopiero gdy zako�czysz zatrudnienie.

Wniosek do ZUS sk�adasz sam. Je�li tego nie dopilnujesz, Zak�ad nie podwy�szy ci �wiadczenia.

Zastrze�enie:
�wiadczenie nie zostanie przeliczone emerytom po 60. (kobiety) i 65. roku �ycia (m�czy�ni), nawet je�li przepracowali 30 miesi�cy lub d�u�ej.

KONIECZNIE ZAWIADOM ZUS

Je�li jeste� emerytem w wieku przedemerytalnym lub rencist�, to w przypadku podj�cia dzia�alno�ci podlegaj�cej ubezpieczeniom spo�ecznym, masz obowi�zek powiadomi� o tym jednostk� ZUS. Zgodnie z przepisami, musisz te� poda� w ZUS informacj� o wysoko�ci osi�ganego z tego tytu�u przychodu.

Zastrze�enie:
Obowi�zek ten nie dotyczy emeryt�w, kt�rzy przed podj�ciem dzia�alno�ci uko�czyli 60 (kobiety) lub 65 lat (m�czy�ni).

Ostateczne rozliczenie �wiadcze� nast�puje po zako�czeniu roku kalendarzowego. Przed ko�cem lutego roku nast�pnego powiniene� zatem przes�a� do ZUS za�wiadczenie o przychodach uzyskanych w minionym roku. W praktyce wystarczy, gdy zatrudniaj�cy ci� p�atnik sk�adek wystawi ci odpowiednie za�wiadczenie o wysoko�ci przychodu w ca�ym roku, a ty dostarczysz je do w�a�ciwej jednostki ZUS.

Na podstawie tego dokumentu ZUS dokona rozliczenia twoich przychod�w w systemie miesi�cznym lub rocznym w zale�no�ci od tego, co b�dzie dla ciebie korzystniejsze.

Wa�ne:
Je�eli nie dope�nisz obowi�zku powiadomienia ZUS o osi�ganiu przychodu, Zak�ad rozliczy si� z tob�, nawet za 3 lata wstecz.

Podstawa prawna:

1) Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze� Spo�ecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z p�n. zm.);
2) Rozporz�dzenie ministra pracy i polityki socjalnej z 22 lipca 1992 r. w sprawie szczeg�owych zasad zawieszania lub zmniejszania emerytury i renty (Dz. U. z 1992 r. Nr 58, poz. 290 z p�n. zm.);
3) Ustawa z 13 pa�dziernika 1998 r. o systemie ubezpiecze� spo�ecznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 137, poz. 887 z p�n. zm.).

W artykule wykorzystano materia�y ze strony www.zus.pl.

Magdalena Stec

Has�a tematyczne: emerytury i renty, emerytury, renci�ci, renta

zapisz jako pdf wy�lij stron� skomentuj drukuj stron� 0% 0%

ocen: 0

Ostatnie artyku�y z tego dzia�u

Wszystkie artyku�y z tego dzia�u »

WASZE KOMENTARZE (0)

rozwi� wszystkie »

Dodaj nowy komentarz

Napisz komentarz...

komentarz:
podpis:

MENU

Ile mo�na dorobi� do emerytury i renty

Ostatnie artyku�y z tego dzia�u